ahmetbeyler
New member
Bildiğiniz üzere pandemi başladıktan daha sonra dünya çapında konutlara kapanma durumu yaşandı. Bunun üzerine Fransız araştırmacı Christian Clot, insanların sosyal izolasyona uyum sağlama sınırlarının ne olduğunu merak etti ve bir deney başlattı.
Ardından yaşları 27 ila 50 içinde olan, 8 erkekten ve 7 kadından oluşan 15 iştirakçi, 40 gün boyunca mağarada telefon, saat ve gün ışığı olmadan yaşayacakları bir serüvenin içine girdi. Pekala bu deneyin kararında ne oldu?
Deneyde hedef, insanların vakit ve yer algılarını kaybettiklerindeki yansılarını gözlemlemekti.
Gerçek manzaralar
Bu niçinle araştırma bittikten daha sonra karşılaştırma yapılabilsin diye iştirakçiler çabucak hemen mağaraya girmeden beyin aktiviteleri ve zihinsel fonksiyonları tahlil edildi. Clot, birinci başta iştirakçilerin mağaraya ahenk sorunu yaşadıklarını hatta birkaç gün bu yüzden uykusuz kaldıklarını lisana getirdi. İştirakçiler mağaranın ortasında çadırlarda uyuyordu ve birbirlerini uyandırmaları muhakkak yasaktı.
Christian Clot
Ki esasen Clot, iştirakçilere istedikleri vakit uyuyuyabileceklerini ve yemek yiyebileceklerini söylemiş olduği için herkes bu hususta özgürdü. Bundan dolayı kimse ne kadar uyuduğunu muhakkak bilmiyordu. Yani takım önderi, insanları büsbütün kendi hallerine bırakıp onlardan, günleri sezgilerine nazaran planlamalarını istedi diyebiliriz.
Zaman geçtikçe başlangıçta uyuyamayan insanların grupla uyumlu olarak uyuyup uyandıkları görüldü. Bu da aslında bir nevi ‘insan her şeye vakit içinde ahenk sağlayabiliyor’ dedirten bir sonuç oldu.
Bisikletle elektrik üretimini gösteren fotoğraf
Ayrıca gönüllüler, kendi elektriklerini üretmek ve yiyeceklerini doğal yollarla pişirmek zorundaydı. Mağara elektriği jeneratöre bağlı bir bisikletten geliyordu. Gönüllüler pedallarını çevirdikçe bisiklet ortama elektrik sağlıyordu.
örneğin bir de mağaranın her yeri aydınlatılmıyordu, yalnızca bir kısmına elektrik tahsis ediliyordu. Bu da sıkıntı olan hayat koşullarını daha da zorlaştırıyordu elbette.
Hatta beşerler, yemek pişirebilmek ve su gereksinimlerini karşılayabilmek için yerin 45 metre altındaki bir kuyudan su bile çekti. Araştırmacının anlatımına göre, duş olayı maalesef biraz sorunluydu. Zira mağara esasen çok soğuk ve nemli olduğu için duş için ortam pek uygun değildi.
Deneyde çok şaşırtan bir şey keşfedildi: Gönüllülerin bir günlük vakit döngüleri 24 saatten çokydı.
Katılımcılar günlerini genelde mağarada keşif yapmak, böcekleri incelemek, bitki/sebze yetiştirmek üzere aktivitelerle geçiriyordu. Deneyin sonunda fark edilen enteresan ayrıntılardan biri de birçok iştirakçi için günlerin 30 saatten daha uzun olmasıydı. Hatta bir bayan iştirakçi için bir günün 40 saat olduğu tespit edildi; 40 gün boyunca yalnızca 23 kere uyumuştu.
Bu enteresan bulgu, ”bir gün hakikaten 24 saat değil mi? Vakit, büsbütün bizim algılama biçimimize mi bağlı?” üzere sorgulamalara yol açmıyor değil. Alışılmış bunlar biraz işin esprisi. Zira bu mağarada deney yapan insanların gece ve gündüz kavramları yok. ötürüsıyla vakit algılarının değişmemesi aslına bakarsanız mümkün değil.
Tüm bunlar yaşanırken, mağaranın içine bisikletle sağlanan elektrik yardımıyla iştirakçiler üzerinde birtakım bilimsel ölçümler yapılıyordu. örneğin gönüllülere beden sıcaklıkları ölçülebilsin diye 3-4 gün bedende kalan bir ilaç verildi.
Bu ilaç, sindirim sisteminde gezindiğinde beden sıcaklığının derecesi anlaşılabiliyordu. Grup başkanına bakılırsa, beden ısısı günün her saati değiştiği için bu ölçümü yapmak, deneyin vücut üstündeki etkisini anlamaya yardımcı olan değerli bir ayrıntıydı.
Uyku nizamı ölçümü için de gönüllerin bedenlerine cihazlar yerleştirildi. Bunun dışında kan örnekleri alındı ve beyin kimyasalları izlendi. Tüm bunlar yapılırken bir de kameralarla izleniyorlardı.
Clot, ellerinde bir sürü veri olduğunu ve bu bilgilerin dünya çapındaki 12 laboratuvar tarafınca işlendiğini tabir etti. Yaklaşık bir aylık müddette yürütülen bir araştırma olması açısından, küçük üzere görünen lakin pek geniş kapsamlı bir araştırma olduğunu söyleyebiliriz.
Deney bittikten daha sonra herkesi şoke eden şey neydi biliyor musunuz?
Gönüllülere mağarada kaç gün geçirmiş olabilecekleri sorulduğunda, birçok ”30 gün civarı falandır herbiçimde” gibi tahminler yaptı. Onlara göre daha deneyin bitmesine oldukça vakit vardı, yani vakit algılarında bir 10 gün kadar oynama oldu gördüğünüz üzere.
Clot, onlara ”deney bitti, haydi gidiyoruz” dediğinde, mağaradan ayrılmak istemedi birçok ve mental olarak oradan ayrılmakta da zorlandı. Deneyin en enteresan bulgusu da bu oldu diyebiliriz.
Hatta işin komik yanı kimi iştirakçiler, deney bittikten daha sonra mağaraya geri dönmek bile istedi. Clot, araştırmaya katılan 3 gönüllünün, bir daha bu üslup deneylere ısrarla katılmak istediğini de belirtti.
Ayrıca uzman, bir takım toplayıp yinedan sıkıntı ömür şartlarını test etmek üzere Brezilya yağmur ormanlarına ve Sibirya’ya gideceğini söz etti. Pekala siz bu biçimdesi güç şartların olduğu bir ortamda yaşanması gereken bir deneye katılır mıydınız? Niyetlerinizi yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz.
Ardından yaşları 27 ila 50 içinde olan, 8 erkekten ve 7 kadından oluşan 15 iştirakçi, 40 gün boyunca mağarada telefon, saat ve gün ışığı olmadan yaşayacakları bir serüvenin içine girdi. Pekala bu deneyin kararında ne oldu?
Deneyde hedef, insanların vakit ve yer algılarını kaybettiklerindeki yansılarını gözlemlemekti.
Gerçek manzaralar
Bu niçinle araştırma bittikten daha sonra karşılaştırma yapılabilsin diye iştirakçiler çabucak hemen mağaraya girmeden beyin aktiviteleri ve zihinsel fonksiyonları tahlil edildi. Clot, birinci başta iştirakçilerin mağaraya ahenk sorunu yaşadıklarını hatta birkaç gün bu yüzden uykusuz kaldıklarını lisana getirdi. İştirakçiler mağaranın ortasında çadırlarda uyuyordu ve birbirlerini uyandırmaları muhakkak yasaktı.
Christian Clot
Ki esasen Clot, iştirakçilere istedikleri vakit uyuyuyabileceklerini ve yemek yiyebileceklerini söylemiş olduği için herkes bu hususta özgürdü. Bundan dolayı kimse ne kadar uyuduğunu muhakkak bilmiyordu. Yani takım önderi, insanları büsbütün kendi hallerine bırakıp onlardan, günleri sezgilerine nazaran planlamalarını istedi diyebiliriz.
Zaman geçtikçe başlangıçta uyuyamayan insanların grupla uyumlu olarak uyuyup uyandıkları görüldü. Bu da aslında bir nevi ‘insan her şeye vakit içinde ahenk sağlayabiliyor’ dedirten bir sonuç oldu.
Bisikletle elektrik üretimini gösteren fotoğraf
Ayrıca gönüllüler, kendi elektriklerini üretmek ve yiyeceklerini doğal yollarla pişirmek zorundaydı. Mağara elektriği jeneratöre bağlı bir bisikletten geliyordu. Gönüllüler pedallarını çevirdikçe bisiklet ortama elektrik sağlıyordu.
örneğin bir de mağaranın her yeri aydınlatılmıyordu, yalnızca bir kısmına elektrik tahsis ediliyordu. Bu da sıkıntı olan hayat koşullarını daha da zorlaştırıyordu elbette.
Hatta beşerler, yemek pişirebilmek ve su gereksinimlerini karşılayabilmek için yerin 45 metre altındaki bir kuyudan su bile çekti. Araştırmacının anlatımına göre, duş olayı maalesef biraz sorunluydu. Zira mağara esasen çok soğuk ve nemli olduğu için duş için ortam pek uygun değildi.
Deneyde çok şaşırtan bir şey keşfedildi: Gönüllülerin bir günlük vakit döngüleri 24 saatten çokydı.
Katılımcılar günlerini genelde mağarada keşif yapmak, böcekleri incelemek, bitki/sebze yetiştirmek üzere aktivitelerle geçiriyordu. Deneyin sonunda fark edilen enteresan ayrıntılardan biri de birçok iştirakçi için günlerin 30 saatten daha uzun olmasıydı. Hatta bir bayan iştirakçi için bir günün 40 saat olduğu tespit edildi; 40 gün boyunca yalnızca 23 kere uyumuştu.
Bu enteresan bulgu, ”bir gün hakikaten 24 saat değil mi? Vakit, büsbütün bizim algılama biçimimize mi bağlı?” üzere sorgulamalara yol açmıyor değil. Alışılmış bunlar biraz işin esprisi. Zira bu mağarada deney yapan insanların gece ve gündüz kavramları yok. ötürüsıyla vakit algılarının değişmemesi aslına bakarsanız mümkün değil.
Tüm bunlar yaşanırken, mağaranın içine bisikletle sağlanan elektrik yardımıyla iştirakçiler üzerinde birtakım bilimsel ölçümler yapılıyordu. örneğin gönüllülere beden sıcaklıkları ölçülebilsin diye 3-4 gün bedende kalan bir ilaç verildi.
Bu ilaç, sindirim sisteminde gezindiğinde beden sıcaklığının derecesi anlaşılabiliyordu. Grup başkanına bakılırsa, beden ısısı günün her saati değiştiği için bu ölçümü yapmak, deneyin vücut üstündeki etkisini anlamaya yardımcı olan değerli bir ayrıntıydı.
Uyku nizamı ölçümü için de gönüllerin bedenlerine cihazlar yerleştirildi. Bunun dışında kan örnekleri alındı ve beyin kimyasalları izlendi. Tüm bunlar yapılırken bir de kameralarla izleniyorlardı.
Clot, ellerinde bir sürü veri olduğunu ve bu bilgilerin dünya çapındaki 12 laboratuvar tarafınca işlendiğini tabir etti. Yaklaşık bir aylık müddette yürütülen bir araştırma olması açısından, küçük üzere görünen lakin pek geniş kapsamlı bir araştırma olduğunu söyleyebiliriz.
Deney bittikten daha sonra herkesi şoke eden şey neydi biliyor musunuz?
Gönüllülere mağarada kaç gün geçirmiş olabilecekleri sorulduğunda, birçok ”30 gün civarı falandır herbiçimde” gibi tahminler yaptı. Onlara göre daha deneyin bitmesine oldukça vakit vardı, yani vakit algılarında bir 10 gün kadar oynama oldu gördüğünüz üzere.
Clot, onlara ”deney bitti, haydi gidiyoruz” dediğinde, mağaradan ayrılmak istemedi birçok ve mental olarak oradan ayrılmakta da zorlandı. Deneyin en enteresan bulgusu da bu oldu diyebiliriz.
Hatta işin komik yanı kimi iştirakçiler, deney bittikten daha sonra mağaraya geri dönmek bile istedi. Clot, araştırmaya katılan 3 gönüllünün, bir daha bu üslup deneylere ısrarla katılmak istediğini de belirtti.
Ayrıca uzman, bir takım toplayıp yinedan sıkıntı ömür şartlarını test etmek üzere Brezilya yağmur ormanlarına ve Sibirya’ya gideceğini söz etti. Pekala siz bu biçimdesi güç şartların olduğu bir ortamda yaşanması gereken bir deneye katılır mıydınız? Niyetlerinizi yorumlarda bizimle paylaşabilirsiniz.
- Kaynaklar: BBC, Business Insider