Tıp Alanında Yaşanan Değerli Gelişmeler

ahmetbeyler

New member
Evreni, uzak gezegenleri ya da gizemlerle dolu okyanusları anlamaya çalışmamızın yanında, beşerler olarak bir yandan da hâlâ kendi vücutlarımızın gizemini çözmeye çalışıyoruz. İnsan bedeninin sıhhatini korumak, hastalıklara tahlil bulmak üzere sayısız araştırma yapılıyor ve tahminen de her gün yeni bir gizem çözülüyor.

Geçtiğimiz bir ay boyunca da tıp bilimi için çığır açıcı bir epeyce keşif yapıldı. Bu keşiflerden en dikkat cazibeli olanlara göz atalım.


Geçtiğimiz 1 ayda tıp alanında yapılan kıymetli keşifler

Kirli havada bulunan zehirli partiküllerin beynimize nasıl ‘sızdığı’ bulundu
Kalp krizinin tesirlerini iyileştirebilen yeni bir yol geliştirildi
‘Yalnızlığın’ beynin yapısını değiştirdiği keşfedildi
İnsan kalbinin bir modülü laboratuvar ortamında sıfırdan üretildi
İki beşere daha genetiği değiştirilmiş domuz kalbi nakledildi
Kan kanseri üzere birtakım kanser cinslerinin oluşmasına tesir eden genler tespit edildi
Kanser tedavisinde yan tesirlerin niye oluştuğu tespit edildi
Beyin hasarı alan hastaların şuurlarının açık olup olmadığını tespit etmek için yeni bir prosedür geliştirildi
Beyindeki devrelerin uzaktan denetimi birinci defa bir saniyeden kısa müddette gerçekleştirildi
Gen tedavisi ile ölümcül hastalıkların iyileştirilebilmesi için değerli bir adım atıldı




Kirli havada bulunan zehirli partiküllerin beynimize nasıl ‘sızdığı’ bulundu


Özellikle büyük kentlerde yaşayan beşerler için her ne kadar fazlaca ‘umursanmasa da’ hava kirliliği büyük bir sıhhat sorunu. Kirli havada bulunan zehirli partiküllerin kalp ve akciğerlere verdiği ziyan ile ilgili bir epeyce araştırma var. Sadece kirli havaya maruz kalmak diyabet, kalp krizi, yüksek tansiyon üzere bir epeyce hastalığa niye oluyor.

Bu hususta yürütülen araştırmalardan biri ise bu partiküllerin hem de beyne de tesir ettiğini ve alzheimer, parkinson üzere bir fazlaca hastalığın etkilerine emsal izler bıraktığını ortaya koymuştu. Lakin bu partiküllerin beyne nasıl ulaştığı ve bu tesirleri nasıl yarattığı bilinmiyordu. Gerçekleştirilen yeni bir araştırma ise partiküllerin nasıl direkt beyne ulaştığını ortaya koydu

İnsan beyninde mikroorganizmaların, ziyanlı bileşenlerin ve nörotoksin unsurların geçişini engelleyerek beyni inançta tutan bir kan-beyin bariyeri bulunuyor. Bu sayede kan deveranı ile beyne girmesi olası tüm zararlılar engelleniyor. Bilim insanları da kirli havada bulunan partiküllerin de bu bariyere takılarak beyne ulaşmadığını düşünüyorlardı.

Ancak yeni araştırma, bu bilginin geçerli olmadığını ortaya koydu. Buna bakılırsa akciğerlere giren ziyanlı ultra ince partiküller evvel kan dolanımına sızıyor, akabinde da insan beynini adeta işgal ediyor.

Fare beyni üzerinde yapılan araştırma beraberinde beyindeki partiküllerin bedenin öbür kesimlerine kıyasla epey daha uzun müddet kaldığını da buldular. Şimdiye kadar bu partiküllerin beyne direkt burundan soluma yoluyla ya da bağırsak enzimleri yoluyla girdiği düşünülüyordu. Süreci daha uygun anlamak ise beyne vahim tesirleri olan bu ziyanlı partiküllerin etkileri ile gayret için yapılacak çalışmalara rehber niteliğinde olacak.

Kalp krizinin tesirlerini iyileştirebilen yeni bir yol geliştirildi


Kalp krizi, neredeyse her yaş kümesi için vefat riski olan ve sık görülen bir rahatsızlık. Geçirildikten sonr ise kalp kaslarında kimi önemli hasarlar bırakıyor. Bu hasarlar şimdiye kadar ‘geri döndürülemez’ olarak bile tanımlanıyordu ve kalp krizi daha sonrası da hastaların hayatlarına önemli tesirleri oluyordu.

Ancak fareler üzerinde denenen yeni bir yol ile kalp krizi daha sonrası kalp kaslarında oluşan hasarın onarılmasını ve hatta kalp kası hücrelerinin yenilenmesini sağladı. Yolun beşerler üzerinde nasıl çalışacağı çabucak hemen net olmasa da, elde edilen bilgiler ile kalp hastalıklarının güzelleştirilmesi için kritik bilgilere erişileceği düşünülüyor.

‘Yalnızlığın’ beynin yapısını değiştirdiği keşfedildi


Özellikle pandemi sürecinde ‘sosyal izolasyon’ ve ‘yalnızlık’ tüm dünya için değerli bir bahis başlığı halini almıştı. Üstelik pandeminin bıraktığı izlerden biri de ne yazık ki toplumsal ömrümüze vurduğu darbe oldu. Ancak yapılan yeni bir araştırma, sosyal izolasyona ve yalnız kalmaya fazla alışmamamız gerektiğini gösteriyor.

Buna bakılırsa şahısların toplumsal aktivitelerden uzak kalması, yalnız olması ve gereğince bağlantı kurmaması resmen beyin yapısını değiştiriyor.

Yaklaşık 550 bin bireyden elde edilen datalar üzerinde gerçekleştirilen incelemelere göre yalnızlık ve toplumsal izolasyon, beynin sesleri işleyen, hafızayı kodlamaya yardımcı olan, dikkat ve planlama üzere süreçleri düzenleyen ve karmaşık bilişsel bakılırsavleri gerçekleştiren bölgelerine tesir ediyor ve bireylerin daha düşük bilişsel maharetlere sahip bulunmasına niye oluyor.

hem de bu bireylerde genel olarak daha düşük seviyede gri husus bulunuyor. Gri madde, insan beyninde bulunan en kritik unsurlardan biri ve bilim insanları bilişsel tüm maharetlerin gri unsura bağlı olduğunu söylüyor. 12 yıllık dataların incelenmesi daha sonrası araştırmaya nazaran yalnızlık ve toplumsal izolasyon, demans riskini %26 artırıyor.

İnsan kalbinin bir kesimi laboratuvar ortamında sıfırdan üretildi



Gerçekleştirilen yeni bir çalışmada bilim insanları insan kalbinin bir modülü olan bir damar yapısını laboratuvar ortamında üretmeyi başardı. Üretilen damar, gerçek bir kalp üzere atıyor ve sıvı pompalayabiliyor.

Elde edilen damarın kalp araştırmalarında kullanılmak üzere çalışmalara büyük katkı sağlayacağı bu alanda hayvanlar ya da meyyit organlar üzerinde yapılan araştırmalara güzel bir alternatif olacağı düşünülüyor. Ayrıyeten bu sayede kalp yapısının ve kanı pompalama sürecinin oldukca daha ayrıntılı biçimde incelenebileceği söz ediliyor.

İki beşere daha genetiği değiştirilmiş domuz kalbi nakledildi


Geçtiğimiz aylarda tıp dünyasında büyük bir adım atılmış ve genetiği değiştirilmiş bir domuz kalbi bir beşere nakledilmişti. Lakin operasyondan birkaç hafta daha sonra kelam konusu kişi hayatını kaybetmiş, bu da süreçle ilgili soru işaretleri doğurmuştu. Akabinde geçtiğimiz günlerde yayınlanan araştırma neticeleriyla, hastanın hayatını kaybetmesinin domuz kalbi nakliyle münasebeti olmadığı açıklanmıştı.

Bu gelişmelerin akabinde sürece olan itimadı artıracak ve organ naklinde büyük adımların atılmasını sağlayacak yeni bir gelişme yaşandı. İki şahsa daha genetiği değiştirilmiş domuz kalbi nakledildi.

Bu gelişme çok değerli zira organ nakli uygun organın bulunması sürecini de düşünecek olursak zorlayıcı bir müddetç. Ama genetiği değiştirilmiş organların muvaffakiyet ile nakledilmesi, bu alanda adeta çığır açarak gelecekteki organ nakli süreçlerini farklı bir boyuta taşıyor.

Kan kanseri üzere birtakım kanser çeşitlerinin oluşmasına tesir eden genler tespit edildi


Geçtiğimiz günlerde yayınlanan bir araştırma ile bilim insanları, kan kanserinden kalp hastalıklarına kadar bir fazlaca sıhhat sorununa tesiri olan ve herhangi bir semptom göstermeden gelişebilen kan hastalıklarına niye olan kalıtsal genetik bozuklukları tespit ettiler.

Şimdiye kadar bu alanda yapılmış en kapsamlı araştırmalardan biri olarak tabir edilen araştırmada, 421 bin 738 şahıstan elde edilen bilgiler incelendi. Neredeyse yarım milyon şahıstan elde edilen datalar, kan hastalıklarına niye olan 14 kalıtsal genetik bozukluğu tespit etti. Elde edilen bu datalar yardımıyla ölümcül kanserlerin ve kalp hastalıklarının erken teşhisinde ve tedavisinde kıymetli gelişmeler elde edileceği düşünülüyor.

Kanser tedavisinde yan tesirlerin niye oluştuğu tespit edildi


Kanser tedavisinde kullanılan formların hastalar üzerinde yan tesirlere niye olduğu bilinen bir gerçek. Hatta kimi yan tesirler tedavi sürecinin durdurulmasına ya da yavaşlatılmasına bile sebep olabiliyor.

Yapılan yeni bir araştırma ise bu mevzuda büyük gelişmelere imkan sunacak bilgiler sağladı. Gerçekleştirilen araştırmada, birtakım genetik özelliklerin kanser tedavilerinde oluşan yan tesirlerin kaynağı olduğu tespit edildi. Buna göre insan bedeninde bulunan bir sistem olan ve ‘vücudumuza ilişkin olmayanları’ ayrıştırarak yabancı hususları dışarıda tutan HLA’nın yapısının bu hususta kilit rol oynadığı tespit edildi.

Çalışmada elde edilen bilgilere göre HLA’nın genetik yapısı, kişinin kanser tedavisine reaksiyonunu direkt etkiliyor. Elde edilen bilgiler yardımıyla kanser hastalarının tedavilerinde yan tesirleri azaltarak tedaviyi güçlendirecek tedbirler ve gelişmeler yaşanabileceği söz ediliyor.

Beyin hasarı alan hastaların şuurlarının açık olup olmadığını tespit etmek için yeni bir usul geliştirildi


Ciddi beyin hasarı alan ve reaksiyon vermeyerek yatağa bağlı yaşayan hastaların geleceklerini etkileyen kıymetli bir sistem geliştirildi.

Bu çeşit olaylarda ağır bakım ünitesinde hastayı denetim eden hekimler, hastaların bilinçlerinin açık olup olmadığını tespit etmek için çoklukla yöneltilen sorulara verilen karşılıkları ya da uyaranlara açık yansıları denetim ediliyor. Örneğin ‘elinizi hareket ettirin’ ya da ‘dilinizi çıkarın’ üzere komutlara reaksiyon vermeyen hastaların ‘bilincinin kapalı olduğu’ var iseyılıyor. Lakin tespit için formülün yetersiz olduğu düşünülüyordu.

Geliştirilen yeni formül ile ise aslında ‘bilinci kapalı’ kabul edilen ve gözle görülen bir reaksiyon vermeyen insanların beyin dalgaları EEG ile incelenerek ‘gizli bilinçleri’ tespit ediliyor. Bu sayede her ne kadar fizikî olarak reaksiyon vermese de şuuru açık olan hastaların tespiti kolaylaşıyor. Yapay zekadan da dayanak olan yeni görüntüleme tekniği şu an için hudutlu sayıda merkezde yapılabiliyor ve özel bir uzmanlık gerektiriyor.

Ancak bu gelişimin bir epey beyin hasarı halan hastanın geleceğini kurtaracağı söz ediliyor. Zira kimi hastaların aylar daha sonra şuurunu geri kazanarak hayata geri döndüğü olayların sayısı pek fazla ve bunların ‘kim olabileceği’ bilgisini elde etmenin tedavi sürecine de katkı sağlayacağı düşünülüyor.

Beyindeki devrelerin uzaktan denetimi birinci kere bir saniyeden kısa müddette gerçekleştirildi


Bir küme nöromühendis, beyindeki kimi devrelerin uzaktan denetim edilmesini sağlayan ve bunu bir saniyeden daha kısa sürede gerçekleştiren bir yol geliştirdi.

Çalışmada sinekler kullanıldı ve sineklerin bedenlerini hareket ettirmelerini sağlayan nöronlar manyetik sinyaller gönderilerek etkin edildi. Kanatlara gönderilen sinyalle bir arada kapalı pozisyonda olan kanatlar açıldı. Çalışmayı kıymetli kılan ayrıntı ise bu yeni sistem ile bir arada uzaktan denetim edilen beyin devrelerinin bu süreci bir saniyeden kısa bir müddetde yaparak ‘neredeyse beyin kadar hızlı’ çalışması.

Elde edilen bilgiler yardımıyla beyin-makine irtibat teknolojilerinin geliştirilmesi, hastalıkların tedavi edilmesi ve beyinle ilgili daha fazla bilgi edinilmesi sağlanacak.

Gen tedavisi ile ölümcül hastalıkların iyileştirilebilmesi için kıymetli bir adım atıldı


Gen tedavisi ve gen düzenleme çalışmaları, hastalıklarla çabada gelecekte insan hayatının büyük bir kesimi olacak gelişmelerden biri. Son senelerda ağırlaşan çalışmalarla bu hususta bir epey gelişme yaşandı. Lakin bu metot birlikteinde birtakım tartışmaları da getirdiği için soru işaretleri oluşturan istikametleri de var. Natürel ki tüm bunlar, büyük adımların atılmasına mani değil.

Yeni Zelanda’da gerçekleştirilen yeni bir çalışmada ise bir gönüllünün “kötü kolesterol” olarak da bilinen LDL kolesterolünün ortadan kaldırılması için CRISPR teknolojisi kullanıldı. DNA’sında bulunan tek bir harf değiştirilen kişi üzerinde yapılan sürecin tüm müşahedeler daha sonrası muvaffakiyet ile sonuçlanması, bir epeyce hastalık için büyük bir gelişme olacak. Tek dozluk bir tedavi prosedürü olarak geliştirilen bu usul için araştrırma süreci devam ediyor ve yeni testlerin de daha fazla istekli üzerinde yapılacağı tabir ediliyor.
 
Üst