Proton pompa inhibitörlerinin alzheimer hastalığı, böbrek ve kalp sorunları ile ilgisi

semaver

New member
Bir ilacın tedavi bedeli fayda/zarar oranı ile ölçülür. Bu oranın düşük olduğu ilaçlar konusunda epey dikkatli olmak zorundayız. Kullandığımız ilaçların kimi vakit oluşturdukları advers tesirleri (zararlı yan etkileri) terapötik (tedavi edici) tesirlerinden daha kıymetli olabilmektedir. Yan tesirler konusunda yapılan araştırmalar ilaç geliştirme müddetinde başlar, klinik uygulamaya geçildiğinde ve daha sonrasında devam eder. İlaçlar, bu araştırmalardan elde edilen bilgilere nazaran fayda/zarar oranı göz önüne alınarak reçete edilir.

Örneğin ülser, gastrit vs niçiniyle çoğunlukla kullanılan proton pompa inhibitörleri tabip tarafınca iki hafta mühletle kullanılmak üzere reçete edilir. Reflü hastalığı olanların ise bu ilaçları daima almaları tavsiye edilir. Proton pompa inhibitörlerinin (PPİ) kısa mühlet kullanımları inançlı görülmekle birlikte uzun müddet kullanımları konusunda tartışmalar sürmektedir. Son araştırmalar kronik (sürekli) kullanılan PPİ’lerinin muhtemel Alzheimer hastalığı, kalp ve böbrek problemleriyle irtibatlı olabileceklerini göstermektedir.

PPİ’leri, hidrojen iyonlarını yahut protonları dışarı pompalayan, midenin iç çeperinde lokalize, hücresel pompaların birçoğunu kapatarak midede asidi azaltmakta ve bu biçimdece özofagusa geri akış sağlamaktadır. Kapanma kalıcıdır, lakin hücresel pompalar yenilendikleri için bu ilaçlar tedavi edici (iyileştirici) değil semptomları (şikayetleri) azaltıcı tesir gösterirler. Mide asidindeki azalma başka taraftan B12 üzere çeşitli vitaminlerin ve minerallerin yetersiz emilimine ve buna bağlı hastalıklara ve kemik kaybına yol açar. B12 vitaminindeki azalmanın beynin hasara karşı daha savunmasız kalmasına bağlı olarak Alzheimer hastalığı ve demans riskini arttığı ileri sürülmektedir. Son bulgular ise, kronik PPİ kullanan hastalarda, mide asidinden bağımsız olarak, Alzheimer’in belirtisi olan beta-amiloid proteinlerinin üretiminin ve demans riskinin (% 44 oranında) arttığını göstermektedir. Benzeri biçimde, PPİ kullanan bireylerde böbrek hastalığı, genel popülasyona bakılırsa iki kat fazla görülmektedir. Dahası her gün çift doz PPİ kullananlarda risk oranı tek doz kullananlara göre daha yüksektir.

Hücresel seviyede yapılan çalışmalar PPİ’lerinin midedeki hücrelerin yanı sıra birtakım kan damarları hücrelerinin de asit içeriğini etkilediğini göstermektedir. Bedende bulunan biroldukca hücrede olduğu üzere, kan damarı duvarlarındaki hücreler, olağandışı yahut hasar görmüş proteinlerden kurtulmak ve hücre dışına atmak için asit üretirler. Şayet hücrenin asit düzeyi epeyce düşük olursa bu mikroskobik hasarlı parçacıklar hücre ortasında birikmeye başlar ve hücre düzgün çalışamaz. Protein kalıntılarının birikimi oksidatif gerilimin, endotelyal disfonksiyonun ve yaşlanmanın artmasına yol açar. Bu niçinle PPİ’lerinin uzun periyodik kullanmasının, beyinde ve böbreklerde olduğu üzere, kan damarı bulunulan her yerde sorun oluşturabileceği ileri sürülmektedir. Tüm bu bilgiler bize PPİ’lerinin, kardiyovasküler morbidite (hastalık oranı) ve mortalite (ölüm oranı), böbrek yetmezliği ve demans vs riskinde artışa niye olabileceklerini göstermektedir.

Biroldukça hekim, potansiyel yan tesirlerin olduğu raporların, ilaçlara hakikaten gereksinimi olan hastaları korkutacağından tasa etmektedir. Lakin günümüzde milyonlarca insan tarafınca, reflü, ülser, gastrit vs haricinde test edilmemiş ve onaylanmamış endikasyonlarda ve müddetlerde kullanılan PPİ’ler konusunda, hekimlerin karar vermedilk evvel yeni bulguları gözden geçirmeleri yerinde olacaktır.

Kaynaklar

Ghebremariam YT, LePendu P, Lee JC, Erlanson DA, Slaviero A, Shah NH, et al. Unexpected effect of proton pump inhibitors: elevation of the cardiovascular risk factor asymmetric dimethylarginine. Circulation 2013; 128:845–53.

Gomm W, von Holt K, Thomé F, et al. Association of proton pump inhibitors with risk of dementia: a pharmacoepidemiological claims veri analysis. JAMA Neurol. 2016;73(4):410-416.

Lazarus B, Chen Y, Wilson FP, Sang Y, Chang AR, Coresh J, et al. Proton pump inhibitor use and the risk of chronic kidney disease. JAMA Intern Med 2016; 176:238–46

Yepuri G, Sukhovershin R, Nazari-Shafti TZ, Petrascheck M, Ghebre YT, Cooke JP. Proton Pump Inhibitors Accelerate Endothelial Senescence. Circ Res. 2016;118:e36-e42.
 
Üst