Kendi kendine meme muayenesi Dikkat: Kendi kendine meme muayenesi usulune uygun uygulanmadgnda meme(leri)nizde bir sorun varms izlenimi edinmenize ve boylece gereksiz yere kayg duymanza neden olabilir. Bu nedenle asagdaki acklamalar dikkatlice okuduktan ve anlatlan muayene usulunu iyice kavradgnza emin olduktan sonra muayeneye baslamanz onerilir. Gerekli durumlarda ve ozellikle de muayeneniz srasnda normal ds oldugunu dusundugunuz bir bulguya rastladgnzda doktorunuza mutlaka dansmalsnz. Bu muayene onemlidir... Her bilincli kadn kendi kendine meme muayenesi yapmay ogrenmeli ve bu muayeneyi duzenli olarak yapmay alskanlk haline getirmelidir. Memedeki kitlelerin %80'i, bu kitleler iyi huylu olsun, kotu huylu olsun, kadnlarn kendisi tarafndan ya tesadufen, ya da kendi kendine meme muayenesinde kesfedilmektedir. Tesadufen kesfedilen kitleler genellikle cok buyuk kitleler olmakta, aksine, usulune uygun olarak yaplan bir kendi kendine meme muayenesinde daha ufak captaki kitleleri ve ek olarak meme kanserine isaret edebilecek baz bulgular kesfetme imkan dogmaktadr. Erken tan daha etkili tedavi ve cogu durumda tam sifa anlamna gelir. Yllk olagan muayenelerinizde doktorunuzun yaptg meme muayenesi ve belli bir yastan sonra muayeneye ek olarak yaplan mamografi / meme ultrasonografisi meme kanseri erken tansnn doktorunuza dusen ksmdr. Siz ise Kendi Kendine Meme Muayenesi usulunu kavrayarak aylk olarak uyguladgnzda, ender gorulen ancak erken tanndgnda tedavi sans yuksek olan bu kanser turuyle basa ckmak icin size dusen gorevi yerine getirmis olacaksnz. Kendi kendine meme muayenesi ne zaman yaplmaldr? Kendi kendine meme muayenesi ideal olarak adet dongusunun 5.-7. gunleri arasnda, ayda bir kez yaplmaldr. Adet kanamasnn baslamasyla birlikte kanda ostrojen ve progesteron hormonlarnn etkinlikleri nispeten azalr ve meme dokusunu incelemek kolaylasr. Yukarda belirtilen gunler dsnda ve ozellikle de adet kanamasna yakn yaplan meme muayenelerinde bu hormonlarn etkisiyle memeler dolgun ve bastrmakla agrl olurlar. Bu da kendi kendine muayenenin etkinligini onemli derecede azaltr. Menopoz doneminde olan ve adet gormeyen kadnlar ise her ayn kendi belirledikleri bir gununde bu muayeneyi yapabilirler. Menopoz doneminde kullandklar hormon ilaclar nedeniyle duzenli olarak adet gormeye devam eden kadnlar da yine bu muayeneyi adet dongusunun 5.-7. gunleri arasnda yapmaldrlar. Kendi kendine meme muayenesi nasl yaplmaldr? Kendi kendine meme muayenesinin uc ayr asamas vardr Gozle degerlendirme, Yatar pozisyonda elle degerlendirme, Ayakta elle degerlendirme. Her bir asama meme dokusu hakknda cok degerli bilgiler verir ve mutlaka uygulanmaldr. Memelerin gozle degerlendirilmesi Kendi kendine meme muayenesinin ilk basamag memelerin gozle degerlendirilmesidir. Iyi aydnlatlms bir odada ustunuzu ckarp ayna karssna gecerek meme muayenenize baslayn: Elleriniz kalcalarnzdayken (yukardaki resim), avuclarnz onde skarken, kollarnz yanlarda serbest sallanr durumdayken, elleriniz havadayken (asagdaki resim) ve vucut one serbestce egilmis durumdayken, toplam bes ayr pozisyonda her iki memenizi aynada iyice inceleyin. Bu incelemenin toplam bes ayr pozisyonda yaplmasnn amac meme dokusunun arkasnda kalan kaslarn cesitli pozisyonlarda farkl sekilde kaslmasnn ve boylece meme dokusundaki muhtemel habis olusumlarn gozle gorulebilir hale gelmesinin saglanmasdr. Memedeki habis kitleler cogu durumda memeye sabit bir durus kazandran Cooper baglarnn ve meme arkasndaki kaslarn islevlerini bozar ve bu durum memeye cesitli pozisyonlar verilerek belirgin hale getirilebilir. Nelere dikkat etmelisiniz? Gozle degerlendirmede memelerinizde belirgin sislik, meme cildinde ice dogru cekilme alanlar, renk degisiklikleri, kzarklk, yuzeysel damarlarda onceden varolmayan bir belirginlesme hali, ciltte "portakal kabugu" manzaras (cilt yuzeyinde lenf kanal tkanklklarna bagl olarak portakal kabugu gorunumunu andran degisiklikler) gibi bulgular arayn. Ozellikle bir pozisyondan digerine geciste baz degisiklikler belirginlesebilir. Aynada memelerinizden birinin digerine gore daha farkl bir boyutta oldugunu fark ederseniz endiseye kaplmayn. Baska bir bulgunun yoklugunda bu, yapsal normal bir durum olarak kabul edilir. Meme ucunun ice dogru cekilmesi, tumuyle ice gomulmesi, meme basnda sekil ve renk degisiklikleri aramanz gereken diger bulgulardr. Meme uclarnz onceden beri ice donukse bu yapsal bir durumdur, onemli olan boyle bir degisikligin yeni ortaya ckms olup olmamasdr. Bir pozisyondan digerine geciste ice gomulen veya dsar tasan meme bas normal ds bir durumun habercisi olabilir. Yukardaki gorsel degisikliklerin varlg memelerinizde normal ds bir durumun varlgn gostermemekle beraber, doktora basvurulmasn gerektiren durumlardr. Meme uclar sklmal m? Kendi kendine yaplan meme muayenesinde meme uclarnn sklarak buradan sv gelip gelmediginin arastrlmasnn gerekli olup olmadg henuz tartsmaldr. Genel gorus, doktor tarafndan yllk gerceklestirilen olagan meme muayenesinde meme uclarnn sklarak sv aks olup olmadgnn arastrlmasnn ve kadnn meme uclarndan kendiliginden gelen sv aksn doktoruna haber vermesinin yeterli oldugu yonundedir. Bu konuda doktorunuzun onerilerine uymalsnz. Memelerin gozle degerlendirilmesi sonrasnda sra elle degerlendirmeye gelir. Bu asamada oncelikle hem yatar pozisyonda hem de ayaktayken uygulayacagnz elle degerlendirmede kullanacagnz muayene usulleri konusunda bilgi sahibi olmalsnz. Elle degerlendirme usulleri Elle degerlendirmede meme dokusunda normalde varolan meme dokusu ile olmamas gereken bir dokunun ayrm onemlidir. Elle degerlendirmede meme dokusu asla bas ve isaret parmag arasnda sklmamal, elin bas ve serce parmaklar dsnda kalan uc parmag meme dokusu uzerine yerlestirilerek tarama parmaklarn hassas olan ic yuzeyleriyle dokuyu hissederek yaplmaldr (sekil 3). Meme dokusunun tumuyle taranmas, memenin koltukaltndan gogus kemigine, koprucuk kemiginden memenin alt snrna kadar tum alanlarn dikkatlice hissedilerek taranmas demektir. Bu amaca yonelik olarak asagdaki sekilde gordugunuz gibi parmak uclarnz meme uzerinden kaldrmadan memenin tamamn ya daireler cizerek, ya yukardan asag-asagdan yukar tarayarak ya da merkezden dsa tarayarak degerlendirebilirsiniz. Cogu kadna yukardan asag-asagdan yukar tarama daha kolay gelir. Siz de deneyerek kendiniz hangi yontemin daha kolay geldigini bulabilirsiniz. Muayeneyi yaparken parmaklarnz yalnzca cilt uzerinde kaydrmanz bulgu vermez. Her memede her taramay toplam uc kez hafif, orta ve siddetlice bastrarak tekrarlayn. Karmask gibi gelse de usulune uygun yaptgnz iki-uc muayene sonunda ellerinizin otomatiklestigini goreceksiniz. Elinize gelenlerin anlam nedir? Meme dokunuzu bas parmak ve isaret parmaklarnz arasnda skstrarak incelemeyi denediginizde elinize buyukce kitleler gelecektir. Bu "kitleler" normal meme dokunuzdur. Kendi kendine meme muayenesinde amac bu kitleler arasnda yer alan normal ds tumoral yaplarn saptanmasdr. Meme muayenesini yukarda anlatldg sekilde yaptgnzda normal meme dokusu arasndaki muhtemel normal ds kitleleri saptama sansnz yuksektir. Bu on bilgiler sonrasnda artk elle muayeneye gecebilirsiniz Memelerin yatar pozisyonda elle degerlendirilmesi Memelerinizi yatar pozisyonda elle degerlendirmek icin srtustu yatn. Sag omzunuzun altna bir yastk veya katlanms bir havlu yerlestirdikten sonra sag elinizi basnzn altna koyun. Bu asamada meme dokunuz bir yana dogru kaymamal ortada durmaldr. Daha sonra sol el parmaklarnzla memenizi yukarda anlatldg sekilde tumuyle tarayn. Sag memenizin degerlendirmesini tamamladktan sonra simdi de ayn islemleri sol memenizde gerceklestirin. Yatar pozisyonda elle muayenede kayganlg artrmak icin pudra kullanmanz faydal olabilir. Memelerin ayakta elle degerlendirilmesi Bu muayene ideal olarak dus altndayken sabunlu elle yaplr. Zira suyun ve sabunun etkisiyle meme dokusundaki muhtemel kitleler cok daha kolay ulaslr hale gelirler. Ayakta muayenede sekilde goruldugu gibi once sag elinizi ensenize yerlestirin ve yatar pozisyonda elle degerlendirmede yaptgnz islemleri once sag memeniz icin sonra da sol memeniz icin tekrarlayn. Ayakta yaplan muayene ozellikle ust ds kadrandaki kitlelerin daha iyi fark edilmesini saglar. Meme kanserlerinin %60-70'i meme dokusunun en yogun oldugu bu bolgede gorulur. Hangi durumlarda doktorunuza haber vermelisiniz? Oncelikle unutmamanz gereken sudur: Memede ele gelen bir kitlenin habis olma olaslg dusuktur. Ancak her kitle mutlaka doktor tarafndan ileri incelemelerle degerlendirilmesi gerekir. Gozleme asamasnda bir sorun oldugunu dusundugunuzde, skmayla sv geldiginde ve/veya elinize kitle geldigini fark ettiginizde gecikmeden doktora basvurmalsnz. Tekrarlamakta fayda var Memedeki kitlelerin %80'i kadn tarafndan yaplan bu aylk muayenede saptanr.