ahmetbeyler
New member
Çocukluğumuzda izlediğimiz, bilhassa de Tom ve Jerry üzere çizgi sinemalarda elektrik çarpması üzere durumların güldürü ögesi olarak gösterildiğini ve sık sık yaşandığını hatırlarsınız. Öbür biroldukca çizgi sinemada de karşılaştığımız bu durumda, genelde akıma maruz kalan karakterin iskeletinin, vücudunun ortasından daima yanıp sönercesine parladığını görmüştük.
Buna ek olarak birtakım durumlarda elektrik akımına maruz kalındığında karakterlerin ya metrelerce uzağa fırlaması ya da kelam konusu akımın kaynağıyla teması kesemiyor olmaları dikkat çekiyordu. Pekala bu iki durum hangi koşullarda birbirlerinden ayrılıyor?
Öncelikle bilmemiz gerekiyor ki elektrik akımı vücudumuza yabancı değil.
Kolunuzu kaldırabilmeniz, konuşabilmeniz, düşünebilmeniz, yemek yiyebilmeniz ve öbür tüm işlevleriniz, hudut sisteminizin elektrik hareketleriyle meydana geliyor.
Fakat elektrik çarpması olarak bildiğimiz durumlarda ortaya çıkan akım fazladan gelmiş oluyor ve bu sebeple de vücudumuza temas ettiğinde kasları uyarabiliyor. Lakin bunun, derimizi geçip kaslarımıza ulaşabilecek güçte olması gerek.
Bu noktada vücudumuz, elektrik akımına karşı bir bariyer bakılırsavi görüyor.
Bu özelliğini de kuru ve kalın bulunmasına borçlu. Çünkü ıslandığımızda elektrik akımına karşı daha savunmasız oluyoruz. Bu değerli, zira akımdan ne derecede etkileneceğimizi, ortada duran değil, vücudumuza giren akım ölçüsü belirliyor. Yani voltaj burada büyük rol sahibi. Vücudun direncini kırmaya yetecek volt ölçüsünün 500 ve üzeri olduğunu, ayrıyeten bu kıymetin kalbinizi durdurmaya yeteceği bilgisini de buraya sıkıştıralım.
Örneğin 50 miliamper akımın geçtiği bir kablo önünüzde duruyorsa, vücudunuz kuru olduğunda ortaya koyduğu direnç yardımıyla direkt olarak bu akımı deneyimlemezsiniz. Bu, akımın zararsız olacağı manasına gelmiyor ancak görünen ve tecrübelenen içindeki farkı bilmek gerekiyor.
Vücudunuza giren elektrik akımı öteki bir yerden çıkmak ister.
Bunun için de direncin düşük olduğu yolları izleyerek çıkış yolunu arar. Genelde çıkış noktası ayaklar olsa da bu üzere durumların tedavisinde asla ezber üzerine ilerlenmez.
Fakat düşük güçteki elektrik kaynaklarından gelen akımın bedene girmeyeceğini, onun yerine deri üzerinde izler bırakacağını belirtelim. esasen içeriğin konusu olan da bu cins akımlar.
Şimdi asıl mevzumuza geçelim. Kimi durumlarda elektrik kaynağını niye bırakamıyor olmamızla başlayalım.
Daha evvel belirttiğimiz üzere kaslarımızı hareket ettirebilmemizi sağlayan şey, elektrik akımının ta kendisi. Artık bir elektrik kaynağını iki elinizle tuttuğunuzu düşünün. Bu kaynak, sizi 10mA düzeyinde bir akıma maruz bıraksın.
Parmaklarınızı içeri gerçek bükmenizi mümkün kılan (fleksör) kaslarınıza temas eden bu düzeyde bir akım, kaslarınızı denetim etmenizi engelleyebilir ve bu sırada kesintisiz, sizin denetiminizde olmayan bir kasılmaya sebep olabilir. Bu sebeple de elektrik kaynağını bırakmak mümkün olmayabilir.
bir daha birebir sebepten dolayı elektrik akımına daha fazlaca maruz kalınmış olur ve kasların denetimini kaybetmenin haricinde geri dönülmez hasarlar kelam konusu olabilir.
Peki, elektrik akımı yüzünden fırlatılabilmek mümkün mü?
Çizgi sinemalarda bu durum pek abartılsa da evet, mümkün. Ama elektrik, burada yalnızca bir uyarıcı bakılırsavi görüyor. Asıl işi bir daha kendi kaslarımız yapıyor.
Az evvel 10mA kıymetinde bir akımın eldeki fleksör kaslarda sebep olacağı durumu özetledik. Birebir durum farklı kas kümelerinde oluştuğunda ise bu tesir ters yönde kendini gösterebiliyor.
Yani kaslarınızın bu düzeyde bir akıma maruz kalması, (normalde olabileceklerinden çok daha kuvvetli biçimde) kasılarak kişinin geriye doğru fırlamasına sebep olabiliyor. Burada hem kasların olağandan kuvvetli olması tıpkı vakitte birebir anda kasılmaları bu kararı ortaya çıkarıyor. Yani hangi kas kümesinin daha hayli uyarılarak başkasına göre üstün geldiği, hangisinin yaşanacağı konusunda belirleyici oluyor.
Miliamper kıymetlerinin tesirlerini başınızda canlandırabilmeniz ismine sıralayalım:
Buna ek olarak birtakım durumlarda elektrik akımına maruz kalındığında karakterlerin ya metrelerce uzağa fırlaması ya da kelam konusu akımın kaynağıyla teması kesemiyor olmaları dikkat çekiyordu. Pekala bu iki durum hangi koşullarda birbirlerinden ayrılıyor?
Öncelikle bilmemiz gerekiyor ki elektrik akımı vücudumuza yabancı değil.
Kolunuzu kaldırabilmeniz, konuşabilmeniz, düşünebilmeniz, yemek yiyebilmeniz ve öbür tüm işlevleriniz, hudut sisteminizin elektrik hareketleriyle meydana geliyor.
Fakat elektrik çarpması olarak bildiğimiz durumlarda ortaya çıkan akım fazladan gelmiş oluyor ve bu sebeple de vücudumuza temas ettiğinde kasları uyarabiliyor. Lakin bunun, derimizi geçip kaslarımıza ulaşabilecek güçte olması gerek.
Bu noktada vücudumuz, elektrik akımına karşı bir bariyer bakılırsavi görüyor.
Bu özelliğini de kuru ve kalın bulunmasına borçlu. Çünkü ıslandığımızda elektrik akımına karşı daha savunmasız oluyoruz. Bu değerli, zira akımdan ne derecede etkileneceğimizi, ortada duran değil, vücudumuza giren akım ölçüsü belirliyor. Yani voltaj burada büyük rol sahibi. Vücudun direncini kırmaya yetecek volt ölçüsünün 500 ve üzeri olduğunu, ayrıyeten bu kıymetin kalbinizi durdurmaya yeteceği bilgisini de buraya sıkıştıralım.
Örneğin 50 miliamper akımın geçtiği bir kablo önünüzde duruyorsa, vücudunuz kuru olduğunda ortaya koyduğu direnç yardımıyla direkt olarak bu akımı deneyimlemezsiniz. Bu, akımın zararsız olacağı manasına gelmiyor ancak görünen ve tecrübelenen içindeki farkı bilmek gerekiyor.
Vücudunuza giren elektrik akımı öteki bir yerden çıkmak ister.
Bunun için de direncin düşük olduğu yolları izleyerek çıkış yolunu arar. Genelde çıkış noktası ayaklar olsa da bu üzere durumların tedavisinde asla ezber üzerine ilerlenmez.
Fakat düşük güçteki elektrik kaynaklarından gelen akımın bedene girmeyeceğini, onun yerine deri üzerinde izler bırakacağını belirtelim. esasen içeriğin konusu olan da bu cins akımlar.
Şimdi asıl mevzumuza geçelim. Kimi durumlarda elektrik kaynağını niye bırakamıyor olmamızla başlayalım.
Daha evvel belirttiğimiz üzere kaslarımızı hareket ettirebilmemizi sağlayan şey, elektrik akımının ta kendisi. Artık bir elektrik kaynağını iki elinizle tuttuğunuzu düşünün. Bu kaynak, sizi 10mA düzeyinde bir akıma maruz bıraksın.
Parmaklarınızı içeri gerçek bükmenizi mümkün kılan (fleksör) kaslarınıza temas eden bu düzeyde bir akım, kaslarınızı denetim etmenizi engelleyebilir ve bu sırada kesintisiz, sizin denetiminizde olmayan bir kasılmaya sebep olabilir. Bu sebeple de elektrik kaynağını bırakmak mümkün olmayabilir.
bir daha birebir sebepten dolayı elektrik akımına daha fazlaca maruz kalınmış olur ve kasların denetimini kaybetmenin haricinde geri dönülmez hasarlar kelam konusu olabilir.
Peki, elektrik akımı yüzünden fırlatılabilmek mümkün mü?
Çizgi sinemalarda bu durum pek abartılsa da evet, mümkün. Ama elektrik, burada yalnızca bir uyarıcı bakılırsavi görüyor. Asıl işi bir daha kendi kaslarımız yapıyor.
Az evvel 10mA kıymetinde bir akımın eldeki fleksör kaslarda sebep olacağı durumu özetledik. Birebir durum farklı kas kümelerinde oluştuğunda ise bu tesir ters yönde kendini gösterebiliyor.
Yani kaslarınızın bu düzeyde bir akıma maruz kalması, (normalde olabileceklerinden çok daha kuvvetli biçimde) kasılarak kişinin geriye doğru fırlamasına sebep olabiliyor. Burada hem kasların olağandan kuvvetli olması tıpkı vakitte birebir anda kasılmaları bu kararı ortaya çıkarıyor. Yani hangi kas kümesinin daha hayli uyarılarak başkasına göre üstün geldiği, hangisinin yaşanacağı konusunda belirleyici oluyor.
Miliamper kıymetlerinin tesirlerini başınızda canlandırabilmeniz ismine sıralayalım:
- 1mA düzeyinde yalnızca fark edilir bir düzeyde elektrik akımı hissedersiniz. bir daha de bu tehlikeli olmayacağı anlamıına gelmez.
- 5mA düzeyinde ise o elimizi aniden çektiğimiz ufak şok vardır. Ama bu da daima temasta yaralara yol açabilir.
- 6 ile 16mA ortası, içerikte bahsetmiş olduğumiz, kas kontrolünün kaybolduğu alan olarak biliniyor.
- Buradan 100mA düzeyine kadar olan alanda artık ölüm tehlikesi başlıyor. Şiddetli kasılmalar ve faydalanmalar da mümkün.
- 100 ile 2000mA ortası ise artık alınan şokun kalp ritmine müdahale ettiği düzeylere denk geliyor. pek ölümcül.
- 2000 mA ve daha sonrası ise önemli yanıkların, kalp durmasının ve organ hasarının görüldüğü düzey. Ölümcül olma düzeyinden bahsetmeye bile gerek yok.
- Kaynaklar: The Naked Scientists, News Scientist, Hydro-Québec, Burn Centers, SciShow, Afrotechmods