ahmetbeyler
New member
Her şeyin başlangıcı diye andığımız büyük patlamanın yaşandığı o ana; yani kainatın oluştuğu ana ulaşabilseydik ne görürdük? Evrenin hakikaten bundan öncesi, durup bakabileceğimiz bir hududu var mı? Şayet bir sondan bahsedebilecek olsaydık, hududun ötesinde ne olurdu?
Bu sorular insanın aklını üzerine biraz düşününce hayli kurcalayan sorular. Kimilerinin karşılığı varken, ne yazık ki kimilerinin kesin bir karşılığı yok. Ancak bilim insanları hepsine açıklama getirmek için araştırmalar yapmaya devam ediyor. Biz de birlikte bu soruların karşılıklarına özetlemek gerekirse göz atalım istedik.
Evrenin sonları, başlangıcı ve sonu var mı?
İçinde bulunduğumuz kozmosun sonsuz vakit ve yerden oluştuğu niyeti 20. yüzyılın ortalarına kadar hakikat kabul ediliyordu. daha sonra Einstein’ın genel gorelilik teorisi ile kütleçekimini daha uygun anladık. Gerisinden da Edwin Hubble, galaksilerin birbirlerinden uzaklaştıklarını keşfetti.
Bu keşiflerin akabinde 1960’lı senelerda kozmik mikrodalga arkaplan ışımasının keşfiyle birlikte kainatın en genç evreleri de gözleme dayalı delillerle keşfedilmeye başlandı. Bu gelişmeler daha sonrası büyük patlama, bilim dünyasında kabul goren bir teori haline geldi. Büyük patlama ise oldukça ağır ve minik bir noktanın apansız süratle genişleyerek yoğunluğu azalan bir yapıya dönüşmesinin kainatı oluşturduğunu anlatıyordu. İşte o ana, cihanın başlangıcı diyebiliriz.
Evrenin bir sonunun, sonunun olup olmadığı sorusu ise çabucak hemen kesin bir karşılığı olmayan sorulardan biri. Gerçekleştirilen bir fazlaca deney ve birbiriyle dengeli bir bütün oluşturan datalar yardımıyla genel kanı cihanın düz olduğu istikametinde. Lakin geçtiğimiz senelerda bu hususta yayınlanan bir makale, kozmosun düz değil kapalı bir küre üzere olduğu öne sürdü. Her iki fikri destekleyen bilim insanları içinde çabucak hemen bir fikir birliğine varılmamış durumda.
Evrenin sonunun olup olmaması ise haline direkt bağlı. Eğer cihan düz ise ışık sonsuza kadar dümdüz yoluna devam edebilir. Ama şayet cihan küre biçimindeyse, yola çıkan ışıklar er ya da geç başladığı noktaya dönmek zorunda. Cihanın hali ile ilgili fikir ayrılıkları, sonunun olup olmadığı sorusunu da yanıtlayamamamıza niye oluyor.
Büyük patlama demişken…
Büyük patlamayı hepimiz fazlaca sık duysak da, tam olarak ne olduğunu anlamak biraz sıkıntı olabiliyor. Lakin özetlemek gerekirse, her şeyin başladığı, vakit ve yer teriminin ortaya çıktığı bir ‘an’ olarak tanımlayabiliriz.
Bilim insanlarınca genel kabul bakılırsan niyete bakılırsa büyük patlama sırasında cihan minicik bir noktaydı ve patlama ile birlikte büyük bir süratle her istikamete gerçek genişlemeye başladı. Büyük patlama tam olarak tek bir noktada yaşanan ve ateşlerin, kıvılcımların olduğu bir patlamadan ziyade, her yerde birebir anda her istikamete hakikat gerçekleşen bir genişleme. Var olan her şeyin ‘evren’ olduğunu düşünürsek, bu tek nokta aslında her yeri ve her anı da temsil ediyor.
Patlamadan evvel ise bir hayli bilim insanına bakılırsa hiç bir şey yoktu. Zira yapılan tariflere göre evren esasen var olan her şeyi, tüm vakit ve yeri temsil ediyor. ötürüsı ile ‘öncesini’ aramak dengeli ve mantıklı bir soru olmayabilir.
Peki bu biçimde cihanın başladığı ana ışınlanıp bakabilseydik ne gorecektik?
Tabii ki bu soru, hayal gücümüzü kullanıp kendimizi cihanın oluşmadan hemilk evvelki anını izleyebileceğimiz bir yere ışınlamamızla cevaplanabilir. Zira epey gerçekçi bir karşılık arıyorsak, çabucak hemen vaktin ve yerin olmadığı, ışığın seyahatine başlamadığı bir anda natürel ki hiç bir şey nazaranmezdik.
Fakat bu hayali senaryoda soruya verilen karşılık pek net; minik ve ağır bir nokta. Şöyle ki, cihanın daima genişlemekte olduğunu biliyoruz. Pekala bu süreci geri sarmaya başlasaydık ve her şeyin başladığı o ana gitseydik ne olacaktı?
Yol boyunca evren vakitte geri gitgide küçülecek, cihanda var olan her şey giderek birbirine yaklaşacak ve en sonunda da ufak bir nokta halini alacaktı. Büyüklüğünü hayal edemediğimiz cihanın bir vakit içinder minik bir nokta olduğunu anlamaya çalışmak pek güç, biliyoruz. bir daha de bu türlü düşününce, kulağa pek mantıklı geliyor…
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4
Bu sorular insanın aklını üzerine biraz düşününce hayli kurcalayan sorular. Kimilerinin karşılığı varken, ne yazık ki kimilerinin kesin bir karşılığı yok. Ancak bilim insanları hepsine açıklama getirmek için araştırmalar yapmaya devam ediyor. Biz de birlikte bu soruların karşılıklarına özetlemek gerekirse göz atalım istedik.
Evrenin sonları, başlangıcı ve sonu var mı?
İçinde bulunduğumuz kozmosun sonsuz vakit ve yerden oluştuğu niyeti 20. yüzyılın ortalarına kadar hakikat kabul ediliyordu. daha sonra Einstein’ın genel gorelilik teorisi ile kütleçekimini daha uygun anladık. Gerisinden da Edwin Hubble, galaksilerin birbirlerinden uzaklaştıklarını keşfetti.
Bu keşiflerin akabinde 1960’lı senelerda kozmik mikrodalga arkaplan ışımasının keşfiyle birlikte kainatın en genç evreleri de gözleme dayalı delillerle keşfedilmeye başlandı. Bu gelişmeler daha sonrası büyük patlama, bilim dünyasında kabul goren bir teori haline geldi. Büyük patlama ise oldukça ağır ve minik bir noktanın apansız süratle genişleyerek yoğunluğu azalan bir yapıya dönüşmesinin kainatı oluşturduğunu anlatıyordu. İşte o ana, cihanın başlangıcı diyebiliriz.
Evrenin bir sonunun, sonunun olup olmadığı sorusu ise çabucak hemen kesin bir karşılığı olmayan sorulardan biri. Gerçekleştirilen bir fazlaca deney ve birbiriyle dengeli bir bütün oluşturan datalar yardımıyla genel kanı cihanın düz olduğu istikametinde. Lakin geçtiğimiz senelerda bu hususta yayınlanan bir makale, kozmosun düz değil kapalı bir küre üzere olduğu öne sürdü. Her iki fikri destekleyen bilim insanları içinde çabucak hemen bir fikir birliğine varılmamış durumda.
Evrenin sonunun olup olmaması ise haline direkt bağlı. Eğer cihan düz ise ışık sonsuza kadar dümdüz yoluna devam edebilir. Ama şayet cihan küre biçimindeyse, yola çıkan ışıklar er ya da geç başladığı noktaya dönmek zorunda. Cihanın hali ile ilgili fikir ayrılıkları, sonunun olup olmadığı sorusunu da yanıtlayamamamıza niye oluyor.
Büyük patlama demişken…
Büyük patlamayı hepimiz fazlaca sık duysak da, tam olarak ne olduğunu anlamak biraz sıkıntı olabiliyor. Lakin özetlemek gerekirse, her şeyin başladığı, vakit ve yer teriminin ortaya çıktığı bir ‘an’ olarak tanımlayabiliriz.
Bilim insanlarınca genel kabul bakılırsan niyete bakılırsa büyük patlama sırasında cihan minicik bir noktaydı ve patlama ile birlikte büyük bir süratle her istikamete gerçek genişlemeye başladı. Büyük patlama tam olarak tek bir noktada yaşanan ve ateşlerin, kıvılcımların olduğu bir patlamadan ziyade, her yerde birebir anda her istikamete hakikat gerçekleşen bir genişleme. Var olan her şeyin ‘evren’ olduğunu düşünürsek, bu tek nokta aslında her yeri ve her anı da temsil ediyor.
Patlamadan evvel ise bir hayli bilim insanına bakılırsa hiç bir şey yoktu. Zira yapılan tariflere göre evren esasen var olan her şeyi, tüm vakit ve yeri temsil ediyor. ötürüsı ile ‘öncesini’ aramak dengeli ve mantıklı bir soru olmayabilir.
Peki bu biçimde cihanın başladığı ana ışınlanıp bakabilseydik ne gorecektik?
Tabii ki bu soru, hayal gücümüzü kullanıp kendimizi cihanın oluşmadan hemilk evvelki anını izleyebileceğimiz bir yere ışınlamamızla cevaplanabilir. Zira epey gerçekçi bir karşılık arıyorsak, çabucak hemen vaktin ve yerin olmadığı, ışığın seyahatine başlamadığı bir anda natürel ki hiç bir şey nazaranmezdik.
Fakat bu hayali senaryoda soruya verilen karşılık pek net; minik ve ağır bir nokta. Şöyle ki, cihanın daima genişlemekte olduğunu biliyoruz. Pekala bu süreci geri sarmaya başlasaydık ve her şeyin başladığı o ana gitseydik ne olacaktı?
Yol boyunca evren vakitte geri gitgide küçülecek, cihanda var olan her şey giderek birbirine yaklaşacak ve en sonunda da ufak bir nokta halini alacaktı. Büyüklüğünü hayal edemediğimiz cihanın bir vakit içinder minik bir nokta olduğunu anlamaya çalışmak pek güç, biliyoruz. bir daha de bu türlü düşününce, kulağa pek mantıklı geliyor…
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4