ahmetbeyler
New member
Gözlerimiz hiç durmadan etrafımızdaki milyonlarca biçimde, renk ve daima değişen hareket üzere epeyce fazla görsel bilgiye maruz kalır. Görsel girdimiz ışık, bakış açısı ve daha bir epey farklı faktöre ek olarak gözlerimizin, başımız ve bedenimizden da devamlı hareket halinde olması niçiniyle daima olarak değişir; lakin bu daima devam eden değişime karşın görmek bizim için hiç şiddetli bir vazifeymiş üzere gelmez.
Lakin bize çok kolay gelen bu nazaranv, biz farkında olmasak da beyin için çok zorlayıcıdır. Rastgele bir görüntüde gördüğümüz görsel dalgalanmalar ve kirliliği algılamak yerine gerçekte daha stabil bir görüş elde ederiz. Gelin görme biliminin temel sorularından birisi olan beynin bu görme stabilitesini yaratması niye ve nasıl gerçekleşiyor, birlikte bakalım.
Beyin, görsel gürültüyü ortadan kaldırmak için bir ‘zaman makinesi’ bakılırsavi görüyor
Telefon kameranızı açıp önünüze koymanız ve siz etrafta dolaşarak daima olarak diğer bir şeylere bakarken bir görüntü çekmeniz halinde, beynimizin hiç orta vermeden başa çıkmak zorunda kaldığı “görsel girdi gürültüsünü”nün ne olduğunu anlayabilirsiniz. İşte yapılan yeni bir araştırmada da bizlerin bu görsel gürültüyü algılamamasının arkasında apayrı bir düzenek olabileceği keşfedildi.
Buna nazaran beynimiz, görsel girdimizi otomatik olarak düzeltiyor. Her bir görsel girdiyi tek tek tahlil etmek yerine, muhakkak bir an içerisinde son 15 saniyede gördüklerimizin ortalamasını algılıyoruz. Bu da demek oluyor ki beynimiz, hafızamızdaki objeleri birbirlerine daha benzeyecek bir biçimde bir ortaya getirerek daha sabit bir ortam algılamamız için bir illüzyon oluşturarak bizi ‘kandırıyor’.
Daha sıradan bir deyişle beyin, bizi daima olarak vakitte geriye götüren bir vakit makinesi nazaranvi görüyor. Yani aslında beyin, günlük ömürle başa çıkabilmemiz ismine görsel girdimizi her 15 saniyede bir tek bir izlenimde birleştiren bir uygulama üzere işliyor.
Şayet durum bunun yerine beynimizin gördüklerimizle eş vakitli olarak güncellenmesi olsaydı, etrafımızı algılamamız çektiğimiz bir görüntüden farklı olmazdı. Etraftaki ışık, gölge ve kesintisiz hareket sebebiyle daima olarak dalgalanma ve gürültünün olduğu kaotik bir ortamı algılardık ki bu da devamlı olarak bir halüsinasyonun arasındaymişiz üzere hissetmemize yol açardu.
Gerçek vakitli görmek yerine daha evvelki sürümleri algılıyoruz
Bu stabilizasyon sisteminin nasıl çalıştığını anlamak için araştırmacılar bir illüzyon yarattı.
Görüntüde sol taraftaki yüz 30 saniye boyunca yavaş yavaş yaşlanıyor bulunmasına karşın yaşlarındaki değişimin tam boyutunu fark etmek çok sıkıntı. Hatta bize nazaran yüz, aslında olduğundan hayli daha yavaş yaşlanıyor. Bu yanılsamayı test etmek üzere yüzlerce iştirakçiye görüntüyü izleten araştırmacılar, iştirakçilere 30 saniyelik hızlandırılmış görüntülerde yaşları değişen yüzlerin yakın çekimlerini gösterdi.
Araştırmacılar, görüntünün sonunda iştirakçilerden gördükleri yüzün yaşını söylemelerini istediklerinde iştirakçiler, 15 saniye evvel gördükleri yüzün yaşını neredeyse dengeli bir biçimde gerçek bildi. Bu da demek oluyor ki beynimizin yenileme müddeti yaklaşık 15 saniye olduğu için, beşerler en son manzarayı gerçek vakitli olarak görmek yerine daha evvelki sürümleri görüyorlar. ötürüsıyla bu illüzyon, vakit içinde görsel yumuşatmanın algıyı stabilize etmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor.
Bu durumda beynin aslında yaptığı şeyin ertelemek olduğu söylenebilir. Aldığı her bir enstantaneyle daima olarak uğraşmak fazlaca fazla iş olduğu için beyin geçmişe takılır zira geçmiş, şimdinin âlâ bir tahmincisidir. Yani temelde daha verimli, daha süratli ve daha kolay olması sebebiyle geçmişten gelen ayrıntıları bugüne geri dönüştürüyoruz.
Beynin yarattığı bu illüzyonun olumlu ve olumsuz tesirleri mevcut
Öteki araştırmalarla da desteklenen ve beyindeki görsel algımızı daima olarak geçmiş görsel tecrübelerimize yönlendiren düzeneklere dair bu fikir, süreklilik alanları olarak bilinir.
Görsel sistemimiz, kimi vakit etrafımızdaki dünyanın pürüzsüz bir görsel tecrübe olması için ‘doğruluğu’ feda eder. Bu durum, mesela, bir sineması izlerken, oyuncular ve dublörleri içindeki fark üzere vakit içinde meydana gelen ince değişiklikleri niye fark etmediğimizi de açıklayabilir.
Öte yandan görsel dünyamızı işlerken beynimizin yavaşça geriden geliyor oluşunun olumlu ve olumsuz tesirleri de vardır. Gecikme, her gün görsel girdi bombardımanına maruz kalmamızı engellemek için kusursuz bir sistem olsa da, mutlak hassasiyet gereken durumlar için pek de faydalı olduğu söylenemez.
Lakin bize çok kolay gelen bu nazaranv, biz farkında olmasak da beyin için çok zorlayıcıdır. Rastgele bir görüntüde gördüğümüz görsel dalgalanmalar ve kirliliği algılamak yerine gerçekte daha stabil bir görüş elde ederiz. Gelin görme biliminin temel sorularından birisi olan beynin bu görme stabilitesini yaratması niye ve nasıl gerçekleşiyor, birlikte bakalım.
Beyin, görsel gürültüyü ortadan kaldırmak için bir ‘zaman makinesi’ bakılırsavi görüyor
Telefon kameranızı açıp önünüze koymanız ve siz etrafta dolaşarak daima olarak diğer bir şeylere bakarken bir görüntü çekmeniz halinde, beynimizin hiç orta vermeden başa çıkmak zorunda kaldığı “görsel girdi gürültüsünü”nün ne olduğunu anlayabilirsiniz. İşte yapılan yeni bir araştırmada da bizlerin bu görsel gürültüyü algılamamasının arkasında apayrı bir düzenek olabileceği keşfedildi.
Buna nazaran beynimiz, görsel girdimizi otomatik olarak düzeltiyor. Her bir görsel girdiyi tek tek tahlil etmek yerine, muhakkak bir an içerisinde son 15 saniyede gördüklerimizin ortalamasını algılıyoruz. Bu da demek oluyor ki beynimiz, hafızamızdaki objeleri birbirlerine daha benzeyecek bir biçimde bir ortaya getirerek daha sabit bir ortam algılamamız için bir illüzyon oluşturarak bizi ‘kandırıyor’.
Daha sıradan bir deyişle beyin, bizi daima olarak vakitte geriye götüren bir vakit makinesi nazaranvi görüyor. Yani aslında beyin, günlük ömürle başa çıkabilmemiz ismine görsel girdimizi her 15 saniyede bir tek bir izlenimde birleştiren bir uygulama üzere işliyor.
Şayet durum bunun yerine beynimizin gördüklerimizle eş vakitli olarak güncellenmesi olsaydı, etrafımızı algılamamız çektiğimiz bir görüntüden farklı olmazdı. Etraftaki ışık, gölge ve kesintisiz hareket sebebiyle daima olarak dalgalanma ve gürültünün olduğu kaotik bir ortamı algılardık ki bu da devamlı olarak bir halüsinasyonun arasındaymişiz üzere hissetmemize yol açardu.
Gerçek vakitli görmek yerine daha evvelki sürümleri algılıyoruz
Bu stabilizasyon sisteminin nasıl çalıştığını anlamak için araştırmacılar bir illüzyon yarattı.
Görüntüde sol taraftaki yüz 30 saniye boyunca yavaş yavaş yaşlanıyor bulunmasına karşın yaşlarındaki değişimin tam boyutunu fark etmek çok sıkıntı. Hatta bize nazaran yüz, aslında olduğundan hayli daha yavaş yaşlanıyor. Bu yanılsamayı test etmek üzere yüzlerce iştirakçiye görüntüyü izleten araştırmacılar, iştirakçilere 30 saniyelik hızlandırılmış görüntülerde yaşları değişen yüzlerin yakın çekimlerini gösterdi.
Araştırmacılar, görüntünün sonunda iştirakçilerden gördükleri yüzün yaşını söylemelerini istediklerinde iştirakçiler, 15 saniye evvel gördükleri yüzün yaşını neredeyse dengeli bir biçimde gerçek bildi. Bu da demek oluyor ki beynimizin yenileme müddeti yaklaşık 15 saniye olduğu için, beşerler en son manzarayı gerçek vakitli olarak görmek yerine daha evvelki sürümleri görüyorlar. ötürüsıyla bu illüzyon, vakit içinde görsel yumuşatmanın algıyı stabilize etmeye yardımcı olabileceğini gösteriyor.
Bu durumda beynin aslında yaptığı şeyin ertelemek olduğu söylenebilir. Aldığı her bir enstantaneyle daima olarak uğraşmak fazlaca fazla iş olduğu için beyin geçmişe takılır zira geçmiş, şimdinin âlâ bir tahmincisidir. Yani temelde daha verimli, daha süratli ve daha kolay olması sebebiyle geçmişten gelen ayrıntıları bugüne geri dönüştürüyoruz.
Beynin yarattığı bu illüzyonun olumlu ve olumsuz tesirleri mevcut
Öteki araştırmalarla da desteklenen ve beyindeki görsel algımızı daima olarak geçmiş görsel tecrübelerimize yönlendiren düzeneklere dair bu fikir, süreklilik alanları olarak bilinir.
Görsel sistemimiz, kimi vakit etrafımızdaki dünyanın pürüzsüz bir görsel tecrübe olması için ‘doğruluğu’ feda eder. Bu durum, mesela, bir sineması izlerken, oyuncular ve dublörleri içindeki fark üzere vakit içinde meydana gelen ince değişiklikleri niye fark etmediğimizi de açıklayabilir.
Öte yandan görsel dünyamızı işlerken beynimizin yavaşça geriden geliyor oluşunun olumlu ve olumsuz tesirleri de vardır. Gecikme, her gün görsel girdi bombardımanına maruz kalmamızı engellemek için kusursuz bir sistem olsa da, mutlak hassasiyet gereken durumlar için pek de faydalı olduğu söylenemez.