Beşerler Neden Öpüşür? Doğuştan mı, Sonradan mı Öğrenilir?

ahmetbeyler

New member
Çağdaş kültürde, dudaktan öpmek bir sevgi tabiridir. Pekala lakin niye bilhassa ağız ve dudağı tercih ediyoruz? Bunlar yerine niye yanaklarımızı ya da kulaklarımızı birbirine sürtme hareketini tercih etmemişiz?

Bunlar hakkında yorumda bulunabilmek için insanlık tarihinde oldukça geriye gitmek gerekiyor. Hem biyologların birebir vakitte antropologların bu bahis hakkında pek şaşırtan fikirleri bulunuyor.

Öpüşmek beşerler içinde yaygın olsa da üniversal değildir, kimi kültürlerde güzel karşılanmayabiliyor.

2013 yılında Ankara’da Kurtuluş metro durağında “Sayın yolcularımız lütfen ahlâk kurallarına uygun hareket ediniz” anonsu yapılması üzerine çiftler metro istasyonunda toplanarak bu durumu öpüşerek protesto etmişlerdi.

Dünya nüfusunun yaklaşık %10’u, iğrenç buldukları için ya da çeşitli batıl sebeplerden dolayı öpüşmeyi tercih etmez. Örneğin, Sudan’ın birtakım bölgelerinde ağzın ruha açılan kapı olduğuna inanılır; bu yüzden öpüşmenin, vefatı davet edeceğine dair bir batıl inanç bulunur.

Dinî maddelerle yönetilen kimi Müslüman çoğunluklu toplumlarda kimin öpülebileceği konusunda da tabular vardır. Bu tip ülkelerde, eşi yahut akrabası olmayan bir bayanı öpen yahut ona dokunan bir erkek, kırbaçlanabilmekte ve mahpusa atılabilmektedir. Doğal bu durum, o ülkedeki halkın çoğunluğunun öpüşmeye bu türlü baktığı manasına gelmiyor. Gücü elinde bulunduran bir kesim, herkese bu fikri dayatma uğraşında olabiliyor.

Antropologlar ve biyologlar, öpüşmenin öğrenilmiş mi yoksa içgüdüsel bir davranış mı olduğu konusunda çabucak hemen bir sonuca varamadılar.


Öpüşmenin bilimi hakkındaki çalışmalar birinci kez 19. yüzyılda başladı ve Cesare Lombroso, Ernest Crawley, Charles Darwin, Edward Burnett Tylor ve Elaine Hatfield üzere çağdaş bilim insanları tarafınca incelendi.

Birtakım bilim insanları, bir hayli göğüslü hayvanın yavrularını beslemek için sert yiyecekleri evvel çiğneyip çabucak sonrasında yavrularına verdiği için ağızdan ağza beslenmenin öpüşmenin sebebi olduğu görüşünü savunmaktadır.

Bu niçinle öpüşmenin içgüdüsel ve sezgisel olduğuna, emme yahut öncesinden çiğneme üzere davranışlardan evrimleştiğine inanılır. Öpüşülen partnerin sıhhatini tükürüklerini denetim etme maksadıyla evrimleşen bir davranış olduğu da düşünülüyor. Birtakım bilim insanları ise bunun öğrenilmiş bir davranış olduğu konusunda ısrarcı.

Annelerin evvelde çiğnedikleri besinleri ağzıyla bebeklere yedirmesi davranışı insanlara mahsus değil.


Öteki hayvanlarda da görülen bir davranıştır. Bu eyllemin yanı sıra öpüşme de yalnızca insanlara mahsus değildir, insan olmayan primatların da öpüştüğü gözlemlenmiştir. Köpekler, kediler, kuşlar ve öteki hayvanlar kendi ortalarında ve ayrıyeten insanlara yahut öbür cinslere karşı yalama, burnunu dokundurma davranışı sergilerler. Salyangozlar ve böcekler bile antenlerini değdirerek flörtleşirler. Bu davranışlar gözlemciler tarafınca bir çeşit öpüşme olarak yorumlanır.

Ağızdan ağza sevgi dolu öpüşmenin birinci yazılı ispatları, MÖ 1500 dolaylarında yazılan Sanskritçe kutsal metinlerde yer almaktadır.


Bu kutsal yazılar, Hinduizm dininin temeliydi. sonrasındasında, öpüşme eski Hint ve Hindu literatüründe görünmeye devam etti. MS 4. yüzyılda derlenen Sanskritçe bir destan olan Mahabharata’da birinin “ağzımı ağzıma koyup bende zevk veren bir ses çıkardığı” metni vardır. Ayrıyeten Kama Sutra’da da farklı öpüşme ve seks formlarını tanımlayan kısımlar vardır. “Kama” zevk demektir, “sutra” ise kitap.

Antropolog Vaughn Bryant, Büyük İskender’in MÖ 326’da kuzey Hindistan’daki Pencap bölgelerini fethetmesinden daha sonra öpüşmenin Hindistan’dan Avrupa’ya yayıldığını öne sürmektedir. Yani evrimin bir tesiri olmakla bir arada, öpüşmenin geniş manada yayılması bu bölgeden gerçeklemiş üzere görünüyor.

Öpüşmek sıradan bir hareket üzere görünse de toplamda 34 yüz kasını ve 112 postural kası çalıştırır.


Bu aksiyondaki en değerli kas, dudakları büzmek için kullanılan ve “öpüşme kası” olarak da bilinen “orbicularis oris” kasıdır. Fransız öpücüğünde ise aksiyona lisan de kıyı olduğu için çalışan kasların sayısı da artmaktatır. Ayrıyeten dudaklarda dokunmaya ve ısırmaya karşı hassas olan fazlaca sayıda hudut ucu bulunur.

Öpüşmek, insanı güzel hissettiren hormonların üretimini artırır.


Aşk hissinin oluşmasını sağlayan oksitosin, memnunluk hissinden sorumlu olan endorfin ve beyindeki zevk merkezini uyaran dopamin yardımıyla sistemli öpüşme depresyona karşı korur.

Genel olarak sevginin gerilim azaltıcı tesirleri vardır. Öpüşmenin incelendiği bir deneyde, çiftlerin öpüşme sıklığının fazla olmasının gerilimi azalttığını ve kolesterol düzeylerinin düşmesine niye olduğu bulunmuştur.

Özetle; kucak kucak öpüşün…

Kaynaklar: 1, 2, 3
 
Üst