ahmetbeyler
New member
“Dil yoksunluğı deneyleri” ismi verilen bu deneyler, bir fazlaca gizemi açığa çıkaracağı kanısının ağır basması niçiniyle etik dert güdülmeksizin bebekler üzerinde denendi.
Lisanın kaynağının ne olduğunu, insan tabiatının temelini anlamak için yapılan bu deneylere kültür tarihçisi Roger Shattuck tarafınca “Yasak Deney” ismi verildi. Pekala bu hassas deneylerin kararında neler oldu, hedefe ulaşılabildi mi?
Bu deneylerden birincisi MÖ 600 yılında Mısır firavunu 1. Psamtik’in buyruğuyla yapıldı.
Tarihçi Heredot’un aktardığına nazaran; yeni doğmuş iki bebek, ebeveynlerinden alınarak bir çobana verilmiş. Çobanın bu bebeklerle konuşması yasaklanmış. Derken bebeklerden birinin ağzından bir söz çıkmış: becos.
“Becos” sözü Mısırlıların lisanında bulunmuyormuş. Yaptıkları araştırmada bu sözün o devrin epeyce öncesinde Anadolu’da yaşayan Friglerin lisanında konuşulduğunu tespit etmişler. Manası ise “ekmek”miş. Bunun üzerine Mısırlılar soylarının ve lisanlarının kaynağının Friglerden geldiğine inanmışlar.
Ancak kimi tarihçiler ve bilim insanları, bebeğin kullandığı bu sözün “agu” üzere “rastgele” çıkan bir söz olduğu görüşünde.
Bu deneyden yaklaşık 1800 yıl daha sonra Roma İmparatoru II. Frederick tarafınca emsal bir deney yapıldı.
Neredeyse hiç insan etkileşimi olmadan yetiştirilen bebeklerle hiç konuşulmamış. Bebeklerin İbranice, Yunanca, Latince ya da Arapça konuşacakları düşünülmüş. Zira bu lisanlar kutsal kitapların ya da antik metinlerin lisanları. II. Frederik’in asıl gayesi Adem ve Havva’nın hangi lisanı konuştuğunu bulmakmış. Bu olayları aktaran tarihçi Salimbene, bütün bunların başarısızlıkla sonuçlanan zalimce bir deney olduğundan bahsediyor.
Tarihteki bir öbür örnek ise Babür imparatoru Ekber’in çocuklarıydı. Dilsiz sütanneler tarafınca büyütüldüğü söylenen çocuklar rastgele bir lisanı konuşamadılar. Ekber, konuşmanın işitme yardımıyla mümkün olabileceğini söyleyerek akla en yakın tespiti yapan birinci kaynaklardan biri oldu.
Tabiatta hayvanlar tarafınca büyütülen ya da tek başına büyüyen “vahşi çocuklar” bu bahis hakkında bir fikir verebilir.
Bu çocuklar bulunduklarında rastgele bir insan lisanını konuşamadıkları görülmüş. Ukrayna’da bulunan bir kız çocuğu, köpeklerle birlikte büyüdüğü için onlar üzere irtibat kurabiliyor. Köpeklerin yanı sıra ayılar, koyunlar, inekler, keçiler ve hatta devekuşları tarafınca büyütülen çocuk örneklerine de rastlandı. Her biri de yanlarında büyüdükleri hayvanlar üzere davranıyordu. İnsanların ortasına karıştıklarında yeni bilgiler edinseler de birçoklarının lisan yetenekleri asla gelişememiş.
İşitme engelli doğan bebekler rastgele bir söz duymadıkları için konuşamıyorlar. Pekala ya işaret lisanından de yoksun kalırlarsa ne olur?
Görüntüde yer alan Nikaragualı çocuklar, bir yaşa kadar rastgele bir işaret lisanı öğrenmemişler ancak ülkenin birinci işitme engellilere yönelik özel okulunda bir ortaya geldiklerinde kendi ortalarında el hareketlerini ve yüz mimiklerini kullanarak yeni bir işaret lisanı icat etmişler. Üstelik pek ayrıntılı, güçlü bir dilmiş.
Bugün dünya üzerinde 6300 farklı lisan bulunuyor ve bunların nasıl ortaya çıktığı tam olarak bilnmiyor.
Örneklere nazaran nerede, nasıl, kimlerle büyüdüğümüz bağlantı biçimimizi ve beynimizi şekillendiriyor. Bir ortada yaşayan birinci beşerler muhakkak belgisiz seslerle anlaşırken, fazlaca uzun yıllar ortasında o sesler nüfus ve seçeneklerin de artmasıyla bir arada sözlerin artmasına niye oldu. Bu da beynimizin gelişmenini olumlu manada etkiledi hiç elbet ki.
Kaynaklar: 1, 2, 3
Lisanın kaynağının ne olduğunu, insan tabiatının temelini anlamak için yapılan bu deneylere kültür tarihçisi Roger Shattuck tarafınca “Yasak Deney” ismi verildi. Pekala bu hassas deneylerin kararında neler oldu, hedefe ulaşılabildi mi?
Bu deneylerden birincisi MÖ 600 yılında Mısır firavunu 1. Psamtik’in buyruğuyla yapıldı.
Tarihçi Heredot’un aktardığına nazaran; yeni doğmuş iki bebek, ebeveynlerinden alınarak bir çobana verilmiş. Çobanın bu bebeklerle konuşması yasaklanmış. Derken bebeklerden birinin ağzından bir söz çıkmış: becos.
“Becos” sözü Mısırlıların lisanında bulunmuyormuş. Yaptıkları araştırmada bu sözün o devrin epeyce öncesinde Anadolu’da yaşayan Friglerin lisanında konuşulduğunu tespit etmişler. Manası ise “ekmek”miş. Bunun üzerine Mısırlılar soylarının ve lisanlarının kaynağının Friglerden geldiğine inanmışlar.
Ancak kimi tarihçiler ve bilim insanları, bebeğin kullandığı bu sözün “agu” üzere “rastgele” çıkan bir söz olduğu görüşünde.
Bu deneyden yaklaşık 1800 yıl daha sonra Roma İmparatoru II. Frederick tarafınca emsal bir deney yapıldı.
Neredeyse hiç insan etkileşimi olmadan yetiştirilen bebeklerle hiç konuşulmamış. Bebeklerin İbranice, Yunanca, Latince ya da Arapça konuşacakları düşünülmüş. Zira bu lisanlar kutsal kitapların ya da antik metinlerin lisanları. II. Frederik’in asıl gayesi Adem ve Havva’nın hangi lisanı konuştuğunu bulmakmış. Bu olayları aktaran tarihçi Salimbene, bütün bunların başarısızlıkla sonuçlanan zalimce bir deney olduğundan bahsediyor.
Tarihteki bir öbür örnek ise Babür imparatoru Ekber’in çocuklarıydı. Dilsiz sütanneler tarafınca büyütüldüğü söylenen çocuklar rastgele bir lisanı konuşamadılar. Ekber, konuşmanın işitme yardımıyla mümkün olabileceğini söyleyerek akla en yakın tespiti yapan birinci kaynaklardan biri oldu.
Tabiatta hayvanlar tarafınca büyütülen ya da tek başına büyüyen “vahşi çocuklar” bu bahis hakkında bir fikir verebilir.
Bu çocuklar bulunduklarında rastgele bir insan lisanını konuşamadıkları görülmüş. Ukrayna’da bulunan bir kız çocuğu, köpeklerle birlikte büyüdüğü için onlar üzere irtibat kurabiliyor. Köpeklerin yanı sıra ayılar, koyunlar, inekler, keçiler ve hatta devekuşları tarafınca büyütülen çocuk örneklerine de rastlandı. Her biri de yanlarında büyüdükleri hayvanlar üzere davranıyordu. İnsanların ortasına karıştıklarında yeni bilgiler edinseler de birçoklarının lisan yetenekleri asla gelişememiş.
İşitme engelli doğan bebekler rastgele bir söz duymadıkları için konuşamıyorlar. Pekala ya işaret lisanından de yoksun kalırlarsa ne olur?
Görüntüde yer alan Nikaragualı çocuklar, bir yaşa kadar rastgele bir işaret lisanı öğrenmemişler ancak ülkenin birinci işitme engellilere yönelik özel okulunda bir ortaya geldiklerinde kendi ortalarında el hareketlerini ve yüz mimiklerini kullanarak yeni bir işaret lisanı icat etmişler. Üstelik pek ayrıntılı, güçlü bir dilmiş.
Bugün dünya üzerinde 6300 farklı lisan bulunuyor ve bunların nasıl ortaya çıktığı tam olarak bilnmiyor.
Örneklere nazaran nerede, nasıl, kimlerle büyüdüğümüz bağlantı biçimimizi ve beynimizi şekillendiriyor. Bir ortada yaşayan birinci beşerler muhakkak belgisiz seslerle anlaşırken, fazlaca uzun yıllar ortasında o sesler nüfus ve seçeneklerin de artmasıyla bir arada sözlerin artmasına niye oldu. Bu da beynimizin gelişmenini olumlu manada etkiledi hiç elbet ki.
Kaynaklar: 1, 2, 3