Uzm. pedagog nuray kazandı: oyun Çocuğun lisanı, oyuncakları sözleridir

semaver

New member
En doğal öğrenme aracı olan oyunların çocukların kendilerini keşfetmesine yardımcı olduğunu söyleyen ve ‘Oyun çocuğun lisanı, oyuncaklar da kelimeleri’ diyerek fikirlerini lisana getiren Kazandı ile kendisi ve çalışmaları hakkında özel bir röportaj yaptık…

Sizi ve çalışmalarınızı yakından tanıyabilir miyiz?

Akademik mesleğimi İngiltere’de tamamladıktan daha sonra yurt içi ve yurt haricinde eğitim alanında çalışmalara ve eğitimlere imza attım. Her vakit ‘Mutlu çocuklar, memnun yarınlar’ fikriyle çalıştım. Çalışmalarımda erken çocuklukta özel eğitim, Down Sendromu, serebral palsi, otizm, erken çocuklukta yabancı lisan öğretimi ve okuma edinimi hususlarına odaklandım. İngiltere’de bugüne kadar biroldukca devlet okulunda özel eğitim ve uzmanlığı ve danışmanı olarak nazaranv yaptım. Ayrıyeten Aile Sıhhat Bebek Klniği’nde 0-2 yaş bebek gelişim uzmanı olarak çalıştım. Yakın vakit evvel eşim Prof. Dr. Mert Kazandı’nın işleri sebebi ile Türkiye’ye döndüm. Hala İngiltere’de çalışmalarım sürüyor beraberinde.

Bu alana yönelmenizin sebebi neydi?

Karakterimizin ve şahsi gelişimimizin epey büyük oranda 0-6 yaş içinde yaşanıyor. O yüzden bu yıllar fazlaca kıymetli. 19 yaşında İngiltere’ye gittim ve eğitime başladım. Çocuklara karşı daima ilgim vardı. Tıp eğitimim mühletince bir yandan çoçuklarla çalışma fırsatım oldu. Çocuk gelişmeninin en başından başlayarak, özel eğitim, aile bebek kliniklerinde, onkoloji çocuk kısmında çocukların gelişmenini takip ettim.

Çocuk Akademisi’nde hangi alanlarda hizmet veriyorsunuz?

Erken çocukluk eğitimi benim için hayli kıymetli. Akademide bu manada; kişisel eğitim programları, gelişim değerlendirmeleri ve testlerin yanı sıra Makaton işaret lisanı takviyeli duyu bütünleme ve lisan gelişimi dayanaklı aktiviteler, Montessori eğitimi dayanaklı İngilizce ders programı, floortime ile duyu bütünleme programı, Otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, serebral palsi ve down sendromu programları ile hizmet veriyoruz. Ayrıyeten JASPER (ortak dikkat, sembolik oyun, katılım) Tedavisi ve Yaklaşımı ve çocuk merkezli oyun terapileri kullanıyoruz.

Çocuklar için oyun oynamanın son derece değerli olduğunu sık sık vurguluyorsunuz. Bu bahiste ve oyun terapisi hakkında bize neler söylersiniz?

Çocuk, oynama biçimiyle yaşadığı hisleri ve kanıları deneyimleyip yaşadıkları sorunlara yönelik tahlil yolları üretir. Bu bağlamda oyun terapisi çocukların his ve niyetlerini ortaya koyabilmelerini sağlayan kıymetli bir araçtır. Oyun terapisi sırasında değişik roller üstüne alan çocuklar dünyayı kendi duyuları aracılığıyla anlamaya çalışır. Oyun hünerlerinin çocukların gelişimesinde büyük katkısı var. Oyunlar, eğitim sürecine istekliliğin arttırılması, motor maharetlerin geliştirilmesi, yeni maharetlerin öğrenilmesi ve bağlantı yeteneğinin kuvvetlendirilmesi için gerekli. Oyun ile çocukların hem kas birebir vakitte zihinsel maharetleri gelişiyor. Çocuklar çeşitli oyunlar oynayarak objeleri ayırt etmeyi, hangi objeyi nerelerde kullanabileceklerini ve birbirinden farklı objeler içinde bağ kurmayı öğrenir. Gündelik hayattaki yemek yemek üzere birfazlaca temel muhtaçlıklarını bu oyunlar yardımıyla kendi başlarına karşılayabilmeye başlarlar.

Erken Çocukluk Eğitim kavramı ülkemizde hayli yeni. Bu alan niye bu kadar değerli?

Erken çocuklukta erken teşhis aslında hayli fazla bilinmiyor söylemiş olduğiniz üzere. Yeni bir alan Türkiye’de, ben de birincilerinden biriyim. Erken çocuklukta tanılamadan daha fazlaca ben çocukların gelişimdeki eksikliklerin desteklenmesi noktasında; muhtaçlıkları olan alanları belirleme, öğrenme motivasyonunu artırma, dikkat, odaklanma üzere marifetlerini destekleme ve onu yanlışsız yönlendirme bahislerinde takviye veriyorum. Erken teşhis hayat kurtarır evet lakin erken çocukların muhtaçlığı doğrultusunda takviye verirsek teşhisler yanlışsız konur. 0-3 yaşta erken tanılama benim için gözleme dayalı olmalı, uzun vadede değerlendirmeler bizi gerçek tanıya ulaştırıyor. Erken Çocukluk Eğitimi 0-6 yaşta çocuğun gelişimsel özelliklerine nazaran var olan potansiyelini daha fazla yükselmesine imkan sağlar, eksikliklerini tamamlamasına yardımcı olur. Bu noktada oyun kümelerinin fazlaca yararını görüyoruz. Bu kümelerle konuşmayan çocuklar konuşuyor, göz teması kurmayan çocuklar irtibata geçiyor, oyun sürdürebilir hale geliyor. Küme ortasında toplumsallaşma ismine okul öncesinde desteklenecek büyük bir adım aslında oyun grupları…

Size gelen ve danışan aileler ve çocuklar için nasıl bir müddetç izliyorsunuz?

Öncelikle çocuğun neye gereksinimi var noktasından başlıyorum çalışmaya. Evvel bir kaç seans çocuğu tanıyorum. Öğrenme kuvvetliğü var mı, fizikî gelişmenine bakıyorum. Şayet çocukta tahsil kuvvetliğü varsa birebir seanslar yapıyoruz. Fakat çocukta tahsil kuvvetliğü yok yalnızca toplumsal irtibat bozukluğu, akran irtibat bozukluğu, konsantrasyon bozukluğu, oyun sürdürememe ve kuramama varsa özel dayanağı kesip küçük kümeler yapmayı tercih ediyorum. İngiltere’de genelde bu türlü çalışıyoruz. Türkiye’de ise birebir seanslar epeyce fazla yapılıyor lakin her vakit unutulmamalıdır ki, çocuk çocukla büyür ve gelişir. Her çocukta oyunun düzgünleştirici gücü vardır. O yüzden çocukların kesinlikle akranlarıyla toplumsallaşması gerekir. Biz bunu çocuğa vermediğimizde boşluk artıyor ve yanında daima bir yetişkin arar hale geliyor. O yüzden teğe bir dayanağı az tutarak, çocuğu ortak oyun kümesine dahil ediyorum. Bu yol, çocukların bağımsız çalışma hünerlerinin gelişmesine kıymetli ölçüde katkı sağlıyor. Ortak oyunu destekliyoruz. bu biçimdelikle çocukta empati duygusu gelişiyor. Çocukların birbirleriyle ortak oyun sürdürebilmesi fazlaca kıymetli. Biz de birinci vakit içinderda buna bakıyoruz.

Aileler size hangi noktada ulaşmalı?

Birinci doğduğu andan itibaren aileler çocuklarını dikkatlice gözlemeli. Bizim için kelamsız periyottaki davranışlar hayli değerli. Örneğin; yenidoğan bebeğe anne sütü verirken anne ile bebek içinde göz teması olur. Bu da bizim için anne ile bebek içindeki en temel irtibattır. Bu süreçte genelde çocuk tabipleri büyük rol oynuyor. 0-1 yaş aralığını düzgün takip ediyorlar. Çocuk büyüdükçe söz edici bir lisan olmasa bile anladığını belirli eden hareketler stantlar. İşaret lisanı birinci beklediğimiz şeydir. Örneğin, konuşamaz lakin sesler ve işaret ile geçen bir kediyi gösterir. İrtibatın birinci sözünün baş ögesidir işaret lisanı. Fizikî gelişim de bizim için hayli değerlidir. Çocuk ellerini kullanabiliyor mu, göz gelişimi nasıl, gözlerde kayma var mı, sese reaksiyon veriyor mu, seslendiğimizde bakıyor mu? Bu ögelere epeyce dikkat ederiz. Çocuğa bütünsel bir biçimde yaklaşıyoruz. Örneğin oturma var mı? 9 ay tamamlandı lakin oturması gecikti mi? Çiğneme, emme sorunu var mı, tüm bunlar bizim birinci vakit içinderda denetim ettiğimiz şeyler oluyor. Çocuklar bir yaştan daha sonra alkış ve taklit yaparlar, taklit yoluyla öğrenirler. Çocuk taklit yapmıyorsa, objeleri kavrayamıyorsa, ismine karşılık vermiyorsa, dönüp bakmıyorsa, oyuncakları ile bir yaştan daha sonra manalı alakalar kurmuyorsa, ses taklidi yapmıyorsa, sizi ve objeleri takip etmiyorsa orada bir sorun olabilir. Annesi odadan çıkınca ağlamaya başlayan bir bebeğin bile irtibat ortasında olduğunu söyleyebiliriz. Zira insan olmanın en kıymetli ögesi niçinsellik arayışıdır, bizi öbür canlılardan ayırır. Çocukta bu niçinsellik arayışı var mı konusunda aileler hayli dikkatli olmalı. Ayrıyeten lisan gelişimde gecikme, oyun oynamada isteksizlik, davranış sorunları vurma, öfkesel nöbetler geçirme, uyku ve beslenme sorunları, tuvalet alışkanlığı dikkat edilmesi gereken noktalardır.
 
Üst