Uçaklarda Bulunan Bu Küçük lakin Tesirli Pırpır Ne İşe Yarıyor?

ahmetbeyler

New member
Muhtemelen daha evvel fark etmediğiniz bu hava türbinleri, birtakım modellerde gövdede bulunurken kimilerinde ise kanatta bulunur.

İlk bakıldığında o kadar da kıymetli değilmiş izlenimi verse de aslında hayati bir kıymete sahiptir. Tam olarak ne işe yaradığını, nasıl oluyor da bu kadar kıymetli olduğundan ayrıntılı bir biçimde bahsedelim:

Bu pervaneli sistem, acil durumlarda devreye girerek uçağın gereksinimi olan elektriği üretir.


Ram air turbine, bünyesinde bir elektrik motoru bulundurur ve uçak için hayati bir kıymete sahip olan elektrik sistemleri için güç üretir. Yalnızca acil durumlarda devreye girer zira olağan kaidelerde uçağın muhtaçlık duyduğu elektriği motorlar üretir.

Ram air turbine, uçağın suratı yardımıyla oluşan hava akımından güç üretir.


Uçağın yedek sistemlerinden olan bu türbinler, pervanelerine 5000-6950 RPM dönü sağlar; bu biçimdece ana uçuş kumanda sistemlerine ve yedek elektrik jeneratörüne -gerekli hidrolik basıncı da temin ederek- uçağın emniyetle uçmasını sağlar.

İki motorun birden durduğu bir senaryoda; ram air turbine, kurtarıcı misyonunu üstlenir.


Acil durumlarda -uçağın modeline bağlı olarak- bizatihi devreye girer yahut pilotlar tarafınca devreye sokulur. Uçuş için gerekli olan en temel fonksiyonları sürdürebilmek bu türbin yardımıyla mümkün olur.

Küçük desek de aslında bu hava türbinlerinin pervane çapı ortalama 80 cm’dir. Yani uçağa kıyasla küçüktür.


Dünyanın en büyük yolcu uçağı olan Airbus A380’deki versiyonu ise 163 cm’dir. Bu türbinin birinci vakit içinderda kullanıldığı yolcu uçağı modeli ise 1960’larda İngiltere’de üretilen Vickers VC10’du.

Acil durumlarda devreye girerek epey sayıda hayat kurtaran ram air turbine, “Sully” isimli sinemaya de husus olan meşhur bir kazada hayati bir rol üstlenmişti.


15 Ocak 2009’da New York’ta bir uçak, kalkıştan daha sonrasında bir kuş sürüsünün içine girmiş ve uçağın iki motoru da tamamen güç kaybetmişti. Pilotlar fazlaca kısa bir süre içerisinde karar alarak uçağın yardımcı güç ünitesini (APU: auxiliary power unit) ve hava türbinini devreye sokmuştu.

Bu sayede elektrik devrelerini kullanabilen pilotlar, US Airways’in 1549 sefer sayılı uçuşunu icra eden Airbus A320 tipi uçağı kumanda etmeye devam edebilmiş ve ardından Hudson Nehri’ne başarılı bir acil iniş yapmayı başarmıştı.

Bu türbinler her modelde bulunmuyor.


Örneğin; Boeing 737’nin uçuş denetim sistemi, uçaktaki elektrik kaynakları tükense bile pilotlar tarafınca en az 60 dakika boyunca denetim edilebilecke biçimde tasarlanmıştır.

Yolcu uçakları dışında de kullanılabilmektedir.


Pervanelerin dönmesi için epeyce sürat yapmaya gerek yoktur. Ayrıyeten, küçük bulunmasına rağmen fazlaca gürültülü çalışır.

Kaynaklar: Sky Brary, Havayolu 101
 
Üst