ahmetbeyler
New member
Bildiğiniz üzere “kara kutular (uçuş data kayıt cihazları)” uçak kazalarının en büyük şahitleridir. Uçuş esnasındaki değişimleri algılayan sensörler yardımıyla kazanın akabinde faal hale gelen bu vericiler, 30 gün boyunca sinyal yayar ve milletlerarası arama-kurtarma uyduları tarafınca algılanır; bu biçimdece uçağın yerinin belirlenmesini sağlar. Gücünü bataryadan alan kara kutular, suya düştüklerinde ise 6.000 metre derinliğe kadar 30 gün boyunca ses dalgası yayabilir.
İçinde bulunan çipler, kaydedilen bütün bilgileri saklar. Bu bilgiler hassas olduğu için kara kutular epey güçlü gereçlerden yapılır, uçak düşse dahi asgarî hasar alarak ortasındaki ayrıntıları muhafazayı başarır.
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki trajik uçak kazaları yaşanıyor olsa da hâlâ açık orta en inançlı ulaşım aracı uçaklardır.
Anlık uçuşları gösteren bir internet sitesindeki bu görselde de görüldüğü üzere yalnızca şu an bile gökyüzünde epeyce sayıda uçak bulunuyor. Bir de bütün gün, hatta bütün yıl boyunca yapılan uçuş ölçüsünü düşünün. Bir pilotun, mesleği boyunca 10.000 kadar uçuş yapıyor olmasını bilmek de uçaklara olan itimadınızı artıracaktır. Yani uçak kazasında ölme ihtimaliniz büyük ikramiyeyi tutturma ihtimalinizden bile düşüktür.
Kara kutu, ismiyle ironik bir biçimde “kara” değildir.
Zira kaza daha sonrasında kolay fark edilebilmesi için kırmızı renk tercih edilmiştir. Uçak enkazının kesimleri yüzlerce metre savrulabilir; çoklukla de dağ, orman, okyanus üzere yerlerde arama yapılacağı için kara kutuların renginin sahiden kara olması büyük bir dezavantaj olurdu.
İçindeki hassas bilgiler, titanyumdan ya da çelikten yapılmış kalın metal bloklarla korunur.
Bu aygıtlar 2,25 tonluk basıncı kaldırabilecek kadar sağlamdır. Ayrıyeten ısı ve yangına karşı korunması için de plastikle çevrili sıvı köpükle donatılmıştır. Isıya dayanıklılığı 1.100 santigrat dereceye kadar ulaşabilir.
Çok sağlam yapılır zira kokpitte yapılan tüm konuşmalar, uçağın yaptığı tüm hareketler, motordan gelen datalar, irtifa, rota, yakıt durumu, kabin ısısı, hava basıncı ve daha bir fazlaca datayı kayıt altına alır.
Gelelim asıl sorumuzun yanıtına: Kara kutular madem bu kadar sağlamsa uçaklar niye tıpkı gereçlerden yapılmıyor?
Uçaklar kara kutuların yapıldığı materyallerden yapılsaydı onları uçurmak epeyce daha maliyetli olurdu. Uçakların yapıldığı alüminyum, kara kutuların yapıldığı titanyumdan iki kat daha hafifçetir. Aslında titanyum da yavaşça bir metaldir ancak özgül yükü 4.51’dir, alüminyumunki ise 2.71’dir. Havadayken kanatların esnemesi üzere faktörler de kıymetlidir; uçaklarda kullanılan alüminyum, cam karışımlı olduğu için hem sert hem yüksek esneme kabiliyetine sahiptir.
Daha da kıymetlisi, maliyeti önemsemeyip uçaklar titanyumdan yapılsaydı bile bir daha can kaybı yaşanırdı. Düşen uçak parçalanmazdı ancak o kadar yüksekten o süratle yere çarpan sert bir uçağın ortasından kurtulabilmek fazlaca mümkün olmazdı. Daha güzel anlamak ismine düşen bir asansör örneği verilebilir, asansöre bir şey olmaz ancak ortasındakiler bir daha de ziyan görür.
İçinde bulunan çipler, kaydedilen bütün bilgileri saklar. Bu bilgiler hassas olduğu için kara kutular epey güçlü gereçlerden yapılır, uçak düşse dahi asgarî hasar alarak ortasındaki ayrıntıları muhafazayı başarır.
Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki trajik uçak kazaları yaşanıyor olsa da hâlâ açık orta en inançlı ulaşım aracı uçaklardır.
Anlık uçuşları gösteren bir internet sitesindeki bu görselde de görüldüğü üzere yalnızca şu an bile gökyüzünde epeyce sayıda uçak bulunuyor. Bir de bütün gün, hatta bütün yıl boyunca yapılan uçuş ölçüsünü düşünün. Bir pilotun, mesleği boyunca 10.000 kadar uçuş yapıyor olmasını bilmek de uçaklara olan itimadınızı artıracaktır. Yani uçak kazasında ölme ihtimaliniz büyük ikramiyeyi tutturma ihtimalinizden bile düşüktür.
Kara kutu, ismiyle ironik bir biçimde “kara” değildir.
Zira kaza daha sonrasında kolay fark edilebilmesi için kırmızı renk tercih edilmiştir. Uçak enkazının kesimleri yüzlerce metre savrulabilir; çoklukla de dağ, orman, okyanus üzere yerlerde arama yapılacağı için kara kutuların renginin sahiden kara olması büyük bir dezavantaj olurdu.
İçindeki hassas bilgiler, titanyumdan ya da çelikten yapılmış kalın metal bloklarla korunur.
Bu aygıtlar 2,25 tonluk basıncı kaldırabilecek kadar sağlamdır. Ayrıyeten ısı ve yangına karşı korunması için de plastikle çevrili sıvı köpükle donatılmıştır. Isıya dayanıklılığı 1.100 santigrat dereceye kadar ulaşabilir.
Çok sağlam yapılır zira kokpitte yapılan tüm konuşmalar, uçağın yaptığı tüm hareketler, motordan gelen datalar, irtifa, rota, yakıt durumu, kabin ısısı, hava basıncı ve daha bir fazlaca datayı kayıt altına alır.
Gelelim asıl sorumuzun yanıtına: Kara kutular madem bu kadar sağlamsa uçaklar niye tıpkı gereçlerden yapılmıyor?
Uçaklar kara kutuların yapıldığı materyallerden yapılsaydı onları uçurmak epeyce daha maliyetli olurdu. Uçakların yapıldığı alüminyum, kara kutuların yapıldığı titanyumdan iki kat daha hafifçetir. Aslında titanyum da yavaşça bir metaldir ancak özgül yükü 4.51’dir, alüminyumunki ise 2.71’dir. Havadayken kanatların esnemesi üzere faktörler de kıymetlidir; uçaklarda kullanılan alüminyum, cam karışımlı olduğu için hem sert hem yüksek esneme kabiliyetine sahiptir.
Daha da kıymetlisi, maliyeti önemsemeyip uçaklar titanyumdan yapılsaydı bile bir daha can kaybı yaşanırdı. Düşen uçak parçalanmazdı ancak o kadar yüksekten o süratle yere çarpan sert bir uçağın ortasından kurtulabilmek fazlaca mümkün olmazdı. Daha güzel anlamak ismine düşen bir asansör örneği verilebilir, asansöre bir şey olmaz ancak ortasındakiler bir daha de ziyan görür.