ahmetbeyler
New member
Tıbbileştirmenin sebebi “aşırı teşhis” diyebiliriz zira bir şeyin hastalık olabilmesi için evvela tanımlanması gerekiyor. örneğin keder, hüzün, utangaçlık, başarısızlık, odaklanamama üzere durumlar da artık tıbbileştirme niçiniyle DEHB (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu), depresyon üzere isimlerle patolojilere dönüşmüş durumda. Tıbbileştirme, Illich’in perspektifine göre birinci vakit içinderda 1960’lı senelerda ortaya çıkmaya başlamıştı. Bu bakımdan kapitalizmle bir arada el ele yürüdüklerini söyleyebiliriz. Hatta tıbbileştirme kapitalizmin ekmeğine yağ süren bir durum zira her şeyin tıbbi hale gelmesi, insanları daha fazla sıhhat sanayisini tüketmeye yönlendirebiliyor.
Velhasıl tüm bunlar, sosyolog Ivan Illich’e nazaran bireylerin, meselelerle baş etme yetilerine ziyan verebiliyor. Pekala Illich, tıbbın insani baş etme becerilerine ziyan verdiğini söyleyerek aslında ne kastediyor?
Tıbbileştirme, insanları kendi sıhhat durumları hakkında tıp alanına bağlı hale getirebiliyor.
Tıbbileştirme, hasta ve hekim içindeki ilişkiyi dengesiz bir hale getirebiliyor. örneğin bireyler, kendi sıhhatleri üzerine kelam söyleme hakkından çarçabuk feragat edebiliyor. Bu durumda da beşerler, tıbbın kendi sıhhatleri üstündeki yargısına çok muhtaç hale gelebiliyorlar. Illich tam bu noktada, hayattaki bayağı sayılan biroldukça durumun hastalık olarak tanımlanmasının insanları tıbba bağımlı kıldığını söylüyor. Illich’e bakılırsa bu bağımlılık, şahısların günlük hayat becerilerini unutmasına yol açıyor. Bu bağımlılığı örneklerle şu biçimde anlaşılır kılabiliriz; menopoz kadınlığa mahsus doğal bir durumdur lakin tıp, menopozu bir sorun olarak tanımlayıp kendi alanına dahil ettikten daha sonra bayanlar menopoz için tıbba başvurmaya, medikal ilaçlar kullanmaya ve menopoz sürecini tıbbın gözetimi-takibi içerisinde yönetmeye başladı.
Bir diğer sosyolog Szasz ise tıbbileştirmenin birinci vakit içinderda 1970’lerde psikiyatri alanında ortaya çıktığından bahsediyor. En başta söylemiş olduğimiz üzere evvelinde olağan karşılanan ruh halleri ve davranışlar, psiyatrinin teşhis koymasıyla bir arada anormalleştirilerek depresyon, hiperaktivite üzere isimlerle isimlendirilmeye başlandı. bu biçimdelikle bu durumdan muzdarip bireyler, aslında tahminen de yalnızca hüzünlü, kederli ve melankolik bir mizaçları olmasından dolayı varoluşlarının tıbbın alanına girmesiyle bir arada psikiyatrik ilaçlar kullanmak ve her hafta belli günlerde tabip denetimine gitmek durumunda kaldı. Her şeyin bu kadar fazlaca tıbbın alanına dahil edilmesi, bireylerin doğuştan sahip olduğu doğal baş etme yetilerine ziyan vererek aslında daima bir oburunun bakımına muhtaç hale gelmelerine yol açabiliyor.
Illich’e göre; tıp, toplumsal yaşama müdahale ederek insanların acı çekme stratejilerini azaltıyor.
Illich, tıbbileştirmenin uğramadığı kültürler için hayatta kalmanın bir sanat olduğundan bahsediyor. Pekala bu durumla ne kastediyor derseniz, aslında acı çekmenin bu kültürler için çabucak hemen ortadan kalkmadığına vurgu yapıyor diyebiliriz.
örneğin Illich, sıhhatin tıbbi bir hale gelmesi hakkında birinci meselai doğumun tıbbileştirilmesi üzerine yapmaktadır. 19. yüzyıla kadar doğum olağan bir durumken, 19. yüzyıl ve daha sonrasında artık doğum olağan bir müddetç olmaktan çıkmıştı. Evvelce bayanlar doğum süreçlerinde birbirlerine yardım ederken artık jinekolojik muayeneye gitmeye başlamışlardı. Aslında bayanların hepsi bir vakit içinder olağan doğum yaparken, günümüzde doğumun daha acısız ve kolay olması için sezaryene başvurdukları görülebiliyor. Tıbbileştirme eleştirisi tam burada devreye giriyor zira sezaryen üzere bir metotla bayanlar için olağan olan bir müddetç, tıbbi hale gelmiş oluyor. Yani Illich, bu örnek üzerinden de gördüğümüz üzere hastaların büsbütün tıbba bağımlı hale gelerek bir vakit içinder olağan sayılan biroldukca özelliklerinden vakit içinde uzaklaştıklarından kelam etmekte.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4
Velhasıl tüm bunlar, sosyolog Ivan Illich’e nazaran bireylerin, meselelerle baş etme yetilerine ziyan verebiliyor. Pekala Illich, tıbbın insani baş etme becerilerine ziyan verdiğini söyleyerek aslında ne kastediyor?
Tıbbileştirme, insanları kendi sıhhat durumları hakkında tıp alanına bağlı hale getirebiliyor.
Tıbbileştirme, hasta ve hekim içindeki ilişkiyi dengesiz bir hale getirebiliyor. örneğin bireyler, kendi sıhhatleri üzerine kelam söyleme hakkından çarçabuk feragat edebiliyor. Bu durumda da beşerler, tıbbın kendi sıhhatleri üstündeki yargısına çok muhtaç hale gelebiliyorlar. Illich tam bu noktada, hayattaki bayağı sayılan biroldukça durumun hastalık olarak tanımlanmasının insanları tıbba bağımlı kıldığını söylüyor. Illich’e bakılırsa bu bağımlılık, şahısların günlük hayat becerilerini unutmasına yol açıyor. Bu bağımlılığı örneklerle şu biçimde anlaşılır kılabiliriz; menopoz kadınlığa mahsus doğal bir durumdur lakin tıp, menopozu bir sorun olarak tanımlayıp kendi alanına dahil ettikten daha sonra bayanlar menopoz için tıbba başvurmaya, medikal ilaçlar kullanmaya ve menopoz sürecini tıbbın gözetimi-takibi içerisinde yönetmeye başladı.
Bir diğer sosyolog Szasz ise tıbbileştirmenin birinci vakit içinderda 1970’lerde psikiyatri alanında ortaya çıktığından bahsediyor. En başta söylemiş olduğimiz üzere evvelinde olağan karşılanan ruh halleri ve davranışlar, psiyatrinin teşhis koymasıyla bir arada anormalleştirilerek depresyon, hiperaktivite üzere isimlerle isimlendirilmeye başlandı. bu biçimdelikle bu durumdan muzdarip bireyler, aslında tahminen de yalnızca hüzünlü, kederli ve melankolik bir mizaçları olmasından dolayı varoluşlarının tıbbın alanına girmesiyle bir arada psikiyatrik ilaçlar kullanmak ve her hafta belli günlerde tabip denetimine gitmek durumunda kaldı. Her şeyin bu kadar fazlaca tıbbın alanına dahil edilmesi, bireylerin doğuştan sahip olduğu doğal baş etme yetilerine ziyan vererek aslında daima bir oburunun bakımına muhtaç hale gelmelerine yol açabiliyor.
Illich’e göre; tıp, toplumsal yaşama müdahale ederek insanların acı çekme stratejilerini azaltıyor.
Illich, tıbbileştirmenin uğramadığı kültürler için hayatta kalmanın bir sanat olduğundan bahsediyor. Pekala bu durumla ne kastediyor derseniz, aslında acı çekmenin bu kültürler için çabucak hemen ortadan kalkmadığına vurgu yapıyor diyebiliriz.
örneğin Illich, sıhhatin tıbbi bir hale gelmesi hakkında birinci meselai doğumun tıbbileştirilmesi üzerine yapmaktadır. 19. yüzyıla kadar doğum olağan bir durumken, 19. yüzyıl ve daha sonrasında artık doğum olağan bir müddetç olmaktan çıkmıştı. Evvelce bayanlar doğum süreçlerinde birbirlerine yardım ederken artık jinekolojik muayeneye gitmeye başlamışlardı. Aslında bayanların hepsi bir vakit içinder olağan doğum yaparken, günümüzde doğumun daha acısız ve kolay olması için sezaryene başvurdukları görülebiliyor. Tıbbileştirme eleştirisi tam burada devreye giriyor zira sezaryen üzere bir metotla bayanlar için olağan olan bir müddetç, tıbbi hale gelmiş oluyor. Yani Illich, bu örnek üzerinden de gördüğümüz üzere hastaların büsbütün tıbba bağımlı hale gelerek bir vakit içinder olağan sayılan biroldukca özelliklerinden vakit içinde uzaklaştıklarından kelam etmekte.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4