ahmetbeyler
New member
Dinozorlar kusursuz yaratıklardı ve hâlâ insanlık olarak onları büsbütün keşfedebilmiş değiliz. En azından keşfedebildiğimiz kadarını günümüzde görme bahtına sahibiz ya da hakikaten o denli mi?
Müzelerde gördüğümüz, bulunan kemiklerin bir ortaya getirilerek bir iskelet oluşturduğu yapılar sahiden dinozorlara mı ilişkin? Bu soruyu yanıtlaması biraz sıkıntı zira karmaşık bir mevzu ancak imkânsız değil; ötürüsıyla gelin, müzelerdeki dinozor kemiklerinin gerçek olup olmadığını öğrenelim.
En temelden başlayalım: Daima ismini duyduğumuz ‘fosil’ aslında nedir, nasıl oluşur ve nasıl gün yüzüne çıkarılır?
Fosil, bir bitki yahut hayvan olmak üzere tarih öncesi hayatın delilidir ve en az 10.000 yaşındadır. En yaygın fosil biçimleri kemikler ve dişlerdir (vücut fosilleri) lakin ayak izleri ve deri kalıntıları da (iz fosilleri) fosillere dahildir.
Fosiller; antik dere yatakları, göller, mağaralar, volkanik kül kalıntıları ve katran çukurları biroldukca farklı etraf biçiminden elde edilebilir. Pekala fosiller nasıl oluşur? zatenız antik canlıların birçoğu fosile dönüşemeden başka bir organizma tarafınca tüketildi yahut iklim tesirlerinden dolayı bozuldu.
Ancak gerçek şartlar sağlandığında günümüzde gördüğümüz fosillere dönüşüyorlar, fakat bu şartlar neler? Bir hayvanın fosilleşme süreci, hayvan öldükten daha sonra kum yahut silt üzere tortularla gömülü olursa başlar. Altında gömülü olduğu tortu katmanları, hayvanı çürümeye karşı korur. Vücudun et kısımları aşınır ve geriye yalnızca kemikler, dişler ve boynuzlar üzere sert kısımlar kalır.
Tabii bu bahsetmiş olduğumiz süreç o denli kısa bir süre değil, bunun gerçekleşmesi için daha evvel de dediğimiz üzere en az 10.000 yıl geçmesi gerekiyor. Bütün bu süreçler yaşandıktan daha sonra geriye fosili çıkarmak kalıyor.
Fosilleri çıkarmak için önce bulmak gerekiyor, bunun için de paleontologlar fosillerin bulunma mümkünlüğünün yüksek olduğu bölgelere keşif seyahatleri düzenlerler. Saha çalışmasının başarılı olması için önemli ölçüde finansman ve dikkatli planlama gerekir.
Paleontologlar birden fazla vakit daha evvel de fosillerin bulunduğu bölgelerde saha çalışması düzenlerler fakat bulamazlarsa jeolojik haritalar ve uydu fotoğrafları kullanarak aradıkları fosilin ilişkin olduğu çağdan kalma kayanın yerini saptamaya çalışırlar.
Paleontolog, bir fosil kesimi bulduğunda o mesela ne kadarının toprağa gömüldüğünü görmek için yüzeydeki tozu fırça ile temizler. Şayet mesela büyük bir kısmı yerin altındaysa hafriyat süreçleri başlatılır. Fosil kemiği açığa çıktıkça, fosili bir ortada tutmak için çatlak ve kırıklara özel yapıştırıcı sürülür.
ondan sonrasında fosilin etrafına bir hendek kazılır ve bu biçimdece fosil bir temel üzerine oturur lakin hala kaya yahut matrisle kaplı olur. Bir hekimin kırık bir kemiğe uyguladığı tarife üzere sert bir alçı oluşturmak için matrisin etrafına bir alçı bandaj katmanı sarılmadan evvel fosilleşmiş kemiklerin üzerine nemli bir tuvalet kâğıdı yerleştirilir. Kalıp sertleştiğinde matrisin alttaki kayadan koparılmasıyla fosilin kazılması tamamlanır ve kalıptaki fosil, müzeye gönderilmek üzere paketlenir.
Ve gelelim asıl sorumuza: Bugün müzelerde gördüğümüz dinozor kemikleri gerçek mi?
Şu ana kadar anlattıklarımızdan anlayabileceğiniz üzere fosiller hayli kırılgan yapılar. Çıkartılması ve müzede sergilenmeye hazır hale gelmesi epeyce ince işlemesi gereken bir müddetç. Bu da haliyle akıllara bilim insanlarının, gerçek olanlar ziyan görmesin diye müzelerde replika dinozor kemikleri sergileyip sergilemediği sorusunu getiriyor.
zatenız bu sorunun iki karşılığı var: Hem evet birebir vakitte hayır. Evet, müzelerde gördüğünüz kemikler %90 oranla (bulunamayan kesimler alçıyla restore ediliyor) nitekim tarih öncesinde hayatış dinozorlara ilişkin. Hayır, zira müzelerdeki iskeleti oluşturan ‘kemikler’ artık birer kemik değil, ondan fazla birer kaya.
Binlerce yıllık fosilleşme sürecinin akabinde dinozorların kemikleri, bugün kemik olarak isimlendirdiğimiz yapıya sahip değiller. Lakin bir daha de bir vakit içinder binlerce yıl evvel hayatış olan bir canlının iskeletini oluşturuyorlardı.
bu biçimdelikle sorumuzun cevabını almış oluyoruz. Özetle müzelerde sergilenen dinozor kemikleri gerçekten dinozorlara ilişkin lakin artık birer kemik değiller. Siz ne düşünüyorsunuz? Niyetlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı lütfen unutmayın.
Kaynaklar: Field Museum, The Guardian, American Museum of Natural History
Müzelerde gördüğümüz, bulunan kemiklerin bir ortaya getirilerek bir iskelet oluşturduğu yapılar sahiden dinozorlara mı ilişkin? Bu soruyu yanıtlaması biraz sıkıntı zira karmaşık bir mevzu ancak imkânsız değil; ötürüsıyla gelin, müzelerdeki dinozor kemiklerinin gerçek olup olmadığını öğrenelim.
En temelden başlayalım: Daima ismini duyduğumuz ‘fosil’ aslında nedir, nasıl oluşur ve nasıl gün yüzüne çıkarılır?
Fosil, bir bitki yahut hayvan olmak üzere tarih öncesi hayatın delilidir ve en az 10.000 yaşındadır. En yaygın fosil biçimleri kemikler ve dişlerdir (vücut fosilleri) lakin ayak izleri ve deri kalıntıları da (iz fosilleri) fosillere dahildir.
Fosiller; antik dere yatakları, göller, mağaralar, volkanik kül kalıntıları ve katran çukurları biroldukca farklı etraf biçiminden elde edilebilir. Pekala fosiller nasıl oluşur? zatenız antik canlıların birçoğu fosile dönüşemeden başka bir organizma tarafınca tüketildi yahut iklim tesirlerinden dolayı bozuldu.
Ancak gerçek şartlar sağlandığında günümüzde gördüğümüz fosillere dönüşüyorlar, fakat bu şartlar neler? Bir hayvanın fosilleşme süreci, hayvan öldükten daha sonra kum yahut silt üzere tortularla gömülü olursa başlar. Altında gömülü olduğu tortu katmanları, hayvanı çürümeye karşı korur. Vücudun et kısımları aşınır ve geriye yalnızca kemikler, dişler ve boynuzlar üzere sert kısımlar kalır.
Tabii bu bahsetmiş olduğumiz süreç o denli kısa bir süre değil, bunun gerçekleşmesi için daha evvel de dediğimiz üzere en az 10.000 yıl geçmesi gerekiyor. Bütün bu süreçler yaşandıktan daha sonra geriye fosili çıkarmak kalıyor.
Fosilleri çıkarmak için önce bulmak gerekiyor, bunun için de paleontologlar fosillerin bulunma mümkünlüğünün yüksek olduğu bölgelere keşif seyahatleri düzenlerler. Saha çalışmasının başarılı olması için önemli ölçüde finansman ve dikkatli planlama gerekir.
Paleontologlar birden fazla vakit daha evvel de fosillerin bulunduğu bölgelerde saha çalışması düzenlerler fakat bulamazlarsa jeolojik haritalar ve uydu fotoğrafları kullanarak aradıkları fosilin ilişkin olduğu çağdan kalma kayanın yerini saptamaya çalışırlar.
Paleontolog, bir fosil kesimi bulduğunda o mesela ne kadarının toprağa gömüldüğünü görmek için yüzeydeki tozu fırça ile temizler. Şayet mesela büyük bir kısmı yerin altındaysa hafriyat süreçleri başlatılır. Fosil kemiği açığa çıktıkça, fosili bir ortada tutmak için çatlak ve kırıklara özel yapıştırıcı sürülür.
ondan sonrasında fosilin etrafına bir hendek kazılır ve bu biçimdece fosil bir temel üzerine oturur lakin hala kaya yahut matrisle kaplı olur. Bir hekimin kırık bir kemiğe uyguladığı tarife üzere sert bir alçı oluşturmak için matrisin etrafına bir alçı bandaj katmanı sarılmadan evvel fosilleşmiş kemiklerin üzerine nemli bir tuvalet kâğıdı yerleştirilir. Kalıp sertleştiğinde matrisin alttaki kayadan koparılmasıyla fosilin kazılması tamamlanır ve kalıptaki fosil, müzeye gönderilmek üzere paketlenir.
Ve gelelim asıl sorumuza: Bugün müzelerde gördüğümüz dinozor kemikleri gerçek mi?
Şu ana kadar anlattıklarımızdan anlayabileceğiniz üzere fosiller hayli kırılgan yapılar. Çıkartılması ve müzede sergilenmeye hazır hale gelmesi epeyce ince işlemesi gereken bir müddetç. Bu da haliyle akıllara bilim insanlarının, gerçek olanlar ziyan görmesin diye müzelerde replika dinozor kemikleri sergileyip sergilemediği sorusunu getiriyor.
zatenız bu sorunun iki karşılığı var: Hem evet birebir vakitte hayır. Evet, müzelerde gördüğünüz kemikler %90 oranla (bulunamayan kesimler alçıyla restore ediliyor) nitekim tarih öncesinde hayatış dinozorlara ilişkin. Hayır, zira müzelerdeki iskeleti oluşturan ‘kemikler’ artık birer kemik değil, ondan fazla birer kaya.
Binlerce yıllık fosilleşme sürecinin akabinde dinozorların kemikleri, bugün kemik olarak isimlendirdiğimiz yapıya sahip değiller. Lakin bir daha de bir vakit içinder binlerce yıl evvel hayatış olan bir canlının iskeletini oluşturuyorlardı.
bu biçimdelikle sorumuzun cevabını almış oluyoruz. Özetle müzelerde sergilenen dinozor kemikleri gerçekten dinozorlara ilişkin lakin artık birer kemik değiller. Siz ne düşünüyorsunuz? Niyetlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı lütfen unutmayın.
Kaynaklar: Field Museum, The Guardian, American Museum of Natural History