ahmetbeyler
New member
Olay yeri inceleme ekibinin kabahat ya da kaza mahallinde dikkat ettiği en kıymetli delillerden biri elbet ki kan lekeleridir. Kan lekelerine DNA tahlili yaparak kime ilişkin olduğunu bulmaya yönelik çalışmaları hepimiz biliyoruz lakin lekelerden çıkarabileceğimiz birfazlaca öbür ipucu da var.
Kan lekesi de dahil olmak üzere ipuçlarını ortaya çıkarırken matematiğin nasıl kullanıldığını detaylandırmadan evvel gelin, isimli tıpta “Kan Lekesi Model Analizi”ne (Bloodstain Pattern Analysis: BPA) dair bilgilere bir bakalım.
Kan lekesi model tahlili yardımıyla olay mahallindeki neler açığa çıkar?
Kan damlasının amaca çarptığı andaki açısı, çarpma açısıdır. Bu açı en küçük dar açı olan 1 C ̊ ile 90 C ̊ içinde değişebilir. Kan, düz bir yere düşerse yere 90 C ̊ açıyla iner. Yere inen bu kan, dairesel bir damlacıktır.
Eğer kan 70 C ̊ altında bir açıyla yere inerse damlacıkta elips biçiminde bir kuyruk oluşur. Olay yeri inceleme, kan lekesini tahlil ederken bu lekenin enini ve uzunluğunu ölçerler. Pekala nasıl?
Üçgenler ve trigonometrik irtibatların yardımı da olmasa…
Olay yeri inceleme, dik üçgeni kullanarak düşen kan damlacığının yüzeyle yaptığı açıyı hesaplar. Bu hesaplamada, kanın yere çarpmadan evvelki damlacık çapının çarptıktan daha sonraki çapa eşit olduğu var iseyılır.
Bu var iseyım kesin bir biçimde hakikat değildir lakin yaklaşık olarak bir bilgi çıkar. Datayı elde ettikten daha sonra dik üçgenler ve trigonometri yardımıyla kanın geliş açısı hesaplanır.
Adli tıpta kıymetli bir yere sahip yöntemlerden bir başkasında Newton bile rol oynuyor!
Matematikte “üstel fonksiyon” olarak geçen terim, vakit değişirken mevcut materyal ölçüsüne bağlı süreçlerle alakalıdır ve vefat vaktini hesaplamada sık sık kullanılır. Yaklaşık vefat vaktini tahlil etmek için vücudun sıcaklık datalarına ulaşılır.
Ölü bir vücut, etraf sıcaklığına erişene dek soğumaya devam eder. Newton’ın “soğuma yasası” yardımıyla azalan ısıyı matematiksel olarak hesaplandığında üstel bir işlev elde edilir.
“Karındeşen Jack” lakaplı seri katilin de yaşadığı yerin bulunmasını sağlayan coğrafik profilleme yolu:
Bazı durumlarda işlenen kabahatler birbirleriyle alakalı olabilir. Bu hataları gün yüzüne çıkarmak için sıklıkla, kontaklı cinayetlerin hepsinden bilgi toplanır. Evvelki sabıka kayıtlarından ve toplanan bilgilerden hareketle şüpheli listesi oluşturulur ve irtibatlı kabahat ayrıntıları yardımıyla iddiası katilin adresine ulaşılır.
Bu tahlille yapılan hesaplamalara göre tarihin en ünlü seri katillerinden biri olan Karındeşen Jack’in Londra’nın doğusunda yer alan Flower and Dean Street yakınlarında oturmuş olduğu kestirim ediliyor.
Ve alışılmış ki mümkünlük…
DNA, kan kümesi ve parmak izi ile alakalı ispatlar incelenirken lisede hepimizin gördüğü koşullu olasılıktan yararlanılır. Şartlı mümkünlük, incelenen cürümle alakalı iki olayın irtibatlı olup olmadığını ortaya koymaya çalışırken kullanılır.
Eğer şartlı mümkünlük göz arkası edilirse olayla ilgili yanlış sonuçlara varma ihtimali bulunur. Son olarak istatistiksel analiz ile benzerliklere ve farklılıklara ulaşılır.
Kan lekesi de dahil olmak üzere ipuçlarını ortaya çıkarırken matematiğin nasıl kullanıldığını detaylandırmadan evvel gelin, isimli tıpta “Kan Lekesi Model Analizi”ne (Bloodstain Pattern Analysis: BPA) dair bilgilere bir bakalım.
Kan lekesi model tahlili yardımıyla olay mahallindeki neler açığa çıkar?
- Yaralıların yahut ölen şahısların bedenlerindeki yaraların uyumlu olup olmadığı.
- Hadisenin oluş hali ve kaynağı.
- Ne cins darbe yahut darbeler uygulandığı, darbe sayısı ve darbe istikameti.
- Ateşli silah kaynaklı ölümlerde yahut faydalanmalarda atış uzaklığı.
- vakada kullanılan objenin özellikleri.
- Olay esnasında ve daha sonrasında mağdurun ve failin hareketleri.
- Olay esnasında ölen ya da yaralanan kişinin ve failin birbirine bakılırsa ve olay yerindeki öteki objelere göre yerleri.
- Suç mahallinin daha sonradan değiştirilip değiştirilmediği.
- Soruşturma etabında mağdur, sanık yahut şahidin sözlerinin desteklenmesi ya da reddedilmesi.
Kan damlasının amaca çarptığı andaki açısı, çarpma açısıdır. Bu açı en küçük dar açı olan 1 C ̊ ile 90 C ̊ içinde değişebilir. Kan, düz bir yere düşerse yere 90 C ̊ açıyla iner. Yere inen bu kan, dairesel bir damlacıktır.
Eğer kan 70 C ̊ altında bir açıyla yere inerse damlacıkta elips biçiminde bir kuyruk oluşur. Olay yeri inceleme, kan lekesini tahlil ederken bu lekenin enini ve uzunluğunu ölçerler. Pekala nasıl?
Üçgenler ve trigonometrik irtibatların yardımı da olmasa…
Olay yeri inceleme, dik üçgeni kullanarak düşen kan damlacığının yüzeyle yaptığı açıyı hesaplar. Bu hesaplamada, kanın yere çarpmadan evvelki damlacık çapının çarptıktan daha sonraki çapa eşit olduğu var iseyılır.
Bu var iseyım kesin bir biçimde hakikat değildir lakin yaklaşık olarak bir bilgi çıkar. Datayı elde ettikten daha sonra dik üçgenler ve trigonometri yardımıyla kanın geliş açısı hesaplanır.
Adli tıpta kıymetli bir yere sahip yöntemlerden bir başkasında Newton bile rol oynuyor!
Matematikte “üstel fonksiyon” olarak geçen terim, vakit değişirken mevcut materyal ölçüsüne bağlı süreçlerle alakalıdır ve vefat vaktini hesaplamada sık sık kullanılır. Yaklaşık vefat vaktini tahlil etmek için vücudun sıcaklık datalarına ulaşılır.
Ölü bir vücut, etraf sıcaklığına erişene dek soğumaya devam eder. Newton’ın “soğuma yasası” yardımıyla azalan ısıyı matematiksel olarak hesaplandığında üstel bir işlev elde edilir.
“Karındeşen Jack” lakaplı seri katilin de yaşadığı yerin bulunmasını sağlayan coğrafik profilleme yolu:
Bazı durumlarda işlenen kabahatler birbirleriyle alakalı olabilir. Bu hataları gün yüzüne çıkarmak için sıklıkla, kontaklı cinayetlerin hepsinden bilgi toplanır. Evvelki sabıka kayıtlarından ve toplanan bilgilerden hareketle şüpheli listesi oluşturulur ve irtibatlı kabahat ayrıntıları yardımıyla iddiası katilin adresine ulaşılır.
Bu tahlille yapılan hesaplamalara göre tarihin en ünlü seri katillerinden biri olan Karındeşen Jack’in Londra’nın doğusunda yer alan Flower and Dean Street yakınlarında oturmuş olduğu kestirim ediliyor.
Ve alışılmış ki mümkünlük…
DNA, kan kümesi ve parmak izi ile alakalı ispatlar incelenirken lisede hepimizin gördüğü koşullu olasılıktan yararlanılır. Şartlı mümkünlük, incelenen cürümle alakalı iki olayın irtibatlı olup olmadığını ortaya koymaya çalışırken kullanılır.
Eğer şartlı mümkünlük göz arkası edilirse olayla ilgili yanlış sonuçlara varma ihtimali bulunur. Son olarak istatistiksel analiz ile benzerliklere ve farklılıklara ulaşılır.
- Kaynaklar: Doç. Dr.Faruk Aşıcıoğlu – Uz. Dr. Murat Nihat Arslan, Adli Tıp Mecmuası, Forensic Science Simplified, Matematiksel