İntesepsiyonun Zihinsel Hastalık Tedavisinde

ahmetbeyler

New member
Dokunma, görme, işitme, koku alma ve tatma olmak üzere, hepimiz beş duyunun ne olduğuna son derece aşinayız. Pekala ya size çoğunuzun bilmediğinden emin olduğumuz fakat vücudumuz için hayati kıymet taşıyan gerçek bir altıncı duyumuz olduğunu söylesek?

Altıncı duyumuz, ya da öbür bir ismiyle ‘interosepsiyon’, bedenimizin içsel durumunun algısı formunda tanımlanabilir. Açlık, susuzluk, beden ısısı ve kalp atışı üzere bedenimizin hayati işlevlerini düzenleyen içsel sinyalleri hissetmemize ve bu sinyallerin ne manaya geldiğini anlamamızı sağlayan interosepsiyon, bedenimizdeki sistemlerin problemsiz bir biçimde çalışması ismine büyük kıymete sahiptir. Dahası, interosepsiyon vücudumuz için olduğu kadar akıl sıhhatimiz için de kıymetlidir. Gelin bu altıncı duyunun bedensel ve zihinsel ehemmiyetine biraz daha yakından bakalım.

İntersepsiyonun cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediğinin anlaşılması çok değerli


Susadığımızda bir şeyler içmek istememiz yahut fazlaca sıcak hissettiğimizde daha ince kıyafetler giymemiz- işte bu üzere güdülerin hepsi interosepsiyon duyumuzun bizi bedenimizin istikrarını korumak maksadıyla uyarması yardımıyla gerçekleşir. Buna ek olarak interosepsiyon; karar verme, toplumsal yetenek ve duygusal refah dahil olmak üzere birfazlaca ruhsal sürece katkıda bulunması açısından zihinsel sıhhatimizin da vazgeçilmez bir modülüdür. O denli ki depresyon, anksiyete ve yeme bozuklukları üzere bir hayli zihinsel sıhhat meselesinde ‘bozulmuş interosepsiyon’ durumuna rastlanır.

Öte yandan interosepsiyon her ne kadar sıhhatimiz için bir epeyce açıdan değerli olsa da, bireylerin bedenlerinden gelen iç sinyalleri ne kadar hakikat algıladıkları konusunda cinsiyete bakılırsa farklılık olup olmadığı hakkında epey az şey biliniyor. Zihinsel ve fizikî sıhhatteki farklılıkları daha güzel anlamamız açısından, bayan ve erkek interosepsiyonu içinde bir fark olup olmadığını öğrenmek çok kıymetli. Fakat şimdiye kadar yapılan, cisgender erkek ve bayanların kalplerinden, akciğerlerinden ve midelerinden gelen iç algılayıcı sinyalleri farklı biçimde algılayıp algılamadığını araştıran çalışmalarda karışık sonuçlar elde edildi.

çabucak hemen kesin olmasa da, bir fark olabileceği düşünülüyor


Örneğin, birtakım çalışmalarda iştirakçilerden kalp atışlarını saymaları istenirken, başkalarında iştirakçilerden mideleri kasıldığında yanıp sönen bir ışık görüp görmediklerini belirlemeleri istendi. Sonuçlar her ne kadar karmaşık olsa da, bayan ve erkeklerde intersepsiyonun farklı olması mümkün üzere duruyor. Buna nazaran bayanlar erkeklere kıyasla kalp ve bir noktaya kadar akciğer odaklı vazifelerde daha az hakikat sonuçlar elde ediyor. Bbu farklılıklar, iştirakçilerin nazaranv esnasında ne kadar gayret sarf ettiği, beden yükü yahut kan basıncı dahil fizyolojik farklılıklar üzere öbür faktörlerle de açıklanamıyor.

Lakin kalp ve akciğer odaklı testlerin haricinde yapılan öbür misyonlarda elde edilen sonuçlar daha bulanık. Bunun sebebi, çalışmaların sadece küçük bir kısmının akciğer ve mide algısına bakmış olması olabilir. özetlemek gerekirse adamların ve bayanların bu sinyalleri algılamalarında farklılık gösterip göstermediğini söylemek için çabucak hemen epey erken olabilir.

İntersepsiyonun cinsiyete göre farklı olmasının anlaşılması, zihinsel hastalıkların tedavisinde rol oynayabilir


Öte yandan bu bulgular, anksiyete ve depresyon üzere biroldukça yaygın zihinsel sıhhat durumunun niye ergenlik periyodundan itibaren bayanlarda erkeklerden daha yaygın görüldüğünün anlaşılması için büyük ehemmiyet arz ediyor olabilir. Bu durumu açıklamak için şimdiye kadar genetik, hormonal, kişilik, gerilim ve çocuklukta dertlere maruz kalmak üzere bir epeyce teori ileri sürülmüştü.

Lakin artık kişinin sıhhatinde intersepsiyonun kıymetinin farkında olduğumuz için, bayanların intersepsiyonunun adamlarınkinden daha farklı olması tahminen de bu zihinsel problemlerin bayanlarda daha yaygın olmasının arkasındaki sebeplerden birisi olabilir. Bunun sebebi içinse intersepsiyon ile ilgili düşüncelerin biroldukca zihinsel sıhhat durumu için bilinen risk faktörleri olan duygusal, toplumsal ve bilişsel fonksiyon dahil olmak üzere biroldukça alanı etkilemesi gösterilebilir.


Bütün bunlara ek olarak erkek ve bayanların iç algılayıcı sinyalleri farklı algıladıklarını bilmek, zihinsel hastalıkların tedavisinde büyük bir rol oynayabilir.

Gel gelelim ki her ne kadar bu farklılıkların var olduğu bilinse de bunlara neyin sebep olduğu çabucak hemen anlaşılabilmiş değil. Araştırmacıların, birçok erkek ve bayanın yaşadığı farklı fizyolojik ve hormonal değişiklikler de dahil olmak üzere birkaç teorisi var; lakin bunların hiç birisi katılaşmış değil.
 
Üst