ahmetbeyler
New member
birinci vakit içinderda 1980’lerin başında görülen, 1982’de salgın haline gelen ve kaynağı hâlâ tam olarak bilinmeyen AIDS’e niye olan HIV niçiniyle yalnızca geçen yıl 680.000 kişi hayatını kaybetti, bunun 460.000’i Afrika’da yaşıyordu.
AIDS’in açılımı “Acquired Immune Deficiency Syndrome” olup “Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu” manasına gelmektedir. İsminden da anlaşılacağı üzere bir sendromu tanımlar. HIV’in açılımı ise “Human Immunodeficiency Virus” olup “İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü” manasına gelmektedir ve bir patojeni söz eder. Yani HIV isimli patojen, AIDS’in en büyük oluşum niçinidir.
HIV=ölüm, HIV müspet olmak=AIDS hastası olmak demektir. (YANLIŞ)
HIV, beşerdeki bağışıklık sistemi hücrelerini zayıflatır ve HIV enfeksiyonları meydana gelir. Bu enfeksiyonların ilerlemiş olan ölümcül haline AIDS ismi verilir. HIV müspet bir kişi, antiretroviral ilaçlarını (ARV) her gün aksatmadan alırsa AIDS’in ortaya çıkma riski epeyce düşüktür. Bu yüzden bu kişi, rastgele biri üzere sağlıklı bir biçimde yaşayabilir.
Hastalığın bu kadar korkutucu görünmesinin sebebi, yakın geçmişimize kadar I. Dünya Savaşı’ndan iki kat fazla can almasıydı ancak virüs ile gayretin 30 yıllık serüveni artık meyvelerini veriyor.
ARV’lere erişim konusunda zorluk çeken ülkelerde yaşayanlar içinse durum ne yazık ki berbat. Orta ve Batı Afrika ülkelerinde yaşayan HIV olumlu bireylerin %75’i (5 milyon kişi), ARV’lere erişemediği için yavaş ve ağrılı bir mevtle yüzleşmeye mahkum oluyor. Yoksul ülkelerde yaşayan 730.000 HIV müspet çocukların %90’ının ARV’lere erişimi bulunmuyor.
Dokunmak, öpüşmek HIV bulaştırır. (YANLIŞ)
HIV ile yaşayan bir birey ile yan yana oturmak, ona dokunmak üzere aksiyonlar ile virüs bulaşmaz. Üstte de bahsetmiş olduğumiz üzere kâfi tedaviler yardımıyla, HIV ile yaşayan şahıslar, ömürlerini sağlıklı bir formda sürdürebilmektedirler.
HIV ekseriyetle eşcinsel erkekleri tesirler. (YANLIŞ)
Batı ülkelerinde çoklukla bu biçimdedir ancak dünya geneline bakıldığında çoklukla bayanların etkilendiği görülüyor. Sahra Altı Afrika’sındaki HIV müspet bireylerin %59’u genç bayanlardan oluşuyor. Güney Afrika’da yaşayan 15-19 yaş aralığındaki kızların HIV taşıma riski erkeklere göre 8 kat daha fazladır.
HIV olumlu birinin bebeği sağlıklı olamaz. (YANLIŞ)
ARV tedavisi goren gebe bir bayanın, bebeğine virüs bulaştırma ihtimali %2’den daha düşüktür. Bu tedavi yardımıyla HIV olumlu doğan çocuk sayısı son 20 yılda %60 azaldı. Örneğin, Küba’da anniçin çocuğa HIV transferi sıfıra indi ve bu bahiste bir prensip imza atıldı.
bir daha de unutulmamalıdır ki kimi bölgelerde gebe bayanların yalnızca %39’u bu tedaviye erişebiliyor. Bu yüzden HIV müspet bayanların yaklaşık yarısı HIV müspet bebekler doğuruyor. Bu bebekler de anneleri üzere tedaviye erişemedikleri için üçte biri çabucak hemen 1 yaşına gelmeden ömrünü kaybediyor. Beşte biri ise 5 yaşına bile ulaşamıyor.
Prezervatif kullanmak HIV transferini önlemenin tek yoludur. (YANLIŞ)
elbette ki hayli kıymetli bir korunma yoludur fakar tek seçenek bu değildir. ARV tedavisi bakılırsan HIV olumlu bir kişinin, partnerine HIV bulaştırma riski %96 azalmıştır. Hâlâ bu tedaviye ulaşamayanlar olduğu için bu global salgını büsbütün durdurmak ne yazık ki mümkün değil.
Bir ülkede HIV müspet kişi sayısı ne kadar fazlaysa AIDS kaynaklı mevt sayısı da o kadar fazladır. (YANLIŞ)
Örneğin; olay sayısında dünya birincisi olan Güney Afrika’daki HIV müspet sayısı 6.8 milyondur, AIDS niçiniyle ölenlerin sayısı ise 140.000’dir ama Nijerya’daki hadise sayısı daha az bulunmasına karşın tedavi alamayan HIV müspetlerin yarısı AIDS niçiniyle hayatını kaybetmektedir. Nijerya’dakilerin %25’i tedavi alabiliyorken Güney Afrika’dakilerin %45’i tedavi alabiliyor.
HIV ve AIDS konusunda hakikat bilinen yanlışlar haricinde “damgalama” konusu da değer arz ediyor.
HIV ile yaşayan şahıslar ne yazık ki sık sık damgalamaya, etiketlemeye maruz kalıyorlar. Haklarında dedikodu yapılıyor, kelamlı taciz ve tehditlere uğruyorlar. HIV ve AIDS konusundaki bilgisizlikler niçiniyle bu bireyler işlerinden atılabiliyor.
HIV ile yaşayan bireyler için yanlış tanımlamalar da sık sık yapılabiliyor. “HIV hastası” sözü kullanılmamamlıdır, zira HIV, bir hastalığın değil virüsün ismidir. “AIDS virüsü” sözü de kusurludur, zira AIDS bir sendromdur ve bir hastalıklar tablosunu söz eder.
“HIV ile yaşayan kişi” ve “HIV müspet kişi” sözlerini kullanmak gerçek olacaktır. AIDS hastası, AIDS enfekte, HIV enfekte, HIV taşıyıcısı, AIDS taşıyıcısı üzere kullanımlar da kusurludur.
Bu damgalamanın ve ayrımcılığın önüne geçmek için Sıhhat Bakanlığı, HIV olumlu şahısların isim, soyad ve T.C kimlik numarası üzere ayrıntılarını almamakta; bu bireylerin ayrıntılarını kod ile bildirmektedir.
Geçtiğimiz günlerde yeterli bir haber de duyuruldu: Japonya’da, AIDS’e niye olan HIV virüsüne karşı geliştirilen aşının maymunlarda tesir gösterdiği açıklandı.
Çalışma kapsamında 7 makak maymununa HIV virüsü enjekte eden takım, test edilen 4 maymunun virüsten enfekte olduğunu lakin kısa mühlet daha sonra virüsün tespit edilemez hale geldiğini belirledi. Aşı yardımıyla uyarılan bağışıklık sisteminin HIV’in tesirini yitirmesini sağladığını kaydeden uzmanlar, yaklaşık 5 yıl ortasında beşerler üstündeki denemelere başlanacağını deklare etti.
Geçtiğimiz Ağustos ayında ise Amerikan ilaç şirketi Johnson & Johnson’ın geliştirdiği aşı, Sahra Altı Afrika’daki testlerinde başarısız oldu. 2637 bayan üzerinde denenen aşı kâfi muhafazayı sağlayamadı. Bill & Melinda Gates Vakfı tarafınca da desteklenen aşının testleri, alınan sonuçların akabinde durduruldu.
Öte yandan, 2024 yılında tamamlanması beklenen ve Mosaico ismini taşıyan öteki aşı çalışmasının ABD ve Avrupa’da erkekler üzerinde deneyleri sürüyor. Daha evvel Güney Afrika’da HIV’e karşı Uhambo isimli bir aşı çalışma başlatılmış lakin başarısızlığın akabinde 2020’de durdurulmuştu.
Umarız ki yakın vakitte aşısı bulunur ve tüm ülkelere çarçabuk ulaşabilir.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4
AIDS’in açılımı “Acquired Immune Deficiency Syndrome” olup “Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu” manasına gelmektedir. İsminden da anlaşılacağı üzere bir sendromu tanımlar. HIV’in açılımı ise “Human Immunodeficiency Virus” olup “İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü” manasına gelmektedir ve bir patojeni söz eder. Yani HIV isimli patojen, AIDS’in en büyük oluşum niçinidir.
HIV=ölüm, HIV müspet olmak=AIDS hastası olmak demektir. (YANLIŞ)
HIV, beşerdeki bağışıklık sistemi hücrelerini zayıflatır ve HIV enfeksiyonları meydana gelir. Bu enfeksiyonların ilerlemiş olan ölümcül haline AIDS ismi verilir. HIV müspet bir kişi, antiretroviral ilaçlarını (ARV) her gün aksatmadan alırsa AIDS’in ortaya çıkma riski epeyce düşüktür. Bu yüzden bu kişi, rastgele biri üzere sağlıklı bir biçimde yaşayabilir.
Hastalığın bu kadar korkutucu görünmesinin sebebi, yakın geçmişimize kadar I. Dünya Savaşı’ndan iki kat fazla can almasıydı ancak virüs ile gayretin 30 yıllık serüveni artık meyvelerini veriyor.
ARV’lere erişim konusunda zorluk çeken ülkelerde yaşayanlar içinse durum ne yazık ki berbat. Orta ve Batı Afrika ülkelerinde yaşayan HIV olumlu bireylerin %75’i (5 milyon kişi), ARV’lere erişemediği için yavaş ve ağrılı bir mevtle yüzleşmeye mahkum oluyor. Yoksul ülkelerde yaşayan 730.000 HIV müspet çocukların %90’ının ARV’lere erişimi bulunmuyor.
Dokunmak, öpüşmek HIV bulaştırır. (YANLIŞ)
HIV ile yaşayan bir birey ile yan yana oturmak, ona dokunmak üzere aksiyonlar ile virüs bulaşmaz. Üstte de bahsetmiş olduğumiz üzere kâfi tedaviler yardımıyla, HIV ile yaşayan şahıslar, ömürlerini sağlıklı bir formda sürdürebilmektedirler.
HIV ekseriyetle eşcinsel erkekleri tesirler. (YANLIŞ)
Batı ülkelerinde çoklukla bu biçimdedir ancak dünya geneline bakıldığında çoklukla bayanların etkilendiği görülüyor. Sahra Altı Afrika’sındaki HIV müspet bireylerin %59’u genç bayanlardan oluşuyor. Güney Afrika’da yaşayan 15-19 yaş aralığındaki kızların HIV taşıma riski erkeklere göre 8 kat daha fazladır.
HIV olumlu birinin bebeği sağlıklı olamaz. (YANLIŞ)
ARV tedavisi goren gebe bir bayanın, bebeğine virüs bulaştırma ihtimali %2’den daha düşüktür. Bu tedavi yardımıyla HIV olumlu doğan çocuk sayısı son 20 yılda %60 azaldı. Örneğin, Küba’da anniçin çocuğa HIV transferi sıfıra indi ve bu bahiste bir prensip imza atıldı.
bir daha de unutulmamalıdır ki kimi bölgelerde gebe bayanların yalnızca %39’u bu tedaviye erişebiliyor. Bu yüzden HIV müspet bayanların yaklaşık yarısı HIV müspet bebekler doğuruyor. Bu bebekler de anneleri üzere tedaviye erişemedikleri için üçte biri çabucak hemen 1 yaşına gelmeden ömrünü kaybediyor. Beşte biri ise 5 yaşına bile ulaşamıyor.
Prezervatif kullanmak HIV transferini önlemenin tek yoludur. (YANLIŞ)
elbette ki hayli kıymetli bir korunma yoludur fakar tek seçenek bu değildir. ARV tedavisi bakılırsan HIV olumlu bir kişinin, partnerine HIV bulaştırma riski %96 azalmıştır. Hâlâ bu tedaviye ulaşamayanlar olduğu için bu global salgını büsbütün durdurmak ne yazık ki mümkün değil.
Bir ülkede HIV müspet kişi sayısı ne kadar fazlaysa AIDS kaynaklı mevt sayısı da o kadar fazladır. (YANLIŞ)
Örneğin; olay sayısında dünya birincisi olan Güney Afrika’daki HIV müspet sayısı 6.8 milyondur, AIDS niçiniyle ölenlerin sayısı ise 140.000’dir ama Nijerya’daki hadise sayısı daha az bulunmasına karşın tedavi alamayan HIV müspetlerin yarısı AIDS niçiniyle hayatını kaybetmektedir. Nijerya’dakilerin %25’i tedavi alabiliyorken Güney Afrika’dakilerin %45’i tedavi alabiliyor.
HIV ve AIDS konusunda hakikat bilinen yanlışlar haricinde “damgalama” konusu da değer arz ediyor.
HIV ile yaşayan şahıslar ne yazık ki sık sık damgalamaya, etiketlemeye maruz kalıyorlar. Haklarında dedikodu yapılıyor, kelamlı taciz ve tehditlere uğruyorlar. HIV ve AIDS konusundaki bilgisizlikler niçiniyle bu bireyler işlerinden atılabiliyor.
HIV ile yaşayan bireyler için yanlış tanımlamalar da sık sık yapılabiliyor. “HIV hastası” sözü kullanılmamamlıdır, zira HIV, bir hastalığın değil virüsün ismidir. “AIDS virüsü” sözü de kusurludur, zira AIDS bir sendromdur ve bir hastalıklar tablosunu söz eder.
“HIV ile yaşayan kişi” ve “HIV müspet kişi” sözlerini kullanmak gerçek olacaktır. AIDS hastası, AIDS enfekte, HIV enfekte, HIV taşıyıcısı, AIDS taşıyıcısı üzere kullanımlar da kusurludur.
Bu damgalamanın ve ayrımcılığın önüne geçmek için Sıhhat Bakanlığı, HIV olumlu şahısların isim, soyad ve T.C kimlik numarası üzere ayrıntılarını almamakta; bu bireylerin ayrıntılarını kod ile bildirmektedir.
Geçtiğimiz günlerde yeterli bir haber de duyuruldu: Japonya’da, AIDS’e niye olan HIV virüsüne karşı geliştirilen aşının maymunlarda tesir gösterdiği açıklandı.
Çalışma kapsamında 7 makak maymununa HIV virüsü enjekte eden takım, test edilen 4 maymunun virüsten enfekte olduğunu lakin kısa mühlet daha sonra virüsün tespit edilemez hale geldiğini belirledi. Aşı yardımıyla uyarılan bağışıklık sisteminin HIV’in tesirini yitirmesini sağladığını kaydeden uzmanlar, yaklaşık 5 yıl ortasında beşerler üstündeki denemelere başlanacağını deklare etti.
Geçtiğimiz Ağustos ayında ise Amerikan ilaç şirketi Johnson & Johnson’ın geliştirdiği aşı, Sahra Altı Afrika’daki testlerinde başarısız oldu. 2637 bayan üzerinde denenen aşı kâfi muhafazayı sağlayamadı. Bill & Melinda Gates Vakfı tarafınca da desteklenen aşının testleri, alınan sonuçların akabinde durduruldu.
Öte yandan, 2024 yılında tamamlanması beklenen ve Mosaico ismini taşıyan öteki aşı çalışmasının ABD ve Avrupa’da erkekler üzerinde deneyleri sürüyor. Daha evvel Güney Afrika’da HIV’e karşı Uhambo isimli bir aşı çalışma başlatılmış lakin başarısızlığın akabinde 2020’de durdurulmuştu.
Umarız ki yakın vakitte aşısı bulunur ve tüm ülkelere çarçabuk ulaşabilir.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4