ahmetbeyler
New member
Dil, insanı öbür canlılardan ayıran en kıymetli özelliklerden biridir. Coğrafya ve kültürün tarih ortasında değişimi, gelişimi ve etkileşimiyle vakit içinde farklı farklı diller ortaya çıkmıştır.
Bazı lisanların birbiriyle benzerlikleri olsa da şüphesiz hepsi ortasında birbirinden epeyce farklı kültürü, geleneği ve mirası barındırır. Sizce lisanların farklılıklarından birinin de konuşma suratları olması mümkün müdür?
Öncelikle, bir lisanın süratli olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?
Dillerin suratını hesaplamak adeta bir araba hızını hesaplamak üzere, değişen tek şey “yol” yerine “hece” koymak. Başınızı daha fazla karıştırmadan şöyleki açıklayalım:
Dil bilimciler, bir lisanın ne kadar süratli olduğunu hesaplamak için en evvel sözcükleri hecelere bölerler. çabucak sonrasında, bölünen bu hecelerin saniye başına kaç defa kullanıldığına bakarlar. Yani bir saniyede kullanılan hece sayısı o lisanın suratını ortaya çıkarır.
Gelelim asıl sorumuza, lisanların suratları birbirinden farklı mıdır?
Evet! Lisanlar saniye başına düşen hece sayısına bakılırsa farklılık gösterir. Birtakım lisanların saniyedeki hece sayıları başkalarına bakılırsa daha fazladır, yani bu lisanlar daha “hızlı”dır. Örneğin saniyede 9 hecenin üstüne çıkan İtalyanlar en süratli lisan konuşucularındandır.
Bu yanıt yeni bir soruyu doğurur. Başkalarına kıyasla “hızlı” sayılabilecek lisanlar daha kısa sürede daha fazla bilgi iletebilir mi?
Hızlı konuşulan lisanlarda bilgi iletiminin sayısı değişebilir mi?
Daha sıradançe anlatmak gerekirse, aynı mevzuyu bir İtalyan ve bir Türk anlatırsa birinin daha çabuk anlatması üzere bir durum kelam konusu olabilir mi?
Hayır! Bu mevzu üzerinde çalışan araştırmacılar, her lisan için bilgi iletimini dijital teknolojilerin iletim suratını ölçmek için kullanılan “bit” cinsinden hesapladı.
Diller saniyede 39.15 bitlik bilgi aktarıyor!
Çalışmanın bulgularına göre; yalnızca 643 heceye sahip Japonca hece başına 5 bit, 7 bin hece içeren İngilizce hece başına 7 bitin fazlaca az üzerinde bir bilgi yoğunluğuna sahipti. Öteki yandan Türkçenin hece başına 5.5 bitlik bilgi taşıdığı ortaya çıktı.
Araştırmada yer alan lisanların hızı birbirinden epey farklıydı ancak saniyede aktarılan bilgi şimdi birebirdi. Sonuç olarak, lisanın suratı ne olursa olsun tüm lisanların ortalama hızı saniyede 39.15 bitlik bir bilgi transferine sahip.
Nasıl oluyor da lisanların bilgi kodlamaları farklıyken iletimleri birebir oluyor?
Evrimsel lisan bilimci François Pellegrino, lisanların bilgi iletimleriyle ilgili net bir yanıta hemen çabucak ulaşılmadığını aktarsa da kestirimleri şöyle:
“Biyolojimizin, beyinlerimizin ne kadar bilgi algılayabileceği yahut üretebileceği ile ilgili hudutları olabilir.”
Sinirbilimci De Boer, Pellegrino’nun görüşüne katılmakla birlikte şunları ekliyor:
“Beynimizin sonları olduğu yanlışsız. Ama bu hudutları konuşmayı dinlerken bilgiyi sürece hızıyla değil, düşünceleri bir ortaya getirme süratiyle sınırlanıyor.”
Bazı lisanların birbiriyle benzerlikleri olsa da şüphesiz hepsi ortasında birbirinden epeyce farklı kültürü, geleneği ve mirası barındırır. Sizce lisanların farklılıklarından birinin de konuşma suratları olması mümkün müdür?
Öncelikle, bir lisanın süratli olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?
Dillerin suratını hesaplamak adeta bir araba hızını hesaplamak üzere, değişen tek şey “yol” yerine “hece” koymak. Başınızı daha fazla karıştırmadan şöyleki açıklayalım:
Dil bilimciler, bir lisanın ne kadar süratli olduğunu hesaplamak için en evvel sözcükleri hecelere bölerler. çabucak sonrasında, bölünen bu hecelerin saniye başına kaç defa kullanıldığına bakarlar. Yani bir saniyede kullanılan hece sayısı o lisanın suratını ortaya çıkarır.
Gelelim asıl sorumuza, lisanların suratları birbirinden farklı mıdır?
Evet! Lisanlar saniye başına düşen hece sayısına bakılırsa farklılık gösterir. Birtakım lisanların saniyedeki hece sayıları başkalarına bakılırsa daha fazladır, yani bu lisanlar daha “hızlı”dır. Örneğin saniyede 9 hecenin üstüne çıkan İtalyanlar en süratli lisan konuşucularındandır.
Bu yanıt yeni bir soruyu doğurur. Başkalarına kıyasla “hızlı” sayılabilecek lisanlar daha kısa sürede daha fazla bilgi iletebilir mi?
Hızlı konuşulan lisanlarda bilgi iletiminin sayısı değişebilir mi?
Daha sıradançe anlatmak gerekirse, aynı mevzuyu bir İtalyan ve bir Türk anlatırsa birinin daha çabuk anlatması üzere bir durum kelam konusu olabilir mi?
Hayır! Bu mevzu üzerinde çalışan araştırmacılar, her lisan için bilgi iletimini dijital teknolojilerin iletim suratını ölçmek için kullanılan “bit” cinsinden hesapladı.
Diller saniyede 39.15 bitlik bilgi aktarıyor!
Çalışmanın bulgularına göre; yalnızca 643 heceye sahip Japonca hece başına 5 bit, 7 bin hece içeren İngilizce hece başına 7 bitin fazlaca az üzerinde bir bilgi yoğunluğuna sahipti. Öteki yandan Türkçenin hece başına 5.5 bitlik bilgi taşıdığı ortaya çıktı.
Araştırmada yer alan lisanların hızı birbirinden epey farklıydı ancak saniyede aktarılan bilgi şimdi birebirdi. Sonuç olarak, lisanın suratı ne olursa olsun tüm lisanların ortalama hızı saniyede 39.15 bitlik bir bilgi transferine sahip.
Nasıl oluyor da lisanların bilgi kodlamaları farklıyken iletimleri birebir oluyor?
Evrimsel lisan bilimci François Pellegrino, lisanların bilgi iletimleriyle ilgili net bir yanıta hemen çabucak ulaşılmadığını aktarsa da kestirimleri şöyle:
“Biyolojimizin, beyinlerimizin ne kadar bilgi algılayabileceği yahut üretebileceği ile ilgili hudutları olabilir.”
Sinirbilimci De Boer, Pellegrino’nun görüşüne katılmakla birlikte şunları ekliyor:
“Beynimizin sonları olduğu yanlışsız. Ama bu hudutları konuşmayı dinlerken bilgiyi sürece hızıyla değil, düşünceleri bir ortaya getirme süratiyle sınırlanıyor.”
- Kaynaklar: Science, The Atlantic, Babbel, Independent