ahmetbeyler
New member
Bugün hayattaki her şeyi sayılara bağlayabiliriz: Elinizde kullandığınız telefonun yazılımından tutun da bindiğiniz otomobilin kilometrede ne kadar akaryakıt yaktığına yahut para saymaya kadar. Sayı deyince hepimizin aklına birinci doğal sayılar yahut sayılar gelir.
Sayıları üstte bahsetmiş olduğumiz bahisler üzere biroldukça hususta kullanıyoruz. Pekala sayılar deyince aklınıza en büyük hangi sayı geliyor? 1.000 mi? 100.000 mi? 1.000.000 mu? Sayılara sıfır eklendikçe onların nasıl okunduğunu hiç merak ettiğiniz mi? Zira çoğumuz sayıları milyara kadar biliyoruz? Pekala milyardan daha sonra sıfır eklenince sayılar nasıl okunur?
Adını birinci kez duyacağınız devasa sayılar:
‘Peki yazarken nasıl daha kolay bir biçimde yazabiliriz?’ diye soracak olursanız, onun da bir yolu var: Üslü sayılar. Örneğin 1 kentilyon’u matematik süreçlerinde kullanmak istediğiniz zaman ‘1018‘ olarak söz edebilirsiniz. Sayının üzerindeki 18, kaç adet sıfır barındırdığını belirtmiş oluyor.
Çok sıfırlı sayılarla ilgili değişik bir bilgi: Google’ın isminin nereden geldiğini biliyor muydunuz?
Arama motoru ve teknoloji şirketi Google’ı bilmeyeniniz yoktur. Google’ın isminin de bir oldukça sıfırlı sayıdan geldiğini biliyor muydunuz? Natürel ki sayının söylenişi biraz farklı fakat Google’ın ismi, ‘googol’ ve ‘googolplex’ sayısından geliyor.
Googol sayısında 100 tane sıfır bulunur ve 10100 olarak tabir edilir. Googol sayısı ölçülebilir bir sayıdır ve büyük ölçüleri söz etmekte de çoğunlukla kullanılır. Yani aslında dünyanın en tanınan arama motorunun bu biçimde bir ismi alması pek de mantıksız değil.
Googol terimi, birinci vakit içinderda Amerikalı matematikçi Edward Kasner tarafınca 1940’ta yayınlanan “Mathematics and the Imagination” isimli kitabında kullanıldı. Kitapta anlatılana bakılırsa Kasner, 9 yaşındaki yeğeni Milton Sirotta’ya bu gülünç derecede uzun sayıya ne isim vereceğini sorduğunda yeğeni mırıldanırken ‘googol’ diyor ve bu isim ortaya çıkıyor.
Peki googol sayısı bir sentilyondan daha az ise niye bu kadar kıymetli? sıradançe anlatmak gerekirse bir googolplex’i tanımlamak için bir googol kullanılır. Bir googolplex, akılları karıştıran bir sayı olan googol’un 10 katıdır. Googolplex sayısı o kadar büyüktür ki, tedavülde kullanılan bir alanı bile yoktur. Kimi matematikçiler, googolplex sayısının kainattaki toplam atom sayısını bile aştığını söylüyor.
Googolplex’ten bile büyük bir sayı: ‘Graham’ın Sayısı’
zatenız googolplex bugüne kadar tanımlanmış en büyük sayı bile değil. Matematikçiler ve bilim insanları, googolplex’ten de büyük olan “Graham’ın sayısı” isimli bir sayı yarattılar. Bu sayıyı yalnızca anlamaya başlayabilmek için bile matematik derecenizin olması gerekiyor. Lakin biz anlatmayı deneyelim.
Bu sayı, her ikisi de bir googolplex’ten çok daha büyük olan Skewes sayısı ve Moser sayısı üzere öteki biroldukça büyük sayıdan oldukca daha büyüktür. Bu sayılarda olduğu üzere, her basamağın bir Planck hacmini, muhtemelen en küçük ölçülebilir alanı kapladığını var iseydığımızda devasa olan gözlemlenebilir cihan bile Graham sayısının bir dijital temsilini içermek için fazlaca küçüktür. Hatta bu sayının basamak sayısı bile olamaz.
Graham’ın sayısı, tanınan bilim muharriri Martin Gardner tarafınca üzerinde çalıştığı Ramsey teorisinin matematik alanındaki bir sorununun üst hudutlarının sıradanleştirilmiş bir açıklaması olarak 1977’de kullanımı ile ortaya çıktı. 1977 yılında Graham’ın sayısı, bir matematiksel ispatta kullanılmış olan en büyük spesifik olumlu tam sayıydı.
Aslında Graham’ın sayısından da büyük sayılar var lakin bu yazımızdaki bahsimiz oldukça sıfırlı sayılar olduğu için bahisten pek sapmayalım. Bu örneği yalnızca googolplex’ten de büyük sayılar olduğunu söylemek için verdik.
Çok sıfırlı sayıların nasıl okunduğundan bahsettik, nasıl kolaylıkla akılda tutulabileceğini anlattık, Google’ın isminin de biroldukca sıfırlı sayıdan geldiği bilgisini verdik ve epey daha büyük sayıların da varlığına değindik. bu biçimdelikle de yazımızın sonuna gelmiş olduk. Siz fazlaca sıfırlı sayılar hakkında ne düşünüyorsunuz? Fikirlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı lütfen unutmayın.
Sayıları üstte bahsetmiş olduğumiz bahisler üzere biroldukça hususta kullanıyoruz. Pekala sayılar deyince aklınıza en büyük hangi sayı geliyor? 1.000 mi? 100.000 mi? 1.000.000 mu? Sayılara sıfır eklendikçe onların nasıl okunduğunu hiç merak ettiğiniz mi? Zira çoğumuz sayıları milyara kadar biliyoruz? Pekala milyardan daha sonra sıfır eklenince sayılar nasıl okunur?
Adını birinci kez duyacağınız devasa sayılar:
- 1.000: Bin
- 1.000.000: Milyon
- 1.000.000.000: Milyar
- 1.000.000.000.000: Trilyon
- 1 (15 sıfır): Katrilyon
- 1 (18 sıfır): Kentilyon
- 1 (21 sıfır): Seksilyon
- 1 (24 sıfır): Septilyon
- 1 (27 sıfır): Oktilyon
- 1 (30 sıfır): Nonilyon
- 1 (33 sıfır): Desilyon
- 1 (36 sıfır): Undesilyon
- 1 (39 sıfır): Dodesilyon
- 1 (42 sıfır): Tredesilyon
- 1 (45 sıfır): Kattuordesilyon
- 1 (48 sıfır): Kendesilyon
- 1 (51 sıfır): Seksdesilyon
- 1 (54 sıfır): Septendesilyon
- 1 (57 sıfır): Oktodesilyon
- 1 (60 sıfır): Novemdesilyon
- 1 (63 sıfır): Vigintilyon
- 1 (66 sıfır): Unvigintilyon
- 1 (69 sıfır): Dovigintilyon
- 1 (72 sıfır): Trevigintilyon
- 1 (75 sıfır): Kattuorvigintilyon
- 1 (78 sıfır): Kenvigintilyon
- 1 (81 sıfır): Seksvigintilyon
- 1 (84 sıfır): Septenvigintilyon
- 1 (87 sıfır): Oktovigintilyon
- 1 (90 sıfır): Novemvigintilyon
- 1 (93 sıfır): Trigintilyon
- 1 (96 sıfır): Untrigintilyon
- 1 (99 sıfır): Dotrigintilyon
- 1 (102 sıfır): Tresintilyon
- 1 (105 sıfır): Katortrisintilyon
- 1 (108 sıfır): Kenkatrisintilyon
- 1 (111 sıfır): Sekstrisintilyon
- 1 (114 sıfır): Septentrisintilyon
- 1 (117 sıfır): Oktotricintilyon
- 1 (120 sıfır): Noventricintilyon
- 1 (123 sıfır): Katracintilyon
- 1 (153 sıfır): Kenkacintilyon
- 1 (183 sıfır): Seksacintilyon
- 1 (213 sıfır): Septacintilyon
- 1 (243 sıfır): Oktocintilyon
- 1 (273 sıfır): Nonacintilyon
- 1 (303 sıfır): Sentilyon
- 1 (333 sıfır): Desisentilyon
- 1 (366 sıfır): Anvicintisentilyon
- 1 (393 sıfır): Tricintasentilyon
- 1 (423 sıfır): Katracintasentilyon
- 1 (453 sıfır): Kenkacintasentilyon
- 1 (483 sıfır): Seksacintasentilyon
- 1 (513 sıfır): Septacintasentilyon
- 1 (543 sıfır): Oktocintasentilyon
- 1 (573 sıfır): Nonacintasentilyon
- 1 (603 sıfır): Dusentilyon
- 1 (903 sıfır): Tresentilyon
- 1(1203 sıfır): Katrincentilyon
- 1 (1503 sıfır): Kencentilyon
- 1 (1803 sıfır): Sessentilyon
- 1 (2103 sıfır): Septincentilyon
- 1 (2403 sıfır): Oktincentilyon
- 1 (2703 sıfır): Noncentilyon
- 1 (3003 sıfır): Milliniyon
‘Peki yazarken nasıl daha kolay bir biçimde yazabiliriz?’ diye soracak olursanız, onun da bir yolu var: Üslü sayılar. Örneğin 1 kentilyon’u matematik süreçlerinde kullanmak istediğiniz zaman ‘1018‘ olarak söz edebilirsiniz. Sayının üzerindeki 18, kaç adet sıfır barındırdığını belirtmiş oluyor.
Çok sıfırlı sayılarla ilgili değişik bir bilgi: Google’ın isminin nereden geldiğini biliyor muydunuz?
Arama motoru ve teknoloji şirketi Google’ı bilmeyeniniz yoktur. Google’ın isminin de bir oldukça sıfırlı sayıdan geldiğini biliyor muydunuz? Natürel ki sayının söylenişi biraz farklı fakat Google’ın ismi, ‘googol’ ve ‘googolplex’ sayısından geliyor.
Googol sayısında 100 tane sıfır bulunur ve 10100 olarak tabir edilir. Googol sayısı ölçülebilir bir sayıdır ve büyük ölçüleri söz etmekte de çoğunlukla kullanılır. Yani aslında dünyanın en tanınan arama motorunun bu biçimde bir ismi alması pek de mantıksız değil.
Googol terimi, birinci vakit içinderda Amerikalı matematikçi Edward Kasner tarafınca 1940’ta yayınlanan “Mathematics and the Imagination” isimli kitabında kullanıldı. Kitapta anlatılana bakılırsa Kasner, 9 yaşındaki yeğeni Milton Sirotta’ya bu gülünç derecede uzun sayıya ne isim vereceğini sorduğunda yeğeni mırıldanırken ‘googol’ diyor ve bu isim ortaya çıkıyor.
Peki googol sayısı bir sentilyondan daha az ise niye bu kadar kıymetli? sıradançe anlatmak gerekirse bir googolplex’i tanımlamak için bir googol kullanılır. Bir googolplex, akılları karıştıran bir sayı olan googol’un 10 katıdır. Googolplex sayısı o kadar büyüktür ki, tedavülde kullanılan bir alanı bile yoktur. Kimi matematikçiler, googolplex sayısının kainattaki toplam atom sayısını bile aştığını söylüyor.
Googolplex’ten bile büyük bir sayı: ‘Graham’ın Sayısı’
zatenız googolplex bugüne kadar tanımlanmış en büyük sayı bile değil. Matematikçiler ve bilim insanları, googolplex’ten de büyük olan “Graham’ın sayısı” isimli bir sayı yarattılar. Bu sayıyı yalnızca anlamaya başlayabilmek için bile matematik derecenizin olması gerekiyor. Lakin biz anlatmayı deneyelim.
Bu sayı, her ikisi de bir googolplex’ten çok daha büyük olan Skewes sayısı ve Moser sayısı üzere öteki biroldukça büyük sayıdan oldukca daha büyüktür. Bu sayılarda olduğu üzere, her basamağın bir Planck hacmini, muhtemelen en küçük ölçülebilir alanı kapladığını var iseydığımızda devasa olan gözlemlenebilir cihan bile Graham sayısının bir dijital temsilini içermek için fazlaca küçüktür. Hatta bu sayının basamak sayısı bile olamaz.
Graham’ın sayısı, tanınan bilim muharriri Martin Gardner tarafınca üzerinde çalıştığı Ramsey teorisinin matematik alanındaki bir sorununun üst hudutlarının sıradanleştirilmiş bir açıklaması olarak 1977’de kullanımı ile ortaya çıktı. 1977 yılında Graham’ın sayısı, bir matematiksel ispatta kullanılmış olan en büyük spesifik olumlu tam sayıydı.
Aslında Graham’ın sayısından da büyük sayılar var lakin bu yazımızdaki bahsimiz oldukça sıfırlı sayılar olduğu için bahisten pek sapmayalım. Bu örneği yalnızca googolplex’ten de büyük sayılar olduğunu söylemek için verdik.
Çok sıfırlı sayıların nasıl okunduğundan bahsettik, nasıl kolaylıkla akılda tutulabileceğini anlattık, Google’ın isminin de biroldukca sıfırlı sayıdan geldiği bilgisini verdik ve epey daha büyük sayıların da varlığına değindik. bu biçimdelikle de yazımızın sonuna gelmiş olduk. Siz fazlaca sıfırlı sayılar hakkında ne düşünüyorsunuz? Fikirlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı lütfen unutmayın.