ahmetbeyler
New member
İnsanlık var olduğu günden beri ortasında yaşadığı bu Dünya ismi verilen gezegeni anlamaya çalışmış ve bu hedef doğrultusunda bir epey bilim alanı ve alt bilim kolu kurmuştur. Yer kabuğunda neler olup bittiğini tarihi ve bilimsel taraftan araştırarak aydınlatmayı hedefleyen jeoloji yani yer biliminin bir epeyce alt kolundan biri olan litoloji ya da öbür ismiyle taş bilimi, etrafımızdaki taş ve kayaçları inceleyerek kıymetli çalışmalar yapar.
Litoloji çalışmaları, taşları ve kayaçları oldukları yerde incelemek üzerine konseyidir. Taşların kimyasal ve fizikî özellikleri incelenerek tarihî bir olay örgüsü simüle edilir ve bu biçimdece, kolay bir taşın aslında milyonlarca yıl boyunca neler yaşadığı ortaya çıkarılır. Bu sayede kendi halinde bir taş ya da kayaçtan bile Dünyamızı daha yeterli tanıyacağımız bilgiler elde edilir. Gelin litoloji nedir, neyle ilgilenir üzere merak edilen soruları yakından inceleyelim.
Litoloji nedir, çalışma alanları ve inceledikleri:
Litoloji nedir, ne demek?
Litolojinin çalışma alanları: Litoloji neyle ilgilenir?
Litolojinin incelediği kaya tipleri ve özellikleri
Magmatik
Tortul
Metamorfik
Litolojinin tespit kriterlerinden kimileri
Tanecik yapısı
Mineral yapısı
Renk
Yüzeyi
Litoloji nedir, ne demek?
Litoloji ya da Türkçesi ile taş bilimi; yeryüzünde bulunan taşları ve kayaçları fizikî özellikleri başta olmak üzere bir fazlaca kriter üzerinden inceleyen bir bilim koludur. Litoloji çalışmalarında taşların rengi, dokusu, tanecik yapısı ve bileşimleri üzere fizikî ve kimyasal yapıları incelenir. Taşların ve kayaçların ziyan görmesini önlemek için litoloji çalışmaları birçok vakit taş ve kayanın bulunduğu alanda taşınmadan yapılır.
Litoloji çalışmaları, tek bir taş ya da kayaç üzerine odaklı çalışmalar yapan petrolojiden farklıdır. Petroloji tek bi taş ya da kayaç üzerinde çalışmalar yapar ve etrafını görmezden gelir. Litoloji ise incelemeler yapmak için kendine bir bölge seçer. Seçilen bölgede bulunan tüm kayaç ve taşlar kimyasal ve fizikî özellikleri bakımından incelenerek kelam konusu bölgenin tarihi süreci simüle edilir.
Litolojinin çalışma alanları: Litoloji neyle ilgilenir?
Litoloji, Türkçe isminden da anlaşılacağı üzere taşlar, kayalar ve kayaçlarla ilgilenir. Üzerinde kimyasal ve fizikî özelliklerini keşfetmek için incelemeler yapılan taşlar, kayalar ve kayaçlar üzerinden hem inceleme yapılan objenin birebir vakitte objenin bulunduğu bölgenin tarihî süreç boyunca geçtiği basamaklar tespit edilir.
Litoloji incelemeleri kararı taşların, kayaların ve kayaçların isimlendirmeleri üç temel cins üzerinden yapılır. Yapılan incelemeler kararı bir obje magmatik, tortul ya da metamorfik olarak isimlendirilir. Temel fizikî incelemeler ya da ayrıntılı kimyasal incelemeler ile hangi sınıfa ilişkin olduğu tespit edilen obje üzerinde sınıfına özel çalışmalar yapılarak başka bulgulara ulaşılmaya çalışılır.
Litolojinin incelediği kaya cinsleri ve özellikleri:
Dünyamızın mantosunu oluşturan erimiş gereç magma boyunca oluşmuş olan taşlar, kayalar ve kayaçlar magmatik ya da volkanik olarak isimlendirilirler. Magmatik sınıfında bedellendirilen objeler, ortasında gazlar ve sıvılar bulunan erimiş kayalardır. Yerin derinliklerinde bulunan magmanın volkanik patlamalar kararı yüzeye çıkarak gaz kaybetmesi ve soğuması kararı oluşurlar.
Volkanik patlamalar haricinde da magma, birtakım derin çatlaklarda katılaşma eğilimi gösterir. Daha yavaş olan endojen kökenli bu objeler, magmatik kayaçlar olarak isimlendirilirler. Bileşimleri açısından pahalandırmak gerekirse iki tip magmatik kayaçtan bahsetmek mümkün;
Dünya yüzeyinde aslına bakarsan bulunmakta olan kayaların yaşadığı erozyon kararı ortaya çıkan taş, kaya ve kayaçlar tortul olarak isimlendirilirler. Yeryüzünde bulunan gereçlerden oluştukları için eksojen kökenlidirler. Kalsiyum, kalker, mineral içeren tortullar çökelme ismi verilen bir müddetç kararında var olan bir kayadan oluşurlar. Yani aslında aslına bakarsanız vardırlar.
Tortulların oluşmasında çökelme sürecini hızlandıran ya da yavaşlatan suyun, sıcaklık pahasının, rüzgarın ve sürüklenmenin büyük değeri vardır. sıradan üzere görünse bile bu süreç milyonlarca yıl sürmektedir. Dış tesirler ve üst katmanların baskıları kararı tortullar birikir ve sonunda kuvvetli bir tektonik hareket ile ortaya çıkarlar. Kireçtaşı, en bilinen tortul örneklerinden bir adedidir.
Metamorfik:
Metamorfik kayaçlar hem biraz magmatik birebir vakitte biraz tortuldur ancak aslında ikisi de değildir. Yer kabuğunun derin noktalarında ya da yüzeyde oluşabilirler. Bildiğimiz tortul üzere bir oluşum süreci vardır lakin hayli daha yüksek basınca ve hayli daha yüksek sıcaklığa maruz kalırlar. Derin bir noktada bulunan metamorfik kayacın oluşum sürecinde magma gazlarından bile kelam etmek mümkün.
Metamorfik kayaç oluşum sürecine bir örnek vermek gerekirse yüzeye çıkan magmanın yüzeyde bulunan bir kaya ile temas etmesini söylemek mümkün. Kontak metamorfizma ve dislokasyon metamorfizma üzere varyantları olan bu cinsin oluşumuna öteki bir örnek, tektonik plakaların hareketleri sırasında tortulların ve magmatik kayaçların maruz kaldığı basınçtır. Bu basınç kararında da metamorfik kayaçlar ortaya çıkmaktadır.
Litolojinin tespit kriterlerinden kimileri:
Metamorfik ve magmatik kayaçların tanecik yapısı son derece değerlidir zira bu yapı, kayacın soğuma sürecini anlatan en değerli bulgudur. Büyük taneciklerden meydana gelen bir kayaç magmatik yapıdayken az tanecikli kayaç magmatik olsa bile oluşum süreci bakımından ayrılır. Benzeri bir durum tek mineralden oluşan kayaların tane boyutlarında da karşımıza çıkar.
Mineral yapısı:
Mineraloji olarak da isimlendirilen kayaçların mineral yapısı, kimi vakit sıradan el merceği kullanılarak tespit edilebilecek kadar büyük yapılar olarak karşımıza çıkabilir. Mineral yapısı direkt olarak kayanın oluşum sürecinde geçirdiği evreleri bize gösterir. Damarlı mineral yapısı ya da tanecikli mineral yapısı üzere farklı yapılar da bu sürecin anlaşılmasını sağlar.
Renk:
Litoloji, en temel fizikî özelliklere bakarak bile birtakım temel tespitler yapabilir. Bunların başında ise renk gelmektedir. İnceleme yapan bilim insanı sadece taşın, kayacın ya da kayacın dış kabuğunun rengine bakarak bile temel sınıflandırma yapabilir. olağan olarak onu oluşturan kesimlerin renkleri de son derece değerlidir.
Yüzeyi:
Bir taşın, kayanın ya da kayacın yüzey yapısı, onun oluşum süreci hakkında en temel ayrıntıları saklamaktadır. Örneğin katmanlanma olarak isimlendirilen bir yüzey yapısı, sedimanter kayaçların tipik bir özelliğidir. bir daha bir örnek vermek gerekirse metamorfik kayaçlar birden fazla vakit çok düz ve doğrusal yapıda bir yüzeye sahiptirler.
Jeolojinin en kıymetli alt bilim kısımlarından biri olarak kabul edilen litoloji ya da Türkçesi ile taş bilimi nedir, neyle ilgilenir üzere merak edilen soruları yanıtladık ve bahis hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Bu çeşit olağan dışı bilim kolları hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Litoloji çalışmaları, taşları ve kayaçları oldukları yerde incelemek üzerine konseyidir. Taşların kimyasal ve fizikî özellikleri incelenerek tarihî bir olay örgüsü simüle edilir ve bu biçimdece, kolay bir taşın aslında milyonlarca yıl boyunca neler yaşadığı ortaya çıkarılır. Bu sayede kendi halinde bir taş ya da kayaçtan bile Dünyamızı daha yeterli tanıyacağımız bilgiler elde edilir. Gelin litoloji nedir, neyle ilgilenir üzere merak edilen soruları yakından inceleyelim.
Litoloji nedir, çalışma alanları ve inceledikleri:
Litoloji nedir, ne demek?
Litolojinin çalışma alanları: Litoloji neyle ilgilenir?
Litolojinin incelediği kaya tipleri ve özellikleri
Magmatik
Tortul
Metamorfik
Litolojinin tespit kriterlerinden kimileri
Tanecik yapısı
Mineral yapısı
Renk
Yüzeyi
Litoloji nedir, ne demek?
Litoloji ya da Türkçesi ile taş bilimi; yeryüzünde bulunan taşları ve kayaçları fizikî özellikleri başta olmak üzere bir fazlaca kriter üzerinden inceleyen bir bilim koludur. Litoloji çalışmalarında taşların rengi, dokusu, tanecik yapısı ve bileşimleri üzere fizikî ve kimyasal yapıları incelenir. Taşların ve kayaçların ziyan görmesini önlemek için litoloji çalışmaları birçok vakit taş ve kayanın bulunduğu alanda taşınmadan yapılır.
Litoloji çalışmaları, tek bir taş ya da kayaç üzerine odaklı çalışmalar yapan petrolojiden farklıdır. Petroloji tek bi taş ya da kayaç üzerinde çalışmalar yapar ve etrafını görmezden gelir. Litoloji ise incelemeler yapmak için kendine bir bölge seçer. Seçilen bölgede bulunan tüm kayaç ve taşlar kimyasal ve fizikî özellikleri bakımından incelenerek kelam konusu bölgenin tarihi süreci simüle edilir.
Litolojinin çalışma alanları: Litoloji neyle ilgilenir?
Litoloji, Türkçe isminden da anlaşılacağı üzere taşlar, kayalar ve kayaçlarla ilgilenir. Üzerinde kimyasal ve fizikî özelliklerini keşfetmek için incelemeler yapılan taşlar, kayalar ve kayaçlar üzerinden hem inceleme yapılan objenin birebir vakitte objenin bulunduğu bölgenin tarihî süreç boyunca geçtiği basamaklar tespit edilir.
Litoloji incelemeleri kararı taşların, kayaların ve kayaçların isimlendirmeleri üç temel cins üzerinden yapılır. Yapılan incelemeler kararı bir obje magmatik, tortul ya da metamorfik olarak isimlendirilir. Temel fizikî incelemeler ya da ayrıntılı kimyasal incelemeler ile hangi sınıfa ilişkin olduğu tespit edilen obje üzerinde sınıfına özel çalışmalar yapılarak başka bulgulara ulaşılmaya çalışılır.
Litolojinin incelediği kaya cinsleri ve özellikleri:
- Magmatik
- Tortul
- Metamorfik
Dünyamızın mantosunu oluşturan erimiş gereç magma boyunca oluşmuş olan taşlar, kayalar ve kayaçlar magmatik ya da volkanik olarak isimlendirilirler. Magmatik sınıfında bedellendirilen objeler, ortasında gazlar ve sıvılar bulunan erimiş kayalardır. Yerin derinliklerinde bulunan magmanın volkanik patlamalar kararı yüzeye çıkarak gaz kaybetmesi ve soğuması kararı oluşurlar.
Volkanik patlamalar haricinde da magma, birtakım derin çatlaklarda katılaşma eğilimi gösterir. Daha yavaş olan endojen kökenli bu objeler, magmatik kayaçlar olarak isimlendirilirler. Bileşimleri açısından pahalandırmak gerekirse iki tip magmatik kayaçtan bahsetmek mümkün;
- Yüksek oranda silika ile az ölçüde kuvars, demir ve magnezyum içeren asitli magmatik kayaçlar.
- Az ölçüde silika ile yüksek ölçüde demir ve magnezyum içeren lakin kuvars içermeyen bazik magmatik kayaçlar.
Dünya yüzeyinde aslına bakarsan bulunmakta olan kayaların yaşadığı erozyon kararı ortaya çıkan taş, kaya ve kayaçlar tortul olarak isimlendirilirler. Yeryüzünde bulunan gereçlerden oluştukları için eksojen kökenlidirler. Kalsiyum, kalker, mineral içeren tortullar çökelme ismi verilen bir müddetç kararında var olan bir kayadan oluşurlar. Yani aslında aslına bakarsanız vardırlar.
Tortulların oluşmasında çökelme sürecini hızlandıran ya da yavaşlatan suyun, sıcaklık pahasının, rüzgarın ve sürüklenmenin büyük değeri vardır. sıradan üzere görünse bile bu süreç milyonlarca yıl sürmektedir. Dış tesirler ve üst katmanların baskıları kararı tortullar birikir ve sonunda kuvvetli bir tektonik hareket ile ortaya çıkarlar. Kireçtaşı, en bilinen tortul örneklerinden bir adedidir.
Metamorfik:
Metamorfik kayaçlar hem biraz magmatik birebir vakitte biraz tortuldur ancak aslında ikisi de değildir. Yer kabuğunun derin noktalarında ya da yüzeyde oluşabilirler. Bildiğimiz tortul üzere bir oluşum süreci vardır lakin hayli daha yüksek basınca ve hayli daha yüksek sıcaklığa maruz kalırlar. Derin bir noktada bulunan metamorfik kayacın oluşum sürecinde magma gazlarından bile kelam etmek mümkün.
Metamorfik kayaç oluşum sürecine bir örnek vermek gerekirse yüzeye çıkan magmanın yüzeyde bulunan bir kaya ile temas etmesini söylemek mümkün. Kontak metamorfizma ve dislokasyon metamorfizma üzere varyantları olan bu cinsin oluşumuna öteki bir örnek, tektonik plakaların hareketleri sırasında tortulların ve magmatik kayaçların maruz kaldığı basınçtır. Bu basınç kararında da metamorfik kayaçlar ortaya çıkmaktadır.
Litolojinin tespit kriterlerinden kimileri:
- Tanecik yapısı
- Mineral yapısı
- Renk
- Yüzeyi
Metamorfik ve magmatik kayaçların tanecik yapısı son derece değerlidir zira bu yapı, kayacın soğuma sürecini anlatan en değerli bulgudur. Büyük taneciklerden meydana gelen bir kayaç magmatik yapıdayken az tanecikli kayaç magmatik olsa bile oluşum süreci bakımından ayrılır. Benzeri bir durum tek mineralden oluşan kayaların tane boyutlarında da karşımıza çıkar.
Mineral yapısı:
Mineraloji olarak da isimlendirilen kayaçların mineral yapısı, kimi vakit sıradan el merceği kullanılarak tespit edilebilecek kadar büyük yapılar olarak karşımıza çıkabilir. Mineral yapısı direkt olarak kayanın oluşum sürecinde geçirdiği evreleri bize gösterir. Damarlı mineral yapısı ya da tanecikli mineral yapısı üzere farklı yapılar da bu sürecin anlaşılmasını sağlar.
Renk:
Litoloji, en temel fizikî özelliklere bakarak bile birtakım temel tespitler yapabilir. Bunların başında ise renk gelmektedir. İnceleme yapan bilim insanı sadece taşın, kayacın ya da kayacın dış kabuğunun rengine bakarak bile temel sınıflandırma yapabilir. olağan olarak onu oluşturan kesimlerin renkleri de son derece değerlidir.
Yüzeyi:
Bir taşın, kayanın ya da kayacın yüzey yapısı, onun oluşum süreci hakkında en temel ayrıntıları saklamaktadır. Örneğin katmanlanma olarak isimlendirilen bir yüzey yapısı, sedimanter kayaçların tipik bir özelliğidir. bir daha bir örnek vermek gerekirse metamorfik kayaçlar birden fazla vakit çok düz ve doğrusal yapıda bir yüzeye sahiptirler.
Jeolojinin en kıymetli alt bilim kısımlarından biri olarak kabul edilen litoloji ya da Türkçesi ile taş bilimi nedir, neyle ilgilenir üzere merak edilen soruları yanıtladık ve bahis hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Bu çeşit olağan dışı bilim kolları hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.