ahmetbeyler
New member
Hayaletlere yahut cinlere inanıyorsanız, yalnız değilsiniz. Dünyanın dört bir yanındaki hayli sayıda kültürde bu tip paranormal varlıklara olan inanç bir çok fazla. Lakin ne var ki binlerce yıldır bilim insanları tarafınca bu tıp varlıklara dair hiç bir delil bulunamadı.
Metafizik üzere görünen bu imajların sebebi aslında büsbütün fizikî. Peki ne oluyor da beşerler bu imajları görüyor? Arkasında yatan gerçekler nedir? Gelin, ayrıntılıca açıklayalım:
Gözlerinize, kulaklarınıza yahut beyninize asla her vakit güvenmeyin!
sebebini muhtemelen daha evvel de okuduğunuz “karabasan görme”yle mevzuyu açalım. Çocukluğumuzdan beri karabasanın gerçek olduğunu sanarak büyüdük lakin aslında olan şey sırf uyku felcinden ibaretti.
Uyanma rutinimiz kimi vakit hastalık, yorgunluk üzere niçinlerle sekteye uğrayabilir. Olağan bir uyanmada, gördüğümüz düş sona erer ve kaslarımız devreye girer lakin uyku felcinde, gözlerimiz açılmasına karşın kaslarımız hâlâ devreye girmez ve vücudumuz tam uyanamadığı için düş ile gerçeklik içinde bir karmaşa yaşanır.
Bu yüzden, görmek istemediğimiz görüntüler görürüz. Yani gerçek bir varlık sandığımız karabasan, aslında bir halüsinasyondan ibarettir. Uyku esnasında kaslarımız kilitlenmemiş olursa hayalde gördüklerimize fizikî olarak da reaksiyon verirdik ve bu hiç beğenilen olmazdı.
Beynimiz, pareidolia ismi verilen bir fenomen niçiniyle bir şeyleri yüze, bedene benzetmeyi fazlaca sever.
Gece yatarken karanlık odanızdaki eşyaları korkutucu bir varlığa benzettiğiniz olmuştur. Çoğumuz, bu üzere imgeleri görür görmez biraz şaşırıp geçiyoruz lakin kimi beşerler geçmiş yaşantısının, karakterinin, inancının tesiriyle bu anlamsız imajlara mana kazandırmak isteyebiliyor.
Üstelik yalnızca imgelere değil seslere de anlam yükleyenlerin sayısı azımsanmayacak kadar oldukçatur. Bir rüzgar yahut hayvan sesini doğaüstü bir varlık sanabilirsiniz yahut hiç kimse yokken birinin isminizi seslendiğini de duyabilirsiniz.
kimi vakit de telefonunuz titremiş üzere hissedersiniz lakin açıp baktığınızda bir bildirim goremezsiniz. İşte bunların sebebi, beynin o anki gizemli sese yahut manzaraya bir mana yüklemek istemesindendir.
Günlük ömürde gördüğünüz şeyler bile aslında tam manasıyla bir gerçeklik değil.
Gördükleriniz, gözlerinizin yakaladığı sinyallere dayanarak beyninizin sizin için çizdiği bir fotoğraftır. Aynı şey öteki duyularınız için de geçerlidir. Evet, gördükleriniz büyük ölçüde gerçektir lakin beyniniz orada olmayan şeyleri de ortalara serpiştirebilir.
Üstteki görüntüde bunun pratik bir örneği bulunuyor. Siz o pervanenin aslında dönmediğini argüman edersiniz lakin bilimsel ispatlar döndüğünü gösterir. İşte hayatın ortasında de bu üzere durumlar yaşanabilir.
İnsanlar ölen yakınlarının hayaletlerini gördüklerini düşünürler. Pekala bunun sebebi nedir?
Burada Hayalet Uzuv Sendromu’ndan bahsetmek gerekiyor. Bir uzuv, ampute edilmiş olsa bile, kimi vakit aslında yerindeymiş üzere algılanır. Beyin, kesilen/kopan uzvun olduğu yerde bir sorun olduğunu anlar ve var olmayan uzuvdan gelen bir his yaratır.
Kişinin, hayli bağlı olduğu bir yakını öldüğünde beyin onun yokluğu niçiniyle bir halüsinasyon yaratabilir. Şayet travma epeyce daha büyükse bu halüsinasyonlar hayli daha ağır olabiliir. Uzmanlar, bu tıp hayaletlerin acı verici yahut baş karıştırıcı olaylarla başa çıkmamıza yardımcı olduğunu düşünüyor.
Araştırmalar, zorbalığa uğrayan çocukların paranormal imajlar görme mümkünlüğünün daha yüksek olduğunu öne sürüyor. Çocukluk travması geçmişi olan yetişkinlerde de görülen bir eğilim.
Hayaletler -şaşırtıcı olmayan bir biçimde- ekseriyetle beynin tam kapasitede çalışmadığı vakit içinderda görülür.
Karanlıkta daha fazla görülür zira gereğince ışık yoktur ve beyin kâfi ölçüde bilgi alamaz. Yetersiz bilgiler niçiniyle inandığınız şeyi duymaya, görmeye meyilli olursunuz. kimi vakit beyin kendi yarattıklarını gerçeğe empoze etmeye çalışır. Uykuya dalarken, uykudan uyanırken de beyin tam kapasiteyle çalışmadığı için bu anlarda çeşitli halüsinasyonlar görülebilir.
Aynı biçimde nörolojik rahatsızlıklar da gerçek olmayan imgeler görüp sesler duymanıza niye olabilir.
Hayalet üzere imgeler, beynimizdeki daha büyük meselelerin kararı olabilir. Olmayan sesler duymak yahut bir imaj görmek, şizofreni gibi tıbbi durumların erken bir göstergesi olabilir.
Nörologlar, şakak lobundaki (görsel hafızayı ve konuşulan lisanı işleyen noggin alanı) nöbetlerin hayalet manzaralarını tetikleyebileceğini öne sürüyor. Beynin bu bölgesindeki elektriksel rahatsızlıklar, hastaların paranormal imgeler görmesine niye olabiliyor.
Bu manzaraları görmek için akıl hastası olmak koşul değil.
Beyin aktivitesindeki süreksiz değişiklikler de halüsinasyonlara yol açabilir. LSD ve sihirli mantarlar gibi psikoaktif hususlar kullanmak da beyni etkileyerek sizi adeta bir fantastik kainata götürebilir.
Londra Üniversitesinde psikoloji profesörü ve Anomalistik Psikoloji Araştırma Ünitesi lideri olan Christopher French, “Bu yanılgıların en değerli sebebi bağlam ve inançtır” diyor.
Yani, bir kişi bir yerin perili olduğuna inanıyorsa, bu biçimde muhtemelen o biçimde nazarancektir. Araştırmalar, insanlara bir yerin perili olduğu söylendiğinde, bu bireylerin orada olağandışı tecrübeler yaşadığını göstermiş fakat bu bilginin verilmediği beşerler birebir yerde gizemli bir şeyler yaşamamış.
Çünkü düzmece bilginin verildiği şahıslar başlarında makus bir gerçeklik yaratıp ona inanmaya meyilli oluyorlar. En küçük bir tıkırtının, gölgenin, saça değen bir şeyin tehlikeli olduğunu sanıyorlar.
Açıklanamayacağı düşünülen gizemli olaylar dahi açıklanabiliyor.
ABD’de bir kasaba halkı, mezarlıkta bir ışık huzmesinin yanıp söndüğünü görür görmez bunun “oğlunu arayan hayalet bir anne” olduğu fikri kulaktan kulağa yayılmış ve ondan sonrasında bu bir efsaneye dönüşmüş. Lakin kuşkucu beşerler bunun sebebini araştırınca ışığın aslında uzaklardaki bir otobanda bir virajdan dönen otomobillerin farlarından geldiğini bulmuşlar.
Bu trajik kıssada ise genç bir kız, içine şeytan girdiği sanıldığı için öldürülmüştü lakin kızın aslında epilepsi hastası olduğu ortaya çıkmıştı:
kimi vakit bir ses frekansı bile hayaletimsi imgeler görmenize niye olabilir.
Hertfordshire Üniversitesinden psikolog Richard Wiseman, infrasonik titreşimler niçiniyle hayaletvari imajların görülebileceğini söylüyor. Birtakım hayalet imajlarının 18,98 Hz’lik bir infrasonik sinyalin sorumlu olabileceğini öne sürdü.
İşte bu frekansın olmasına niye olan olay: Öğretim nazaranvlisi Vic Tandy, bir gece geç saatlerde bir laboratuvarda tek başına çalışırken gözünde tuhaf bir manzara belirdi. Kısa müddet daha sonra belirli meçhul bu imaj kayboldu. Sonraki gün, kimse dokunmamasına karşın bir bıçağın çılgınca titremeye başladığını gördü.
Yoksa laboratuvar perili miydi? Vic Tandy bir bilim insanı olduğu için aklına peri ihtimali dahi gelmedi, sebebini sorguladı ve bu gizemi çözmeyi başardı. Hayaletimsi bir figür görmesinin sebebi, laboratuvardaki aspiratör fanının 18,98 Hz’lik bir frekans yaymasıydı. Bu da göz küresinde oynamaya niye olarak hayaletimsi bir imaj görmesine niye oluyordu. Bıçağı kendi kendine hareket ettiren şey de bu frekanstı.
Jeolojik fenomenler de hayaletimsi imajların oluşmasına niye olabilir.
Örneğin, kimi teorisyenler, Dünya’nın jeomanyetik aktivitesinin ani bir düşüş gösterdiği günlerde hayaletimsi imaj nazarannlerin sayısının arttığını söylüyor. Çoklukla Güneş patlamalarının niye olduğu gezegenin manyetosferindeki olağandışı değişiklikler, beynin iç işleyişini bozarak algılarımızı garip biçimlerde karıştırabilir. Lakin bu hipotezi destekleyen ispatlar şimdilik zayıf.
Genellikle eski binalarda bulunan küf vb. hususların de insanların aklını karıştırabileceği düşünülüyor.
New York, Potsdam’daki Clarkson Üniversitesindeki etraf mühendisliği öğrencileri, Empire State’teki kelamda perili yapıların perili değil “sporlu” olduğunu tespit etmişler. Çürüyen besinler, mantarlar, küfler o bina sakinlerini daha depresif, korkulu yapabilir ve hatta psikozu tetikleyebilir.
Bazı tarihçiler, ergot mantarı (LSD’nin türetildiği tıpkı mikrop) ile kontamine olmuş çavdar ekmeğinin, 1600’lerin sonlarında Salem cadı olaylarında da tesirli olduğunu söylüyor.
Peki, bu örneklerdeki üzere korkutucu bir imajla karşılaştığınızda ne yapmalısınız?
Eleştirel düşünüp sorgulamalısınız. Uyku felci, halüsinasyon, pareidolia, nörolojik rahatsızlık hatta hologram ihtimalinin bile hayalet ihtimalinden epeyce daha muhtemel olduğunu bilmelisiniz.
Güney Galler Üniversitesinde yapılan bir araştırmada, eleştirel düşünme marifetlerine sahip üniversite öğrencilerinin paranormal olaylara inanma olasılıklarının daha düşük olduğu görülmüş.
Notları yüksek olan ve fizik, mühendislik, matematik üzere kısımlarda okuyan öğrencilerin paranormal inançlara sahip olma eğilimleri çok düşükmüş. Zira gizemli bir olayı sorgulayarak kanıtlama konusunda güzeller. Bu eğilim, diğerleri tarafınca yapılan araştırmalarda da görülmüştür.
Yani her tuhaf sesi, imgeyi hayalet sanmayıp “kedidir kedi” demeniz hayli daha mantıklı olacaktır.
Kaynaklar: Live Science, Science News Explores, Vikipedi, Yahoo! Life, Popular Science
Metafizik üzere görünen bu imajların sebebi aslında büsbütün fizikî. Peki ne oluyor da beşerler bu imajları görüyor? Arkasında yatan gerçekler nedir? Gelin, ayrıntılıca açıklayalım:
Gözlerinize, kulaklarınıza yahut beyninize asla her vakit güvenmeyin!
sebebini muhtemelen daha evvel de okuduğunuz “karabasan görme”yle mevzuyu açalım. Çocukluğumuzdan beri karabasanın gerçek olduğunu sanarak büyüdük lakin aslında olan şey sırf uyku felcinden ibaretti.
Uyanma rutinimiz kimi vakit hastalık, yorgunluk üzere niçinlerle sekteye uğrayabilir. Olağan bir uyanmada, gördüğümüz düş sona erer ve kaslarımız devreye girer lakin uyku felcinde, gözlerimiz açılmasına karşın kaslarımız hâlâ devreye girmez ve vücudumuz tam uyanamadığı için düş ile gerçeklik içinde bir karmaşa yaşanır.
Bu yüzden, görmek istemediğimiz görüntüler görürüz. Yani gerçek bir varlık sandığımız karabasan, aslında bir halüsinasyondan ibarettir. Uyku esnasında kaslarımız kilitlenmemiş olursa hayalde gördüklerimize fizikî olarak da reaksiyon verirdik ve bu hiç beğenilen olmazdı.
Beynimiz, pareidolia ismi verilen bir fenomen niçiniyle bir şeyleri yüze, bedene benzetmeyi fazlaca sever.
Gece yatarken karanlık odanızdaki eşyaları korkutucu bir varlığa benzettiğiniz olmuştur. Çoğumuz, bu üzere imgeleri görür görmez biraz şaşırıp geçiyoruz lakin kimi beşerler geçmiş yaşantısının, karakterinin, inancının tesiriyle bu anlamsız imajlara mana kazandırmak isteyebiliyor.
Üstelik yalnızca imgelere değil seslere de anlam yükleyenlerin sayısı azımsanmayacak kadar oldukçatur. Bir rüzgar yahut hayvan sesini doğaüstü bir varlık sanabilirsiniz yahut hiç kimse yokken birinin isminizi seslendiğini de duyabilirsiniz.
kimi vakit de telefonunuz titremiş üzere hissedersiniz lakin açıp baktığınızda bir bildirim goremezsiniz. İşte bunların sebebi, beynin o anki gizemli sese yahut manzaraya bir mana yüklemek istemesindendir.
Günlük ömürde gördüğünüz şeyler bile aslında tam manasıyla bir gerçeklik değil.
Gördükleriniz, gözlerinizin yakaladığı sinyallere dayanarak beyninizin sizin için çizdiği bir fotoğraftır. Aynı şey öteki duyularınız için de geçerlidir. Evet, gördükleriniz büyük ölçüde gerçektir lakin beyniniz orada olmayan şeyleri de ortalara serpiştirebilir.
Üstteki görüntüde bunun pratik bir örneği bulunuyor. Siz o pervanenin aslında dönmediğini argüman edersiniz lakin bilimsel ispatlar döndüğünü gösterir. İşte hayatın ortasında de bu üzere durumlar yaşanabilir.
İnsanlar ölen yakınlarının hayaletlerini gördüklerini düşünürler. Pekala bunun sebebi nedir?
Burada Hayalet Uzuv Sendromu’ndan bahsetmek gerekiyor. Bir uzuv, ampute edilmiş olsa bile, kimi vakit aslında yerindeymiş üzere algılanır. Beyin, kesilen/kopan uzvun olduğu yerde bir sorun olduğunu anlar ve var olmayan uzuvdan gelen bir his yaratır.
Kişinin, hayli bağlı olduğu bir yakını öldüğünde beyin onun yokluğu niçiniyle bir halüsinasyon yaratabilir. Şayet travma epeyce daha büyükse bu halüsinasyonlar hayli daha ağır olabiliir. Uzmanlar, bu tıp hayaletlerin acı verici yahut baş karıştırıcı olaylarla başa çıkmamıza yardımcı olduğunu düşünüyor.
Araştırmalar, zorbalığa uğrayan çocukların paranormal imajlar görme mümkünlüğünün daha yüksek olduğunu öne sürüyor. Çocukluk travması geçmişi olan yetişkinlerde de görülen bir eğilim.
Hayaletler -şaşırtıcı olmayan bir biçimde- ekseriyetle beynin tam kapasitede çalışmadığı vakit içinderda görülür.
Karanlıkta daha fazla görülür zira gereğince ışık yoktur ve beyin kâfi ölçüde bilgi alamaz. Yetersiz bilgiler niçiniyle inandığınız şeyi duymaya, görmeye meyilli olursunuz. kimi vakit beyin kendi yarattıklarını gerçeğe empoze etmeye çalışır. Uykuya dalarken, uykudan uyanırken de beyin tam kapasiteyle çalışmadığı için bu anlarda çeşitli halüsinasyonlar görülebilir.
Aynı biçimde nörolojik rahatsızlıklar da gerçek olmayan imgeler görüp sesler duymanıza niye olabilir.
Hayalet üzere imgeler, beynimizdeki daha büyük meselelerin kararı olabilir. Olmayan sesler duymak yahut bir imaj görmek, şizofreni gibi tıbbi durumların erken bir göstergesi olabilir.
Nörologlar, şakak lobundaki (görsel hafızayı ve konuşulan lisanı işleyen noggin alanı) nöbetlerin hayalet manzaralarını tetikleyebileceğini öne sürüyor. Beynin bu bölgesindeki elektriksel rahatsızlıklar, hastaların paranormal imgeler görmesine niye olabiliyor.
Bu manzaraları görmek için akıl hastası olmak koşul değil.
Beyin aktivitesindeki süreksiz değişiklikler de halüsinasyonlara yol açabilir. LSD ve sihirli mantarlar gibi psikoaktif hususlar kullanmak da beyni etkileyerek sizi adeta bir fantastik kainata götürebilir.
Londra Üniversitesinde psikoloji profesörü ve Anomalistik Psikoloji Araştırma Ünitesi lideri olan Christopher French, “Bu yanılgıların en değerli sebebi bağlam ve inançtır” diyor.
Yani, bir kişi bir yerin perili olduğuna inanıyorsa, bu biçimde muhtemelen o biçimde nazarancektir. Araştırmalar, insanlara bir yerin perili olduğu söylendiğinde, bu bireylerin orada olağandışı tecrübeler yaşadığını göstermiş fakat bu bilginin verilmediği beşerler birebir yerde gizemli bir şeyler yaşamamış.
Çünkü düzmece bilginin verildiği şahıslar başlarında makus bir gerçeklik yaratıp ona inanmaya meyilli oluyorlar. En küçük bir tıkırtının, gölgenin, saça değen bir şeyin tehlikeli olduğunu sanıyorlar.
Açıklanamayacağı düşünülen gizemli olaylar dahi açıklanabiliyor.
ABD’de bir kasaba halkı, mezarlıkta bir ışık huzmesinin yanıp söndüğünü görür görmez bunun “oğlunu arayan hayalet bir anne” olduğu fikri kulaktan kulağa yayılmış ve ondan sonrasında bu bir efsaneye dönüşmüş. Lakin kuşkucu beşerler bunun sebebini araştırınca ışığın aslında uzaklardaki bir otobanda bir virajdan dönen otomobillerin farlarından geldiğini bulmuşlar.
Bu trajik kıssada ise genç bir kız, içine şeytan girdiği sanıldığı için öldürülmüştü lakin kızın aslında epilepsi hastası olduğu ortaya çıkmıştı:
kimi vakit bir ses frekansı bile hayaletimsi imgeler görmenize niye olabilir.
Hertfordshire Üniversitesinden psikolog Richard Wiseman, infrasonik titreşimler niçiniyle hayaletvari imajların görülebileceğini söylüyor. Birtakım hayalet imajlarının 18,98 Hz’lik bir infrasonik sinyalin sorumlu olabileceğini öne sürdü.
İşte bu frekansın olmasına niye olan olay: Öğretim nazaranvlisi Vic Tandy, bir gece geç saatlerde bir laboratuvarda tek başına çalışırken gözünde tuhaf bir manzara belirdi. Kısa müddet daha sonra belirli meçhul bu imaj kayboldu. Sonraki gün, kimse dokunmamasına karşın bir bıçağın çılgınca titremeye başladığını gördü.
Yoksa laboratuvar perili miydi? Vic Tandy bir bilim insanı olduğu için aklına peri ihtimali dahi gelmedi, sebebini sorguladı ve bu gizemi çözmeyi başardı. Hayaletimsi bir figür görmesinin sebebi, laboratuvardaki aspiratör fanının 18,98 Hz’lik bir frekans yaymasıydı. Bu da göz küresinde oynamaya niye olarak hayaletimsi bir imaj görmesine niye oluyordu. Bıçağı kendi kendine hareket ettiren şey de bu frekanstı.
Jeolojik fenomenler de hayaletimsi imajların oluşmasına niye olabilir.
Örneğin, kimi teorisyenler, Dünya’nın jeomanyetik aktivitesinin ani bir düşüş gösterdiği günlerde hayaletimsi imaj nazarannlerin sayısının arttığını söylüyor. Çoklukla Güneş patlamalarının niye olduğu gezegenin manyetosferindeki olağandışı değişiklikler, beynin iç işleyişini bozarak algılarımızı garip biçimlerde karıştırabilir. Lakin bu hipotezi destekleyen ispatlar şimdilik zayıf.
Genellikle eski binalarda bulunan küf vb. hususların de insanların aklını karıştırabileceği düşünülüyor.
New York, Potsdam’daki Clarkson Üniversitesindeki etraf mühendisliği öğrencileri, Empire State’teki kelamda perili yapıların perili değil “sporlu” olduğunu tespit etmişler. Çürüyen besinler, mantarlar, küfler o bina sakinlerini daha depresif, korkulu yapabilir ve hatta psikozu tetikleyebilir.
Bazı tarihçiler, ergot mantarı (LSD’nin türetildiği tıpkı mikrop) ile kontamine olmuş çavdar ekmeğinin, 1600’lerin sonlarında Salem cadı olaylarında da tesirli olduğunu söylüyor.
Peki, bu örneklerdeki üzere korkutucu bir imajla karşılaştığınızda ne yapmalısınız?
Eleştirel düşünüp sorgulamalısınız. Uyku felci, halüsinasyon, pareidolia, nörolojik rahatsızlık hatta hologram ihtimalinin bile hayalet ihtimalinden epeyce daha muhtemel olduğunu bilmelisiniz.
Güney Galler Üniversitesinde yapılan bir araştırmada, eleştirel düşünme marifetlerine sahip üniversite öğrencilerinin paranormal olaylara inanma olasılıklarının daha düşük olduğu görülmüş.
Notları yüksek olan ve fizik, mühendislik, matematik üzere kısımlarda okuyan öğrencilerin paranormal inançlara sahip olma eğilimleri çok düşükmüş. Zira gizemli bir olayı sorgulayarak kanıtlama konusunda güzeller. Bu eğilim, diğerleri tarafınca yapılan araştırmalarda da görülmüştür.
Yani her tuhaf sesi, imgeyi hayalet sanmayıp “kedidir kedi” demeniz hayli daha mantıklı olacaktır.
Kaynaklar: Live Science, Science News Explores, Vikipedi, Yahoo! Life, Popular Science