ahmetbeyler
New member
Bilim farklı bir alan. O denli ki bugün her insanın kabul ettiği bir gerçek kimi vakit yüzlerce yıl evvel ortaya atılmış bir teorinin ispatlanması ile apayrı bir gerçek haline gelebiliyor. Young deneyi bunun en değerli örneği. Thomas Young tarafınca gerçekleştirildiği için Young deneyi olarak da anılan çift yarık deneyi, o güne kadar bilinenin bilakis ışığın sırf parçacık değil dalga özelliğine sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Evde kendi imkanlarınızla bile uygulayabileceğiniz Young deneyini farklı yapan, elde ettiği sonuçların yanı sıra bu deneyi yapan Thomas Young’ın bu deneye ulaşma sürecidir. İnsan ve tabiat içindeki bağlantıyı inceleyen fizikçi, geçmişte hayatış bilim insanlarının da teorilerini göz önünde bulundurarak farklı bir gerçeği gün yüzüne çıkardı. Gelin Young deneyi nedir yakından bakalım ve bu deney hakkındaki farklı bilgileri gorelim.
Young deneyi öncesi bilim dünyasına bakalım:
18. yüzyılın sonlarında bilim insanları içinde elektrik ve ses dalgalarının incelenmesi çok tanınan bir bahisti. Elektrik ve ses birer dalgaydı, bu kabul edilmişti. Ama Thomas Young ve kimi bilim insanları düşünmeden edemiyordu; ışık da bir dalga olabilir mi? İşte bu soru üzerine kimi çalışmalar ve deneyler yapılmaya başlandı.
Young deneyini yapan Thomas Young kimdir? Aslında gerçek merakı tıp alanındaydı:
Bu merakı üzerine tıp alanında, daha doğrusu göz ve görmek üzerine çalışmalar yapmaya başlayan Thomas Young enteresan bir gerçeği bir defa daha fark etti. Göz, içine giren ışık yardımıyla görüyordu. Güzel lakin ışık bilindiği üzere parçacıklı bir yapıdaysa göze girdiği vakit nasıl bu biçimde bir sonuç veriyordu? Bu soru üzerine çalışma alanı genişledi ve optik ile elektrodinamik alanlarında da çalışmaya başladı.
Thomas Young, ışığın dalga teorisini bir makale ile duyurdu:
Işığın yapısı hakkındaki birinci çalışmalar Rönesans periyoduna kadar uzanıyordu. Genel olarak su dalgaları kullanılarak yapılan bu deneylerde iki kaynaktan çıkan dalgalar birleşiyor ve ışığın parçacıklı bir yapısı olduğunu gösteriyordu. O devir genel olarak tüm bilim insanları bu teoriyi kabul ediyorlardı.
1800 yılında Thomas Young bir makale yayımladı ve ışığın sırf parçacıklı değil, dalgalı bir yapısı olduğunu da argüman etti. Fakat Young bir acemilik yapmıştı. Bilimi bilim yapan en değerli özellik olan deneyi uygulamadan bu teorisini sunmuştu. Üstünde büyük bir baskı vardı, ışığın dalga teorisini bir deneyle kanıtlamalıydı ve o da kolları sıvadı.
Dönemin seçkin bilim insanlarının gözü önünde çift yarık deneyi gerçekleştirildi:
24 Kasım 1803 tarihinde Thomas Young, Britanya Kraliyet Bilim Topluluğu’nun bir toplantısına elinde kocaman bir leğenle katıldı. Tüm perdelerin kapatılmasını ve içeriye ışık girmemesini istedi. Elindeki leğene, üstüne iki delik açılmış bir tahta yerleştirdi. Perdelerden bir adedine iğne ile iki yarık açtı. Onun yarım metre önüne bir perde daha yerleştirdi.
Işık şayet o güne kadar bilindiği üzere sırf parçacıklı bir yapıda olsaydı iç kısımdaki perdede tıpkı o yarıklardaki gib muntazam biçimler oluşurdu. Ancak o perdede tıpkı su ve ses dalgalarında gözlemlendiği üzere dalgalar oluşmaktaydı. İşte karşılarındaydı, ışık baya baya dalgalı yapıdaydı. Lakin bilimin de yobazları vardır.
Thomas Young tarafınca yapılan deney, o güne kadar bilinen her şeyi gözle görülür biçimde alt üst etmişti. bir hayli fizikçi bunun bir hile olduğunu söylemiş oldu. Ancak Young yılmadı, bu modeli ispatlayacak kuvvetli bir teorik altyapı da oluşturdu ve bunu bir kitap haline getirdi. Young deneyi ile ortaya atılan bu teori, başka fizikçiler tarafınca da incelenmeye başladı.
Young deneyi nasıl yapılır? Mevzu hakkında bir hayli fizikçi de çalışma yaptı:
Thomas Young, yaptığı deneyi destekleyecek bir teori de oluşturduktan daha sonra göz doktoru olarak çalışmaya başladı. 10 Mayıs 1829 tarihinde yaşamını kaybedene kadar ışığın dalga teorisinin temelini zenginleştirmek için çalışmalarına devam etti. O devir kendisiyle çalışmak isteyen Jean Fresnel ve Christiaan Huygens üzere değerli fizikçileri reddetti fakat onlar kendi başlarına çalışmayı sürdürdü.
Jean Fresnel ve Christiaan Huygens tarafınca gerçekleştirilen çalışmalar, Huygens-Fresnel prensibi olarak bilim tarihine geçti. Bu iki isim, Young deneyi ile ortaya konulan dalga teorisini formülize ettiler. Yarattıkları dalga prensibi ışıkta, seste, suda elektrikte ve manyetizmada da geçerliydi.
1961 yılına geldiğimizde Tübingen Üniversitesi’nde nazaranvli Clauss Jönsson, çift yarık deneyini elektronlar üzerinde gerçekleştirdi. 1999 yılında mikroskopta görülecek modüllerin dalga tipi teşebbüs sergiledikleri gözlemlendi. 2002 yılında, Clauss Jönsson yapılmış olan bu deneyin en başarılı çift yarık deneyi olduğu kabul edildi.
Young deneyi neyi anlatıyor, niye bu kadar değerli?
Thomas Young tarafınca gerçekleştirilen çift yarık deneyinin şüphesiz birinci ve büyük kıymeti, ışığın bilinenin tersine sadece parçacıklı değil beraberinde dalgalı bir yapıda olduğunu ortaya çıkarmasıdır. Öteki bir kıymeti ise birbirinden bağımsız üzere görünen tıp ve fizik alanlarının aslında insan ve tabiat kadar birbirinden ayrılmaz olduğunu hepimize göstermesidir..
Gelelim Young deneyinin bugüne yansımasına, kuantum. Kuantum mekaniği daha evvel buradaki yazımızda anlattığımız üzere gözün görmeyeceği ve hatta mikroskopların bile sıkıntı bakılırsabildiği yalnızca özel aygıtlarla görülebilen bir dünya üzerine çalışmalar yapar. İşte Young deneyi aslında o dünyanın bir yansımasıdır.
Nobel Fizik Ödülü’ne de layık görülen Amerikalı teorik fizikçi Richard Feynman, çift yarık deneyleri ile elde edilen sonuçları incelemiş ve bunları kuantum dünyasına uygulamıştır. Belki bugün değil lakin bir gün Young deneyi ve benzerleri ile elde edilen bilgiler kuantum dünyasının gizemini çözebilir.
Işığın dalga teorisini bilim dünyasına ispatlayan Young deneyi nedir sorusunu yanıtlayarak bilim dünyası için ne kadar değerli olduğundan bahsettik. olağan olarak bu bahis çok derin lakin bu yazımızda okuyucuyu teknik ayrıntılara boğmak yerine sıradan bir deneyin bilim dünyasını nasıl etkilediğini anlatmayı hedefledik. Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Evde kendi imkanlarınızla bile uygulayabileceğiniz Young deneyini farklı yapan, elde ettiği sonuçların yanı sıra bu deneyi yapan Thomas Young’ın bu deneye ulaşma sürecidir. İnsan ve tabiat içindeki bağlantıyı inceleyen fizikçi, geçmişte hayatış bilim insanlarının da teorilerini göz önünde bulundurarak farklı bir gerçeği gün yüzüne çıkardı. Gelin Young deneyi nedir yakından bakalım ve bu deney hakkındaki farklı bilgileri gorelim.
Young deneyi öncesi bilim dünyasına bakalım:
- Isaac Newton
18. yüzyılın sonlarında bilim insanları içinde elektrik ve ses dalgalarının incelenmesi çok tanınan bir bahisti. Elektrik ve ses birer dalgaydı, bu kabul edilmişti. Ama Thomas Young ve kimi bilim insanları düşünmeden edemiyordu; ışık da bir dalga olabilir mi? İşte bu soru üzerine kimi çalışmalar ve deneyler yapılmaya başlandı.
Young deneyini yapan Thomas Young kimdir? Aslında gerçek merakı tıp alanındaydı:
- Thomas Young
Bu merakı üzerine tıp alanında, daha doğrusu göz ve görmek üzerine çalışmalar yapmaya başlayan Thomas Young enteresan bir gerçeği bir defa daha fark etti. Göz, içine giren ışık yardımıyla görüyordu. Güzel lakin ışık bilindiği üzere parçacıklı bir yapıdaysa göze girdiği vakit nasıl bu biçimde bir sonuç veriyordu? Bu soru üzerine çalışma alanı genişledi ve optik ile elektrodinamik alanlarında da çalışmaya başladı.
Thomas Young, ışığın dalga teorisini bir makale ile duyurdu:
Işığın yapısı hakkındaki birinci çalışmalar Rönesans periyoduna kadar uzanıyordu. Genel olarak su dalgaları kullanılarak yapılan bu deneylerde iki kaynaktan çıkan dalgalar birleşiyor ve ışığın parçacıklı bir yapısı olduğunu gösteriyordu. O devir genel olarak tüm bilim insanları bu teoriyi kabul ediyorlardı.
1800 yılında Thomas Young bir makale yayımladı ve ışığın sırf parçacıklı değil, dalgalı bir yapısı olduğunu da argüman etti. Fakat Young bir acemilik yapmıştı. Bilimi bilim yapan en değerli özellik olan deneyi uygulamadan bu teorisini sunmuştu. Üstünde büyük bir baskı vardı, ışığın dalga teorisini bir deneyle kanıtlamalıydı ve o da kolları sıvadı.
Dönemin seçkin bilim insanlarının gözü önünde çift yarık deneyi gerçekleştirildi:
24 Kasım 1803 tarihinde Thomas Young, Britanya Kraliyet Bilim Topluluğu’nun bir toplantısına elinde kocaman bir leğenle katıldı. Tüm perdelerin kapatılmasını ve içeriye ışık girmemesini istedi. Elindeki leğene, üstüne iki delik açılmış bir tahta yerleştirdi. Perdelerden bir adedine iğne ile iki yarık açtı. Onun yarım metre önüne bir perde daha yerleştirdi.
Işık şayet o güne kadar bilindiği üzere sırf parçacıklı bir yapıda olsaydı iç kısımdaki perdede tıpkı o yarıklardaki gib muntazam biçimler oluşurdu. Ancak o perdede tıpkı su ve ses dalgalarında gözlemlendiği üzere dalgalar oluşmaktaydı. İşte karşılarındaydı, ışık baya baya dalgalı yapıdaydı. Lakin bilimin de yobazları vardır.
Thomas Young tarafınca yapılan deney, o güne kadar bilinen her şeyi gözle görülür biçimde alt üst etmişti. bir hayli fizikçi bunun bir hile olduğunu söylemiş oldu. Ancak Young yılmadı, bu modeli ispatlayacak kuvvetli bir teorik altyapı da oluşturdu ve bunu bir kitap haline getirdi. Young deneyi ile ortaya atılan bu teori, başka fizikçiler tarafınca da incelenmeye başladı.
Young deneyi nasıl yapılır? Mevzu hakkında bir hayli fizikçi de çalışma yaptı:
Thomas Young, yaptığı deneyi destekleyecek bir teori de oluşturduktan daha sonra göz doktoru olarak çalışmaya başladı. 10 Mayıs 1829 tarihinde yaşamını kaybedene kadar ışığın dalga teorisinin temelini zenginleştirmek için çalışmalarına devam etti. O devir kendisiyle çalışmak isteyen Jean Fresnel ve Christiaan Huygens üzere değerli fizikçileri reddetti fakat onlar kendi başlarına çalışmayı sürdürdü.
Jean Fresnel ve Christiaan Huygens tarafınca gerçekleştirilen çalışmalar, Huygens-Fresnel prensibi olarak bilim tarihine geçti. Bu iki isim, Young deneyi ile ortaya konulan dalga teorisini formülize ettiler. Yarattıkları dalga prensibi ışıkta, seste, suda elektrikte ve manyetizmada da geçerliydi.
1961 yılına geldiğimizde Tübingen Üniversitesi’nde nazaranvli Clauss Jönsson, çift yarık deneyini elektronlar üzerinde gerçekleştirdi. 1999 yılında mikroskopta görülecek modüllerin dalga tipi teşebbüs sergiledikleri gözlemlendi. 2002 yılında, Clauss Jönsson yapılmış olan bu deneyin en başarılı çift yarık deneyi olduğu kabul edildi.
Young deneyi neyi anlatıyor, niye bu kadar değerli?
Thomas Young tarafınca gerçekleştirilen çift yarık deneyinin şüphesiz birinci ve büyük kıymeti, ışığın bilinenin tersine sadece parçacıklı değil beraberinde dalgalı bir yapıda olduğunu ortaya çıkarmasıdır. Öteki bir kıymeti ise birbirinden bağımsız üzere görünen tıp ve fizik alanlarının aslında insan ve tabiat kadar birbirinden ayrılmaz olduğunu hepimize göstermesidir..
Gelelim Young deneyinin bugüne yansımasına, kuantum. Kuantum mekaniği daha evvel buradaki yazımızda anlattığımız üzere gözün görmeyeceği ve hatta mikroskopların bile sıkıntı bakılırsabildiği yalnızca özel aygıtlarla görülebilen bir dünya üzerine çalışmalar yapar. İşte Young deneyi aslında o dünyanın bir yansımasıdır.
Nobel Fizik Ödülü’ne de layık görülen Amerikalı teorik fizikçi Richard Feynman, çift yarık deneyleri ile elde edilen sonuçları incelemiş ve bunları kuantum dünyasına uygulamıştır. Belki bugün değil lakin bir gün Young deneyi ve benzerleri ile elde edilen bilgiler kuantum dünyasının gizemini çözebilir.
Işığın dalga teorisini bilim dünyasına ispatlayan Young deneyi nedir sorusunu yanıtlayarak bilim dünyası için ne kadar değerli olduğundan bahsettik. olağan olarak bu bahis çok derin lakin bu yazımızda okuyucuyu teknik ayrıntılara boğmak yerine sıradan bir deneyin bilim dünyasını nasıl etkilediğini anlatmayı hedefledik. Bahis hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.