Askerleri Delirten Hastalık: Shell Shock

ahmetbeyler

New member
Günümüzde dahi, rastgele bir çatışmaya girmemesine ve birkaç aylığına askerlik yapmasına karşın psikolojisi bozulan epey sayıda kişi bulunuyor. Alıştığı ortamdan alınıp ağır disiplin ve baskının olduğu bir ortama mecburî bir biçimde gdolayılen şahıslarda kalıcı zihinsel meseleler doğabiliyor.

Bir de çatışma yaşayanları, savaşın ortasında olanların durumunu düşünün. Daha birinci gençlik senelerında kendilerini bir cehennemin ortasında bulan beşerler, akıl sıhhatini yitirecek duruma gelebiliyorlar.

Mermi şoku (shell shock), birinci kez Britanyalı Psikolog Charles Samuel Myers tarafınca I. Dünya Savaşı sırasında tanımlandı.


1914’te, I. Dünya Savaşı’nın birinci kademelerinde, İngiliz askerleri savaştan daha sonra kulak çınlaması, hafıza kaybı, baş ağrısı, baş dönmesi, titreme ve gürültüye karşı çok hassaslık üzere tıbbi belirtiler bildirmeye başladı. Olağanda bu semptomlar beyinde fizikî bir yaradan daha sonra görülmesi gerekiyordu ama birçok hastanın başında yara belirtisi bulunamadı.

“Mermi şoku” yaşayan askerlerin fotoğrafları, savaşın en rahatsız edici halini gösteriyor.



Savaş ortamında bulunan erkekler, maruz kaldığı ani his değişimi niçiniyle her an ölmek üzere olduğunu hissediyordu, istikrarını kaybedip anlamsız hareketler yapıyordu, mimiklerini anlamsızca oynatıyordu.

Bombardıman altında kalma, yakın arkadaşların feci bir biçimde ellerinde ölmesi, yetersiz beslenme ve uyku, mevt korkusu üzere faktörlerin niye olduğu ağır paniğin bir kararı olarak ortaya çıkan çaresizlik, akıl yürütememe, uyuyamama, yürüyememe, konuşamama üzere problemler görüldü.

1915 ve 1916’da mermi şoku olaylarının sayısı arttı lakin tıbbi ve ruhsal olarak gereğince anlaşılmadı.


Kimi tabipler bunun, patlayan mermilerden ve bombalardan kaynaklanan şok dalgalarının bir beyin lezyonu oluşturmasıyla beyne verilen saklı fizikî hasarın bir kararı olduğu görüşündeydi. Öbür bir açıklama ise mermi şokunun patlamalar kararı oluşan karbonmonoksit zehirlenmesinden kaynaklandığıydı.

bununla birlikte, mermi şokunu fizikî değil, duygusal bir faydalanma olarak tanımlayan alternatif bir görüş geliştirildi. Zira mermi şoku semptomları gösteren adamların bir kısmı ağır ateşe maruz kalmamıştı. Belirtiler patlayan bir bombaya yakınlığı olmayan erkeklerde de ortaya çıktığı için, yalnızca fizikî faydalanmaya bağlanamadı.

Johns Hopkins Üniversitesi tarafınca 2015 yılında yapılan araştırma, patlayıcılara maruz kalan savaş gazilerinin beyin dokularının karar verme, hafıza ve akıl yürütmeden sorumlu alanlarında bir faydalanma olduğunu buldu.


Bu delil, araştırmacıları, mermi şokunun yalnızca ruhsal bir bozukluk olmayabileceği kararına varmalarına yol açtı. Hava basıncındaki yavaşça değişiklikler bile davranıştaki farklılıklarla ilişkilendirildi. Buna bakılırsa savaş alanındaki patlamalar büyük basınç değişikliklerine niye olarak beyne kapalı bir hasar veriyordu.

Mermi şoku olayı görülmesine karşın askerlerin yaklaşık %75’i uzman tedavisi için hastaneye sevk edilmeden yine askere gönderildi.


O kadar epeyce asker mermi şokundan muzdaripti ki 19 İngiliz askeri hastanesi büsbütün bu hadiselerin tedavisine ayrılmıştı. Savaştan on yıl daha sonra, 65.000 savaş gazisi İngiltere’de hâlâ tedavi görüyordu.

Kimi hekimler, askerlerin mermi şokunu tedavi etmek için acımasız teknikler uyguluyordu.


Tabipler, askerlerin savaş öncesi benliklerine geri dönmelerini umarak onlara elektrik şoku verirdi. Bir İngiliz klinisyen Lewis Yealland, bir yıl boyunca hastalarından birine elektrik şoku verip lisanına sigara koyarak tedavi etmeye çalıştı ve “Bu odadan çıkmayacaksın. Ta ki eskisi kadar âlâ konuşana kadar…” sözünü kullandı.

Mermi şokuna maruz kalan adamların bir kısmı firar ve korkaklık üzere askeri kabahatlerden yargılandı ve hatta idam edildi.


Askerlerdeki bu rahatsızlıklar kimilerince altta yatan bir karakter zayıflığının belirtisi olarak görülüyordu. 346 asker “korkaklık”, “itaatsizlik” üzere mazeretlerle idam edildi. 1917’de, İngiliz ordusunda “mermi şoku” bir teşhis olarak büsbütün yasaklandı ve tıp mecmualarında bile bundan bahsedilmesi sansürlendi. 7 Kasım 2006’da Birleşik Krallık hükûmeti idam edilen askerlere af verdi ama iş işten geçmişti.

Bu görüntüde, hastalıktan muzdarip olan askerlerin yaşadığı endişeyi nazaranbilirsiniz.


Hükûmetlerin başındaki karar vericiler, bu atmosferi yaşamadan milyonlarca askeri “zorla” cehennemin ortasına bıraktı, bırakmaya devam ediyor.


“Nefes: Vatan Sağ Olsun” sinemasından bir kare

Gencecik erkekler savaştan sağ çıkmayı başarsalar bile bir kısmı idam edildi, bir kısmı ise ömür boyunca bu zihinsel yükü taşımak zorunda bırakıldı.

Kaynaklar: 1, 2
 
Üst