ahmetbeyler
New member
Küçük bir çocukken bu duruma üzülme hali, vakit içinde yerini yüksek sesle ismimizi haykırmaya bırakmış olabilir. Bilhassa de anne ve babalarımızın kendi çocuklarının isimlerini karıştırması, bir tık üzücü olabiliyor. Kardeşlerimizle isimlerimizin karıştırılması bir yere kadar mantıklı elbette ancak adlarımızı karıştılanlar sırf ailelerimiz değil.
Adımızı bildiğine emin olduğumuz, iş ya da okul arkadaşlarımızın da ısrarla bizimkine benzeyen bir isimle bize seslenmesi daha da hudut bozucu olabiliyor. Ama biliyoruz ki bu anlık kusura biz de düşebiliyoruz. Pekala bu durumun niçini ne olabilir?
Kalabalık ve birden çok çocuğun bulunduğu bir ailedeki kardeş isimlerini bir düşünün.
Kardeşlere, çoklukla birbirine yakın seslerden oluşan isimler uygun görülür. Bu duruma kardeşimle benim adımdan örnek vereyim. His ve Tabiat isimlerinin sadece birinci harfleri birebir. Buna karşın, kaç sefer bana seslenmek isterlerken kardeşimin ismini söylemiş olduklerini bir noktadan daha sonra saymayı bıraktım.
Çocuklara misal seslere sahip isimleri koymak, yazılı olmayan bir kural üzere birden fazla ailede devam eder. Bu isimler çoğunlukla da birbiriyle karıştırılır. Duke Üniversitesinden David C. Rubin’e göre; birinci sesin birebir olduğu yahut arasında emsal seslerin bulunduğu Eray, Giray, Unsur, İlker gibi adlar karıştırılmaya daha müsait. Bu, sebeplerden sırf bir tanesi.
Yanlış söylenen isimler rastgele seçilmiyor.
Adlarınızı karıştıran beşerler ekseriyetle etrafımızda yakın alakalara sahip olduğumuz kişilerdir. Bu beşerler ekseriyetle annelerimiz, babalarımız, öbür aile büyüklerimiz, eşimiz, dostumuz oluyor. Çoklukla insanların diğerlerini zihninden geçirdiğini, en sevdikleri ya da unutamadıkları insanların isimleriyle size seslendiklerini düşünmüş olabilirsiniz.
1700 şahısla gerçekleştirilen bir araştırmanın sonuçları, Memory and Cognition mecmuasında yayımlanıyor. Söz konusuyanlış söylenen adın gelişigüzel seçilmediği, belirli bir kümedeki isimlerden seçildiği vurgulanıyor. Duke Üniversitesinden David C. Rubin’e bakılırsa; karıştırılan isimler, ortak bağ havuzundan ezkaza söyleniyor. Ayrıyeten yaş ve cinsiyetin, bu karışıklığa sebep olan faktörlerden olmadığı vurgulanıyor.
Aslında bu, ufak bir bilişsel hata.
En yakınımızdaki insanların isimlerini karıştırmak; hafızamızın bu isimleri kategorize etme ve depolama usulüyle ilgili yarattığı, üniversal bir bilişsel yanılgı. Bunu bir örnekle açıklayalım: bir ailenin Nihat ve Zeynep adlarında hem erkek tıpkı vakitte kız çocukları olduğunu düşünelim.Adların birbirine benzemediği bu senaryoda bir daha çocukların isimleri karıştırılıyor.
Bunun niçini de seslenilen isimlerin neyi temsil ettiği ve seslenen bireye neyi çağrıştırdığına bağlı bir durum. Yani bir anne, kızına seslenecekken isimleri birbirine benzemese bile oğlunun ismiyle kızına seslenebiliyor. Bu iki isme sahip kişi, seslenen kişinin çocukları. Yaniseslenen kişi için aynı bağlantı kümesinde yer alıyorlar.
Sonuç olarak bu durumun birden çok etkeni var.
Aynı alaka kümesindeki birbirini çağrıştıran isimler ana sebep. Başka bir değerli sebep de ilişki kümesindeki ünite fazlalığı. Yani sadece anne babalarımız kardeşlerimizle bizim isimlerimizi karıştırmıyor.
Bir de aile büyüklerinizi düşünün. Ne fazlaca isim var değil mi? Onların da sizin isminiz yerine anne babanızınhatta kuzenlerinizin ismiyle size seslendikleribir anınız olmuştur kesinlikle.
Bunun niçinini öğrendiğimize nazaran tahminen de artık bu durumu yaşadığımızda farklı bir bakış açısıyla daha az reaksiyon vereceğiz.
Adımızı bildiğine emin olduğumuz, iş ya da okul arkadaşlarımızın da ısrarla bizimkine benzeyen bir isimle bize seslenmesi daha da hudut bozucu olabiliyor. Ama biliyoruz ki bu anlık kusura biz de düşebiliyoruz. Pekala bu durumun niçini ne olabilir?
Kalabalık ve birden çok çocuğun bulunduğu bir ailedeki kardeş isimlerini bir düşünün.
Kardeşlere, çoklukla birbirine yakın seslerden oluşan isimler uygun görülür. Bu duruma kardeşimle benim adımdan örnek vereyim. His ve Tabiat isimlerinin sadece birinci harfleri birebir. Buna karşın, kaç sefer bana seslenmek isterlerken kardeşimin ismini söylemiş olduklerini bir noktadan daha sonra saymayı bıraktım.
Çocuklara misal seslere sahip isimleri koymak, yazılı olmayan bir kural üzere birden fazla ailede devam eder. Bu isimler çoğunlukla da birbiriyle karıştırılır. Duke Üniversitesinden David C. Rubin’e göre; birinci sesin birebir olduğu yahut arasında emsal seslerin bulunduğu Eray, Giray, Unsur, İlker gibi adlar karıştırılmaya daha müsait. Bu, sebeplerden sırf bir tanesi.
Yanlış söylenen isimler rastgele seçilmiyor.
Adlarınızı karıştıran beşerler ekseriyetle etrafımızda yakın alakalara sahip olduğumuz kişilerdir. Bu beşerler ekseriyetle annelerimiz, babalarımız, öbür aile büyüklerimiz, eşimiz, dostumuz oluyor. Çoklukla insanların diğerlerini zihninden geçirdiğini, en sevdikleri ya da unutamadıkları insanların isimleriyle size seslendiklerini düşünmüş olabilirsiniz.
1700 şahısla gerçekleştirilen bir araştırmanın sonuçları, Memory and Cognition mecmuasında yayımlanıyor. Söz konusuyanlış söylenen adın gelişigüzel seçilmediği, belirli bir kümedeki isimlerden seçildiği vurgulanıyor. Duke Üniversitesinden David C. Rubin’e bakılırsa; karıştırılan isimler, ortak bağ havuzundan ezkaza söyleniyor. Ayrıyeten yaş ve cinsiyetin, bu karışıklığa sebep olan faktörlerden olmadığı vurgulanıyor.
Aslında bu, ufak bir bilişsel hata.
En yakınımızdaki insanların isimlerini karıştırmak; hafızamızın bu isimleri kategorize etme ve depolama usulüyle ilgili yarattığı, üniversal bir bilişsel yanılgı. Bunu bir örnekle açıklayalım: bir ailenin Nihat ve Zeynep adlarında hem erkek tıpkı vakitte kız çocukları olduğunu düşünelim.Adların birbirine benzemediği bu senaryoda bir daha çocukların isimleri karıştırılıyor.
Bunun niçini de seslenilen isimlerin neyi temsil ettiği ve seslenen bireye neyi çağrıştırdığına bağlı bir durum. Yani bir anne, kızına seslenecekken isimleri birbirine benzemese bile oğlunun ismiyle kızına seslenebiliyor. Bu iki isme sahip kişi, seslenen kişinin çocukları. Yaniseslenen kişi için aynı bağlantı kümesinde yer alıyorlar.
Sonuç olarak bu durumun birden çok etkeni var.
Aynı alaka kümesindeki birbirini çağrıştıran isimler ana sebep. Başka bir değerli sebep de ilişki kümesindeki ünite fazlalığı. Yani sadece anne babalarımız kardeşlerimizle bizim isimlerimizi karıştırmıyor.
Bir de aile büyüklerinizi düşünün. Ne fazlaca isim var değil mi? Onların da sizin isminiz yerine anne babanızınhatta kuzenlerinizin ismiyle size seslendikleribir anınız olmuştur kesinlikle.
Bunun niçinini öğrendiğimize nazaran tahminen de artık bu durumu yaşadığımızda farklı bir bakış açısıyla daha az reaksiyon vereceğiz.
- Kaynaklar: Scientific American, National Public Radio